Alle de brieven. Deel 9: 1692-1694

[p. 264]

Brief No. 128
8 December 1693

Gericht aan: Richard Waller.

Manuscript: Ondertekende, eigenhandige brief te Londen, Royal Society, MS. 1954, Early Letters L. 2. 45. Vier kwartobladzijden, waarvan drie blanco.

Niet gepubliceerd.

Korte inhoud:

Over de verzending van brieven over de voortplanting van de vlo, van een schadelijke worm en van de mijt. Over het drukken van brieven.

[p. 265]

Letter No. 128
8th December, 1693

Addressed to: Richard Waller.

Manuscript: Signed autograph; London, Royal Society, MS. 1954, Early Letters L. 2. 45. Four quarto pages, three of which are blank.

Not published.

Summary:

On the dispatch of letters concerning the procreation of the flea, of a noxious worm, and of the mite. On the printing of letters.

[p. 266]

D' H^r Ric: Waller.

Ik hebbe de Philosophical Transactions over Amsterdam wel ontfangen, ik blijve dankbaar voor het present, en versoeke dat wanneer UE. de goetheijt gelieft te hebben, om ijets weder aan mij te senden, dat¹⁾ het selvige op Rotterdam aan de H^r Philip van Leeuwen²⁾ gelieft te addresseren, die mijn susters soon is, en de welke met ijder Convoij³⁾ dat op London gaat, of daar van daan komt, altijts waren op London afscheept, ofte ontfangt.

Ik wil niet twijfelen of UE. sult mijne Brieven, die inde Latijnse Taal sijn gedrukt, op sijn tijd wel ontfangen hebben⁴⁾.

Hier nevens gaan mijne waarnemingen die ik ontrent de Voorteelinge vande Vloo, nu vande Somer, weder op nieuw hebbe genomen, die ik gedagt hadde dat ik deselve over ses weken⁵⁾, al soude af gesonden hebben. Dog ik ben door den Drukker dus lang op gehouden.

Ik sal soo ras als de bladeren gedrukt sijn, UEd: laten toe komen de Voorteelinge van sekere Worm, die groote schade int lant doet, als ook vande Voorteelinge van het veragte Dierke de Mijt⁶⁾.

Dat ik dese observatien gedrukt, en niet geschreven de Co: Soci: ben toe sendende, is om geen andere redenen, als dat het mij lastig valt, het geene ik eens geschreven hebbe, weder op nieuw uijt te schrijven, en wil ook hoopen, dat dit mijn doen, ten goede sal geduijt werden.

Wanneer 5. à. 6. Brieven, die ik van tijd tot tijd, sal overgesonden hebben, gedrukt sijn, sullen deselvige eerst int Publijcq comen. En^a) ik sal onder des blijven.

Wel Edele Heer.

UE: Wel Edele onderdanige Dienaar Antoni van Leeuwenhoek.

Delft desen 8. Xmb. 93

1) Lees: dat UE. dan.

2) Philips van Leeuwen (1667-1713) was een zoon van L.'s zuster Catharina en Claes Jansz. van Leeuwen. Philips was koopman te Rotterdam en handelde onder meer op Londen; zie ook Biogr. Reg.

3) In de Negenjarige Oorlog (1688-1697) en later ook in de Spaanse Successie-oorlog (1701-1713) voeren regelmatig oorlogsschepen in de Noordzee ter bescherming van de handel tegen de Fransen en vooral tegen de juist in deze periode zo gevaarlijke Duinkerker kapers. Verschillende oorlogsschepen van de admiraliteit van de Maze voeren speciaal ter begeleiding van koopvaarders naar de Theems en Londen. Zo waren bijv. in de zomer van 1693 tot en met de winter van 1694 minstens drie schepen in de vaart voor dit werk: Dolfijn, Wapen van Rotterdam en Rotterdam (J. de Hullu 1924: De archieven der admiraliteitscolleges, blz. 123). [Bru.]

4) Misschien bedoelt L. zijn Continuatio Epistolarum (1689); zie ook Brief 125, van 1 juli 1693, blz. 188, aant. 2, in dit deel.

5) over ses weken, zes weken geleden.
Dit is Brief 126 [76], van 15 oktober 1693, over de vlo, in dit deel.

6) L. doelt hier op Brief 129 [77], van 20 december 1693, over de emelt, de luis en de mijt, die hij eerst op 19 januari 1694 aan Waller zou zenden; zie Brief 130, van 19 januari 1694, blz. 320, in dit deel.

a) hs: comen. en

[p. 267]

Mr. Richard Waller.

I have duly received the Philosophical Transactions via Amsterdam; I am grateful for the gift, and request, when Your Honour is kind enough to send me something again, to address the same to Mr. Philip van Leeuwen¹⁾ at Rotterdam, who is my sister's son and who, with every Convoy²⁾ that goes to London or comes back from there, always ships goods to London or receives them.

I do not doubt that Your Honour will have received my Letters, which have been printed in the Latin Language, safely and in good time³⁾.

Enclosed herewith are my observations about the Procreation of the Flea, made this Summer and now taken up once again, which I had intended to send more than six weeks ago⁴⁾. But I have been held up this long by the Printer.

As soon as the sheets are printed, I will let Your Honour have my observations on the Procreation of a certain Worm that causes great damage in the countryside, as well as on the Procreation of the despicable little Animal the Mite⁵⁾.

That I am sending these observations to the Royal Society in print, and not in written form, is done for no other reason than that it is troublesome for me to write out once again what I have already written, and I hope that this method will be approved of.

Only when 5 or 6 Letters which have had to be sent on from time to time have appeared in print will they be made public.

Meanwhile I remain, Honoured Sir,

Your Honour's humble Servant, Antoni van Leeuwenhoek.

Delft, this 8th of December 1693.

1) Philips van Leeuwen (1667-1713) was a son of L.'s sister Catharina and Claes Jansz. van Leeuwen. Philips was a merchant at Rotterdam and traded, inter alia with London; see also Biogr. Reg.

2) During the Nine Years' War (1688-1697) and later also during the Spanish War of Succession (1701-1713) men-of-war used to sail regularly on the North Sea to protect Dutch trade against the French, and particularly against the Dunkirk pirates, who were so dangerous at this period. Several men-of-war of the Admiralty of the Meuse used to sail to the Thames and to London especially to convoy merchantmen. Thus, during the summer of 1693 up to the winter of 1694 at least three ships were in service on this work: Dolfijn, Wapen van Rotterdam, and Rotterdam (j. de Hullu 1924: De archieven der admiraliteitscolleges, p. 123). [Bru.]

3) Perhaps L. is referring to his Continuatio Epistolarum (1689); see also Letter 125, of 1 July 1693, p. 189, note 2, in this volume.

4) This is Letter 126 [76], of 15 October 1693, on the flea, in this volume.

5) L. is here referring to Letter 129 [77], of 20 December 1693, on the leather-jacket, the louse, and the mite, which he was not to send to Waller until 19 January 1694; see Letter 130, of 19 January 1694, p. 321, in this volume.