Alle de brieven. Deel 6: 1686-1687

[p. 84]

Brief No. 93 [51].
10 Juni 1686.

Gericht aan: De Coninklijke Societeijt.

Manuscript: Ondertekende, door anderen geschreven brief te Londen, Royal Society. Ms. 1913. L 2. 4. Twaalf kwartobladzijden met drieëntwintig figuren.

Gepubliceerd in:

Antoni van Leeuwenhoek, Ontledingen en ontdekkingen van de cinnaber naturalis, en bus-poeder, enz. C. Boutesteijn. Leyden. Blz. 66-86. 1686. Met 23 figuren. (Hollandse tekst) [A]

Antonii a Leeuwenhoek, Anatomia seu interiora rerum. C. Boutesteijn. Lugduni Batavorum. Blz. 227-240. 1687. Met 23 figuren. (Latijnse vertaling)

Antoni van Leeuwenhoek, Ontledingen en ontdekkingen van de cinnaber naturalis, en bus-poeder, enz. J.A. Langerak. Leyden. Blz. 66-86. 1713. Met 23 figuren. (Hollandse tekst) [B]

Antonii a Leeuwenhoek, Opera omnia. Dl. 1. J.A. Langerak. Lugduni Batavorum. Blz. 227-242. 1722. Met 23 figuren. (Latijnse vertaling) [C]

N. Hartsoeker, Cours de physique, enz.... et d'un extrait critique des lettres de M. Leeuwenhoek. Blz. 22. 1730. (Frans extract)

S. Hoole, The select works of Antony van Leeuwenhoek. Dl. 2. Blz. 266-267. 1807. Met 2 figuren. (Engels extract van een deel van de brief)

A.J.J. Vandevelde, De Brieven 28 tot 52 van A. van Leeuwenhoek. Versl. en Med. Kon. Vlaamsche Acad. 1922. Blz. 687. (Nederl. extract)

Korte inhoud:

Beschrijving van de zaden en de kiem hierin van Kapok, Bupariti, Kaukin, Adamboe en Cocosnoot. Eieren van garnaal, kreeft en krab (en de embryo's in de eieren van garnaal en kreeft).

Vergelijking van de voortplanting van deze dieren en van bomen.

Figuren:

Het aantal figuren bedraagt in werkelijkheid 24, aangezien er twee figuren 6 zijn.

Opmerkingen:

Deze brief werd niet in de Philosophical Transactions gepubliceerd.

[p. 85]

Letter 93 [51].
June 10th 1686.

Addressed to: The Royal Society.

Manuscript: Signed letter (not an autograph) at London, Royal Society. MS. 1913. L. 2. 4. Twelve quarto pages with twentythree figures.

Published in:

Antoni van Leeuwenhoek, Ontledingen en ontdekkingen van de cinnaber naturalis, en bus-poeder, etc. C. Boutesteijn. Leyden. pp. 66-86. 1686. With 23 figures. (Dutch text) [A]

Antonii a Leeuwenhoek, Anatomia seu interiora rerum. C. Boutesteijn. Lugduni Batavorum. pp. 227-240. 1687. With 23 figures. (Latin translation)

Antoni van Leeuwenhoek, Ontledingen en ontdekkingen van de cinnaber naturalis, en bus-poeder, etc. J.A. Langerak, Leyden. pp. 66-86. 1713. With 23 figures. (Dutch text) [B]

Antonii a Leeuwenhoek, Opera omnia. Vol. 1. J.A. Langerak. Lugduni Batavorum. pp. 227-242. 1722. With 23 figures. (Latin translation) [C]

N. Hartsoeker, Cours de physique, etc.... et d'un extrait critique des lettres de M. Leeuwenhoek. p. 22. 1730. (French extract)

S. Hoole, The select works of Antony van Leeuwenhoek. Vol. 2. pp. 266-267. 1807. With 2 figures. (English extract of part of the letter)

A.J.J. Vandevelde, De brieven 28 tot 52 van A. van Leeuwenhoek. Versl. en Med. Kon. Vlaamsche Acad. 1922. p. 687. (Dutch extract)

Summary:

Description of the seeds and their embryo of capoc, Bupariti, Kaukin, Adamboë and coconut. Eggs of shrimp, lobster and crab (and the embryo's in the eggs of shrimp and lobster).

Comparison between the propagation of these animals and that of trees.

Figures:

There should have been 24 figures, as there are 2 figures with number 6.

Remarks:

This letter has not been published in the Philosophical Transactions.

[p. 86]

Delft in Holland den 10^en Junij 1686.

Hoogh Edele Heeren.

Ik hebbe hare Hoogh Edelen seer aangenamen vanden 15/25 Meij¹⁾, die alleen dienende was tot geleijde vande vereeringe²⁾, mij door haare Hoogh Edelen, met M^r Colson³⁾ toegesonden, op sijn tijd wel ontfangen. Haare Hoogh Edelen seggen in desselfs Missive onder anderen: dat de vereeringe alleen een teken is van haar respect en dankbaarheijt voor mijn geduirigen Arbeijd. Ik blijve voor hare mildadige en onverdiende gave, van soo een schoon Boek⁴⁾, ten hoogsten verpligt.

Hier nevens gaan weder eenige van mijne geringe observatien ende consideratien⁵⁾, die ik wil hoopen dat hare Hoogh Edelen sullen behagen: Alsmede eenige contrefeitsels; en ten ware dat ik gedagten gehad hadde, dat mijn persoon soo veel eer aangedaan soude geworden hebben, van mijn contrefeitsel inde Kamer, daar de Vrinden vergaderen, nevens andere, op te hangen, ik soude

1) Respectievelijk Oude en Nieuwe Stijl (Juliaanse en Gregoriaanse kalender). Zie aant. 3 bij de brief van 30 Maart 1685.

2) Vereeringe - geschenk.
A en B hebben in de plaats van de rest van deze alinea alleen: ‘enz:’. De tweede alinea ontbreekt in A en B geheel.

3) Over Colson zie Biogr. Reg.

4) In de vergadering van 19 Mei 1686 werd besloten aan L. aan te bieden: Will(o)ughby, History of Fishes. 1686. Zie Birch, The history of the Royal Society of Londen. Dl. 4. blz. 1680. 1757. Zie Biogr. Reg.

5) Observatien ende consideratien - waarnemingen en beschouwingen.

[p. 87]

Delft in Holland, June 10th 1686.

Very Noble Sirs,

I have duly received Your Honours' very agreeable letter of 15/25¹⁾ May, which served only to accompany the token of honour sent me by Your Honours through Mr. Colson²⁾. In that same Missive Your Honours say, among other things: that this token of honour is merely a sign of respect and gratitude for my constant labours. For this generous and undeserved gift of such a beautiful book³⁾ I am and remain very greatly obliged.

I send you herewith some more of my modest observations and arguments, which, I presume to hope, will please Your Honours: Together with a few illustrations; and if ever I should have thought that such a great honour would fall to my lot to have my portrait hung, in the room where the Friends meet, side by side with other

1) Respectively Old and New Style (Julian and Gregorian calendar). See Note 3, Letter of March 30th, 1685.

2) See Biographical Register.

3) At the meeting of May 19th, 1686 it was decided to present L. with a copy of: Will(o)ughby, History of Fishes. 1686. See Birch, The history of the Royal Society of London. Vol. 4. p. 1680. 1757. See also Biogr. Reg.

[p. 88]

in geen gebreeke gebleven hebben van die over te senden⁶⁾, en moet andermaal seggen, dat ik over soo veele eerbewijsingen, die mij door hare Hoogh Ed: werden aangedaan, mij ten hoogsten verpligt vinde, en wensche bequaamheijt te hebben om sulks te konnen verschuldigen.

⁺Ik heb in mijn Missive vanden 12^en October 1685.⁷⁾ aangewesen, het Maaksel van het Zaad vanden Catoen-boom, ende daar benevens geseijd, dat eenige kleijne dieren inde eijeren, wanneer deselve nog in haar s'moeders lighaam sijn al volmaakt inde eijeren worden, ende deselve dieren vergeleken bij het Zaad vanden voorsz Catoen-boom; welk Zaad, buijten andere Zaaden, in sig niet anders beslooten hadde, als het omwinsel off Menbrane ende de jonge plant, die vande menbrane omvangen wierd; ende dat dit begintsel vande jonge plant⁸⁾, bestont uijt vier distincte bladeren; mitsgaders dat deel dat tot de wortel en stam sal werden; sonder dat het eenige olijagtige stoffe om sig hadde, gelijk in veele andere Zaaden geschied. Sedert dien tijd heb ik den Hoog geleerden ende seer Ervarenen Heer Paulus Hermans, Philosophia en Medicine D^r, Professor Botanices inde Hooge

6) Waarschijnlijk is hier sprake van de mezzotint van Verkolje van 1686, waarvoor L. blijkens de eikebladeren met galappels in de herfst van 1685 geposeerd zal hebben. Constantijn Huygens heeft een gedichtje op de prent gemaakt, dat er onder afgedrukt staat:
‘Op de print van Ant. Leeuwenhoeck
Daar leeft een aerdigh Man, een vaerdigh Man, en gauw,
Die wisse wondren teelt, en heeft Natur' in 'tnauw,
Doorkruijpt all haer geheim, en opent all' haer' Sloten:
Syn' Glase Sleuteltjens en isser geen ontschoten,
Noch kan ontschieten. Dit's die dappre Man niet, maer
Siet scherp toe, die hem soeckt, 'tgelyckt hem of hij 'twaer’.
Het gedichtje is gedateerd 29 Januari (1686). In de editie van Worp is het opgenomen op blz. 348 van Dl. 8.
Het slot van de zin: ‘ik soude in geen gebreeke gebleven hebben van die over te senden’ doet vermoeden, dat L. reeds eerder een verzoek tot het zenden van een portret had ontvangen. [Dam.]

+ Over het zaad van den katoenboom.

7) Zie hiervoor Brief 88[47] van 12 October 1685, Alle de Brieven. Dl. V. blz. 280-284.

8) De kiem.

[p. 89]

ones, I should not have failed to send it⁴⁾; and I must say once again that I feel very greatly obliged to have received from Your Honours so many marks of honour, and I only wish that I had the capabilities to deserve these.

⁺In my Missive of the 12th October 1685⁵⁾ I indicated the structure of the Seed of the Cotton-tree, and also said that certain small animals already become perfect in the eggs when these are still in their mother's body, and compared these same animals with the Seed of the aforesaid Cotton-tree, which seed, in contrast to other Seeds, had nothing enclosed within itself but the envelope or Membrane and the young plant which is enclosed by the membrane; and that this beginning of the young plant⁶⁾ consisted of four distinct leaves; plus that part which shall become the root and stem; without having around itself any oil-like substance such as is the case with many other Seeds. Since that time I have visited the Most learned and very Experienced Gentleman Paulus Hermans, Dr. of Philosophy and Medicine, Professor of Botany

4) This probably refers to the mezzotint by Verkolje, made in 1686, for which L., to judge by the oak leaves with nut-galls, can be assumed to have sat in the autumn of 1685. Constantijn Huygens wrote the following doggerel (here translated from the Dutch) to this picture, which has been printed under it: ‘To the picture of Ant. Leeuwenhoeck.
There lives a charming Man, a skilful Man and smart,
Who bringth forth miracles, and presseth Nature hard,
Espieth her secrets all, her ev'ry lock he's opeing:
His little Keys of Glass t'escape there is no hoping,
Nor can there be. This ain't that fearless Man, but there:
If seeking him, look sharp, 't is like him as tho' 't were.’

The poem is dated January 29th (1686). It is included in the Worp edition, Vol. 8, p. 348.
The clause in L.'s sentence: ‘I should not have failed to send it’ suggests that L. had already had a previous request to send a picture of himself. [Dam.]

+ On the seed of the cotton-tree.

5) See Letter 88[47] of October 12th, 1685, The Collected Letters, Vol. V. pp. 280-284.

6) The embryo.

[p. 90]

Schoole tot Leijden⁹⁾, wesen besoeken, die mij soo veel eer aandede, ende soo veel goetheijd voor mij hadde, dat hij sijn uijtstekende groote Zaad cabinet voor mij openstelde, met bijvoeginge dat ik uijt het selvige soude nemen, die Zaaden die mij behaagden. Ik heb dan een gevallen gehad om te examineren het Carpok Zaad, inde Hort: Malab: Tom: 3¹⁰⁾ pag: 59 genaamt Panjala, sive Arbor Lanigera Bontii, om dat het mede in sijn wol⁺ leijd als het Catoen Zaad; dat dede mij presumeren^10a), dat het ook van dieselve Natuijr en maaksel soude sijn. Dit zaad dan nevens andere Indiaansche¹¹⁾ Zaaden, door de gunste van dien Hoog Geleerden Heer, bekomen hebbende, heb ik daar omtrent mijne observatien int werk gestelt; welke ik niet hebbe kunnen nalaten UE Hoog Edelen¹²⁾ te communiceren, omme UE Hoog Ed:¹²⁾ verder te voldoen¹³⁾ ontrent die Zaaden, die niet¹⁴⁾ als het begin vande plant in haar dragen. Hier toe heb ik sodanige twee bijsondere Zaaden laten afteijkenen.

⁺Fig: 1. ABCD. is de Haauw¹⁵⁾ off Zaad-dragende vrugt Karpok genaamt, welke vrugt ik, soo als deselve een weijnig is opgespouwen¹⁶⁾, hebbe laten teijkenen, opdat men van binnen

9) Hermans: Paul Hermann (1646-1695), medicus van de O.I. Compagnie op Ceylon, die op 21 November 1678 werd gevraagd de benoeming te aanvaarden tot hoogleraar in de plantkunde te Leiden op een salaris van F. 1000.-, een dienstwoning en enkele andere voorrechten. Hij werd 24 Augustus 1680 benoemd. Onder zijn leiding werden de eerste kassen gebouwd in de Hortus botanicus te Leiden (tussen 1680 en 1687). In 1687 liet hij verschijnen: Horti Academici Lugd. Bat. Catalogus, etc. C. Boutesteijn. Hierin staan 3029 plantensoorten genoemd, terwijl de catalogus van Schuyl (1668) slechts 1827 soorten behelsde. [Kl.] Zie Biogr. Reg.

10) Bedoeld is H. (A.) van Reede tot Drakestein, Hortus Indicus Malabaricus, continens Regni Malabaricus apud Indos celeberrimi omnis generis Plantes rariores etc. Amstelodami. 1678-1703. 12 delen. [S.] Zie Biogr. Reg.

+ Over het zaad van de kapok.

10a) Presumeren - denken (zonder onderzoek).

11) Indiaansche - Indische.

12) A en B hebben: Hare Hooge Edelen.

12) A en B hebben: Hare Hooge Edelen.

13) Verder te voldoen - nader in te lichten.

14) Niet als - niets dan.

+ fig. XX.

15) De vrucht van de kapok (Ceiba pentandra Gaertn.) is geen hauw, doch een met 5 kleppen openspringende doosvrucht. Het is merkwaardig, dat L. niet heeft opgemerkt, dat de vezels bij de kapok volkomen vrij zijn van het zaad, in tegenstelling met die van de katoen. [Kl.]

16) Opgespouwen - opengespleten.

[p. 91]

in the University of Leyden⁷⁾, who paid me such respects, and had so much kindness for me, that he threw open his exceedingly great Seed cabinet for me, adding that I might take from the same those Seeds which I might like. Well, I had a fancy to examine the Kapok Seed, called in the Hort: Malab: Vol. 3⁸⁾, page 59 Panjala, Sive Arbor Lanigera Bontii; because it also lies in its wool, as does the Cotton seed, this led me to presume that it would also be of the same Nature and structure. So, having⁺ obtained this seed besides other Indian Seeds, by the favour of this Most Learned Gentleman, I proceeded to make my observations upon it: which I could not refrain from communicating to Your Honours, in order to inform you further concerning these Seeds which carry nothing in themselves but the beginning of the plant. To this end I have caused two such exceptional Seeds to be drawn.

⁺Fig: 1. ABCD. is the silique⁹⁾ or Seed-bearing fruit called Kapok, which fruit I got drawn as it was slightly split open, in

7) Paulus Hermans: this was Dr. Paul Hermann (1646-1695), physician to the Dutch East India Company in Ceylon, who on November 21th was asked to accept the appointment of Professor of Botany in Leyden at a salary of ƒ 1000,-, plus free residence and a few other privileges. He was installed on August 24th, 1680. It was under his direction that the first hothouses were built in the Leyden Hortus Botanicus (between 1680 and 1687). In 1687 he published Horti Academici Lugd. Bat. Catalogus, etc., C. Boutesteijn. This work mentions 3029 different species of plants; Schuyl's catalogue (1668) contained only 1827 species. [Kl.] See Biogr. Reg.

8) L. means H. (A.) van Reede tot Drakestein's Hortus Indicus Malabaricus, continens Regni Malabaricus apud Indos celeberrimi omnis generis Plantes rariores etc., Amstelodami 1678-1703 (12 volumes). See Biogr. Reg.

+ On the seed of the kapok-tree.

+ fig. XX.

9) The fruit of the kapok (Ceiba pentandra Gaertner) is not a siliqua, but a capsule that bursts open with 5 valves. It is remarkable that L. failed to notice that the fibres of the kapok are completely free of the seed, in contrast to those of cotton. [Kl.]

[p. 92]

indeselve soude konnen sien, hoe het Zaad in het Catoen¹⁷⁾ leijd, ende dese vrugt als van binnen vold¹⁸⁾. Dit Catoen, dat de Indianen¹⁹⁾ Karpok noemen, is in die Landen tot geen ander gebruijk, als om beddens en kussens daarmede te vollen, aparent om dat de kortheijt van het Catoen niet toelaat, dat daar Lijwaat van gemaakt werd²⁰⁾. Dese karpok is seer vaardig int branden, en overtreft daar in de Catoen²¹⁾.

⁺Fig: 2. vertoont het Zaadje met sijn harde schors, soo als het uijt het Catoen is genomen.

⁺Fig: 3. vertoont het Zaadje soo als het van sijn harde Schors is ontbloot, en met sijn Menbrane omvangen leijt, het welk met den gemenen naam van de pit of kern van het Zaad genaamt werd.

⁺Fig: 4. vertoont het Zaadje soo als het van sijn Menbrane is ontbloot, na dat het alvoren wat int water hadde gelegen, opdat de Menbrane des te beter van het Zaad soude gesepareert konnen werden, waar door het ook wat grooter is opgeswollen. Aan dit Zaad nu kan een scharp siende oog, het begin vande wortel, die als dubbelt toegevouwen leijt, bekennen. De geseijde Menbrane en omwind in de ronte niet alleen de jonge plant; maar deselvige gaat, voor een gedeelte, tusschen de bladerkens, (die voor het meeste gedeelte de kern off pit uijtmaken) in; gelijk ik ondervonden heb, dat in het Catoen Zaad mede alsoo geschied²²⁾.

Dit geseijde Zaatje en begrijpt mede in sig niet anders als bladeren die dubbelt op malkanderen leggen, die ik om haar dunte ende ontstarkte niet tot mijn genoegen van een heb konnen separeren, en die egter²³⁾ hebbe laten teijkenen, omme aantewijsen, hoe krom gebogen, dat dat deel leijt, dat tot de wortel en stam sal worden, om dat²⁴⁾ wanneer daar wasdom inkomt, ende uijt-

17) Catoen - hier: zaadpluis van de kapok.

18) Vold - vult.

19) Indianen - inlanders, inheemsen.

20) Tegenwoordig is het wel mogelijk kapok, zowel zuiver als gemengd met katoen, te verspinnen; het wordt echter zelden gedaan, daar het weefsel, dat men er van maken kan, zeer onsterk is. [Kl.]

21) Catoen - hier katoen. Brandbaarheid van kapok is inderdaad groter dan van katoen. [Kl.]

+ fig. XXI.

+ fig. XXII.

+ fig. XXIII.

22) Er is bij kapok inderdaad een vliezig weefsel, dat de kiem, evenals bij de katoen geheel omsluit; het is vermoedelijk de rest van de nucellus. [Kl.]

23) En die egter - maar die ik toch.

24) Om dat - opdat het.

[p. 93]

order that one might look inside to see the way the seed lies in the Cotton¹⁰⁾ and, as it were fills up the inside of this fruit. This Cotton, which the Indians call Kapok, is of no other use in those Countries but to fill bedding and cushions with it, apparently because the shortness of the cotton does not permit its being made up into tissue.¹¹⁾ This kapok is very inflammable, in which it excels Cotton.¹²⁾

⁺Fig. 2. shows the little seed with its hard rind, as it has been taken out of the Cotton.

⁺Fig. 3. shows the little Seed as it is stripped of its hard rind, and lies enclosed by its Membrane, and is called by the common name of the pip or kernel of the Seed.

⁺Fig. 4. shows the little seed as it is stripped of its Membrane, after it had first lain for a while in water, in order that the membrane might be more easily separated from the Seed, whereby it has also swollen up a little bigger. Now a sharply perceptive eye can distinguish on this Seed the beginning of the root, which lies, as it were, folded double. The said Membrane not only encloses the young plant all round; but the same goes, partly, in between the little leaves (which for the most part form the kernel or pip); as I have found it to happen also in the Cotton seed.¹³⁾

This aforesaid little Seed too, contains in itself nothing else than leaves that lie double-up one on the other, and which I was not able satisfactorily to separate from each other, because of their thinness and frailty, but which I have nevertheless caused to be drawn, to indicate how crookedly bent that part lies which shall grow into the root and stem, so that, when it begins to grow

10) Cotton: here, the wool or fibres of the kapok.

11) It is nowadays possible to spin kapok, either pure or mixed with cotton; it is, however, rarely done because the resulting tissue is very flimsy. [Kl.]

12) Kapok is, in fact, more inflammable than cotton. [Kl.]

+ fig. XXI.

+ fig. XXII.

+ fig. XXIII.

13) There is, in fact, a filmy tissue in kapok, which, just as in cotton, competely encloses the embryo, it is probably the rest of the nucellus. [Kl.]

[p. 94]

gestrekt werdende, van genoegsame Lengte soude wesen, om aanstonts sijn voetsel uijt de aarde te konnen halen.

⁺Fig: 5. EFG sijn de bladeren, die van een gespreijt leggen, en seer wit sijn en hier vergrootende geteijkent.

Fig: 5. HI is het geene dat tot de wortel en stam sal worden, die, als een Swanen hals, krom gebogen leijt.

⁺Fig: 6. is insgelijks de jonge plant welkers bladeren soo stark niet en sijn uijtgerekt.

⁺Fig: 7. is een Zaad, Bupariti²⁵⁾, inde Hort: Malab: genaamt, soo als het met sijn harde schors sig vertoond.

⁺Fig: 8. is de pit of kern van het laatstgeseijde Zaad, soo als het⁺ uijt sijn harde schors is genomen, en in sijn Menbrane of dun vliesje omwonden leijt.

⁺Fig: 9. vertoont mede het selvige Zaatge, dat ontbloot is van sijn dunne Menbrane of omwinsel, na dat het mede eenige uijren te voren int water hadde gelegen, om dat²⁶⁾ soo doende, des te beter, van sijn Menbrane of omwinsel soude konnen werden gesepareert, alwaar men nu hier met het bloote oog (soo toegevouwen leggende) het deel dat tot de wortel en stam sal werden, kan bekennen.

⁺Fig: 10. KLMNO. is het selvige Zaadje, het welke ik sijn bladeren door spelden, soo van een hebbe gespalkt, dat men de vier bladeren seer distinct kan bekennen. Het selvige is mede door een weijnig vergrootende glas geteijkent. Dese bladeren sijn mede vol plekjens, soo dat ik niet en twijffel off de boomen²⁷⁾, die dit Zaad voortbrengen, sijn alle met plekjens. Dit Zaad heeft mede (gelijk het voorgaande Zaad) gantsch geen voetsame stoffe in, om sig int begin vande wasdom daar uijt te voeden, ende te onderhouden²⁸⁾.

Fig: 10. LMNO. sijn de bladeren, ende QRS. de spelden, waar mede de bladeren sijn opgespalkt.

+ fig. XXIV.

+ fig. XXV.

+ Over het Bupariti-zaad

25) Bupariti is een Malvacee, nauw verwant aan de katoen, n.l. Thespezia populnea (Linn.) Corr. De kiem heeft echter niet 4 doch 2 zaadlobben. De zwarte plekjes, die L. beschrijft op de zaadlobben, zijn evenals bij katoen harsklieren. Zijn veronderstelling, dat ze ook op de bladeren zullen voorkomen, is onjuist. [Kl.]

+ fig. XXVI.

+ fig. XXVII.

+ fig. XXVIII.

26) Om dat - opdat het.

+ fig. XXIX.

27) A en B hebben de juiste lezing: ‘de bladeren vande boomen’.

28) Ook hier komt slechts een vliezig endosperm voor en ligt dus al het voedsel in de zaadlobben die L. meestal niet als zodanig herkende. Zie Brief 85 [46]. Alle de Brieven. Dl. V. blz. 214. [Kl.]

[p. 95]

and gets stretched out, it may be of sufficient length to be able immediately to obtain its nourishment from the earth.

⁺Fig. 5. EFG are the leaves lying spread apart, and which are very white, here drawn magnified.

Fig. 5. HI is that which will become the root and stem; which, like a Swan's neck, lies crookedly bent.

⁺Fig. 6. is also the young plant, whose leaves have not been stretched out so much.

⁺Fig: 7. is a Seed, called Bupariti¹⁴⁾, in the Hort: Malab:, as it shows itself with its hard rind.

⁺Fig: 8. is the pip or kernel of the last-named Seed, as it is taken out of its hard rind, and lies enclosed in its Membrane or thin pellicle.

⁺Fig: 9. also shows the same little Seed, which is stripped of its thin Membrane or envelope, after it had also lain in water for a few hours, so that it might be separated more easily from its Membrane or envelope, where one may now distinguish with the naked eye the part (lying folded together) that will become the root and stem.

⁺Fig: 10. KLMNO, is the same little Seed, of which I have spread the leaves, with the aid of pins, so far apart that one can quite distinctly recognize the four leaves. This, too, has been drawn through a weak magnifying glass. These leaves are also full of small spots, so that I do not doubt but that the trees,¹⁵⁾ which produce this Seed, are all with spots. This Seed (like the preceding Seed) has also no nourishing substance whatever in it, to feed and maintain itself therefrom in the beginning of its growth.¹⁶⁾

Fig: 10. LMNO are the leaves, and QRS the pins with which the leaves were spread apart.

+ fig. XXIV.

+ fig. XXV.

+ On the seed of Bupariti.

14) Bupariti is a Malvaceae closely akin to cotton, i.e. Thespezia populnea (Linn.) Corr. The embryo, however, has not 4, but 2 cotyledons. The ‘small spots’ on the cotyledons, to which L. refers are - as those in cotton - resinous glands. His supposition that these spots will also appear on the leaves is erroneous. [Kl.]

+ fig. XXVI.
fig. XXVII.

+ fig. XXVIII.

+ fig. XXIX.

15) A and B have - more correctly - ‘the leaves of the trees’.

16) I.e. all the nourishment is in the cotyledons - which L. did not recognize as such. See Letter 85[46]. The Collected Letters. Vol. V. p. 215. Here, again, there is nothing but a filmy endosperm. [Kl.]

[p. 96]

Fig: KP. is dat deel dat tot de wortel en stam sal worden, welk deel in dit Zaad uijtstekende groot is, te vergelijken bij die Zaaden, die in haar hebben een olijagtig meel, waar in het begin vande plant leijt.

⁺Fig: 11. is het Zaad Kaukin indorum brequis off Elengi horti Malabariti²⁹⁾ genaamt, soo als het selvige in sijn harde schors leijt.

⁺Fig: 12. en 13. is de pit ofte kern uijt het Zaad, dat ik opgespouwen ende in twee deelen gesepareert hebbe, ende deselve soo groot hebbe laten teijkenen, als die met het bloote oog te sien sijn, waar in men de holligheden kan sien, waar in het begin vande plant (die ik daar uijt genomen hebbe) gelegen heeft.

⁺Fig: 14. is het begin vande plant uijt sijn olijagtige stoffe genomen, het welke meest bestaat uijt twee groote bladeren, waar in men, met het bloote oog, kan bekennen, de ribbens of vaten, die hier eenigsints werden aangewesen. Dese twee bladeren heb ik een weijnig van een gesepareert op dat men deselve te beter soude bekennen³⁰⁾.

⁺Fig: 14.A is dat deel dat tot de wortel en stam sal werden.

⁺Fig: 15. is een Noot of Zaad huijsje, Adamboe³¹⁾, inde Hort: Mal: genaamt. Dese Noot begrijpt in sig drie Zaaden, die met afschutsels van malkanderen leggen gesepareert, gelijk in fig: 16. dat een derdendeel van de geseijde Noot is, soo dat ieder holligheijt, die in dit deel wert aangewesen, de helft vande holligheijt is, waarin in (!) een Zaad leijt.

+ fig. XXX.

29) Elengi horti malabariti is een Sapotacee Mimusops elengi Linn. Hoe L. aan de naam ‘Kaukin indorum brequis’ komt, is mij niet recht duidelijk. In de Hortus Malabaricus wordt deze naam door van Reede niet genoemd; evenmin kan ik die vinden in moderne werken over de flora van Brits Indië, waarin talrijke inlandse namen worden genoemd. [Kl.]

+ fig. XXXI.
fig. XXXII.

+ fig. XXXIII.

30) A en B hebben; ‘soude konnen bekennen’.

+ fig. XXXIV.

+ fig. XXXV.

31) Adamboë is volgens Hortus Malabaricus. Dl. 4. t. 20 een Lythracee Lagerstroemia speciosa (Linnaeus) Persoon. De tekeningen, die L. geeft, kunnen onmogelijk op het zaad van deze plant slaan, dat gevleugeld is en een conduplicatieve kiem heeft. L. heeft ongetwijfeld een Euphorbiacee in handen gehad en zeer waarschijnlijk de vrucht van Croton tiglium Linn., die in de Hortus Malabaricus onder de naam Cadel-Avanacu beschreven wordt. De grootte van vrucht en zaad korat geheel met de tekeningen van L. overeen, alleen beeldt Van Reede veel duidelijker de kiemblaadjes met hun nervatuur af, zoals L. dat ook voor andere zaden doet. Dat L. geen opmerking maakt over de caruncula is verklaarbaar daar deze bij deze soort zeer klein is. [Kl.]

[p. 97]

Fig: KP. is that part which will become the root and stem, which part is exceptionally big in this Seed, compared with those Seeds which have an oil-like flour inside them, in which lies the beginning of the plant.

⁺Fig: 11. is the Seed called Kaukin indorum brequis, or Elengi horti Malabariti¹⁷⁾, as it lies in its hard rind.

⁺Fig: 12 and 13. is the pip or kernel of the Seed, which I have split open and separated into two parts, and had these drawn as large as seen with the naked eye; here, one can see the cavities in which the beginning of the plant (which I have removed from it) has lain.

⁺Fig: 14. is the beginning of the plant taken from its oil-like substance; it consists for the most part of two large leaves, in which one may distinguish, with the naked eye, the ribs or vessels, which are here lightly indicated. I have spread these two leaves a little, to make it more easy to distinguish them.

⁺Fig. 14. A is that part which will become the root and stem.

⁺Fig. 15 is a Nut or Seed capsule, called Adamboe¹⁸⁾ in the Hort: Mal: This Nut contains three Seeds within itself, which lie separated from one another by partitions or septa, as in fig: 16, which is one-third part of the said Nut, so that each cavity shown in this part is half of the cavity in which a Seed lies.

+ fig. XXX.

17) Elengi horti malabariti is a Sapotaceae, Mimusops elengi Linn. I have no idea where L. got hold of the name ‘Kaukin indorum brequis’; it is not mentioned in Van Reede's Hortus Malabaricus; neither have I been able to find it in the modern works on the flora of (British) India, in which numerous indigenous names of plants are listed. [Kl.]

+ fig. XXXI.
fig. XXXII.

+ fig. XXXIII.

+ fig. XXXIV.

+ fig. XXXV.

18) According to Hortus Malabaricus. Vol. 4. t. 20, Adamboë is a Lythraceae; Lagerstroemia speciosa (Linnaeus) Persoon. The drawings given by L. cannot possibly tally with the seed of this plant, which is winged and has a conduplicative embryo. What L. doubtless had in his hands was an Euphorbiaceae, and, very probably, the fruit of Croton tiglium Linn., which is described in the Hortus Malabaricus under the name of Cadel-Avanacu. The size of both fruit and seed completely correspond to L.'s drawings; but Van Reede gives a much clearer picture of the cotyledons with their innervation - as L. does in the case of other seeds. That L. does not remark upon the caruncula is understandable, since this is very tiny in this species. [Kl.]

[p. 98]

⁺Fig: 17. is een Zaad in sijn harde schors, dat uijt de verhaalde holligheijt is genomen.

⁺Fig: 18. is die pit of kern uijt het Zaad.

⁺Fig: 19. is de helft vande pit off kern, soo als die bij mij is opgespouwen, waar in men met het bloote oog het begin vande plant kan bekennen.

⁺Fig: 20. is het begin vande plant, soo als die in ons bloote oog sig komt te vertoonen, als deselve uijt de pit genomen is; alleen met dit onderscheijd, dat ik beijde de bladeren wat van een hebbe gesepareert, op dat men die beijde des te beter soude konnen bekennen.

Fig: 20.B. is dat deel dat tot de wortel en stam sal worden.

⁺Ik hebbe lang getragt om Kokos-nooten³²⁾ te hebben, om dat ik niet en weet, datter eenig boom is, die grooter Zaad³³⁾ voortbrengt, als de kokos-noot is; ende dat alleenlijk omme te sien de gedaante ende de hoegrootheijt van het begin vande plant in dit geseijde⁺ groote Zaad; als fig: 21. CD. dat ik mede hebbe laten afteijkenen, soo groot als het selvige ons, in ons bloote oog, te voren komt.

⁺Fig: D. is dat deel daar uijt de bladeren sullen te vooren komen, ende het rondagtige deel C. daar aan onder³⁴⁾ een kleijn uijtstekent punctje is, daar uijt sal het begin vande wortel en stam voortkomen. In dit begin vande plant, wanneer datselve doorgesneden was, konde ik wel eenige vaaten bekennen, en eenige deelen die ik oordeelde, dat in bladeren souden veranderen. Maar het aanmerkelijkste was, dat wanneer ik twee distincte jonge planten uijt de Kokos-nooten hadde beschouwen, mijn selven vast in beelde daar in te sien een kleijne holligheijt, soo dat het begin vande

+ fig. XXXVI.

+ fig. XXXVII.

+ fig. XXXVIII.

+ fig. XXXIX.

+ Over de kokosnoot.

32) Chomel (Algemeen huishoudelijk-, natuur-, zedekundig- en konstwoordenboek. Dl. 2. blz. 398. 1778) vermeldt, dat de ‘Cocosnooten veel in Holland worden gebragt’, meest uit West-Indië, en vooral om uit de harde schil snuisterijen (knopen, dozen, kopjes) te vervaardigen, maar ook om het nat of de zogenaamde cocos-melk, die naar men zegt ‘ongemeen dienstig is voor menschen met een zwakke borst’. Het is merkwaardig, dat L. blijkbaar lange tijd moeite moest doen om een cocosnoot te krijgen, daar in Delft een ‘kamer’ van de O.I. Compagnie was, zodat hij ze eventueel uit Oost-Indië zou hebben kunnen krijgen. [Dam.]

33) Zaad - vrucht. Lodoicea maldivica (J.F. Gmelin) Persoon (syn. L. sechellarum Labillardière), een andere palm, brengt echter de grootste vrucht voort. [Kl.]

+ fig. XL.

+ afb. 10.

34) A en B hebben: ‘daar onder aan.’

[p. 99]

⁺Fig: 17. is a Seed in its hard rind, that has been taken out of the aforesaid cavity.

⁺Fig: 18. is the pip or kernel from the Seed.

⁺Fig: 19. is the half of the pip or kernel, as it was split open by me, in which one can distinguish the beginning of the plant with the naked eye.

⁺Fig: 20. is the beginning of the plant, as it appears to our naked eye, when the same has been taken out of the pip; only with this difference, that I slightly separated the two leaves from each other, so that one might the better distinguish them.

Fig: 20. B. is that part which will become the root and stem.

⁺I have tried for a long time to obtain Coconuts¹⁹⁾, because I do not know that there is any tree that brings forth a bigger seed²⁰⁾ than the coconut is; and this only in order to see the shape and the⁺ size of the beginning of the plant in this said large Seed; as fig: 21, CD, which I also had drawn, as large as the same appears to us in our naked eye.

Fig: D. is that part from which the leaves will emerge, and the roundish part C, at the bottom of which there is a small protruding point, and from which the beginning of the root and stem will emerge. In this beginning of the plant, when the same had been cut through, I was just able to distinguish a few vessels, and a few parts which I judged would change into leaves. But the most remarkable thing was that, when I had inspected two distinct young plants from the Coconuts, I firmly imagined seeing therein a small cavity, so that the hollowness of the coconut tree

+ fig. XXXVI.

+ fig. XXXVII.

+ fig. XXXVIII.

+ fig. XXXIX.

+ On the coconut.

19) Chomel (l.c. Vol. 2. p. 398. 1778) mentions that ‘Coconuts are often brought to Holland - mostly from the West Indies,’ and chiefly to fabricate knick-knacks from the hard shell (buttons, cups, small boxes), but also for the sake of the juice or ‘coconut milk which, it is said, is uncommonly beneficial to persons with a weak chest’. It is remarkable that L. apparently had much difficulty for a long time before getting hold of a coconut, since there was a chamber of the East India Company at Delft and he therefore could have got them from the East-Indies. [Dam.]

20) Seed - fruit. Lodoicea maldivica (J.F. Gmelin) Persoon (Syn. L. sechellarum Labillardière), another palm tree, produces however the largest fruit. [Kl.]

+ fig. XL.
ill. 10.

[p. 100]

holligheijt vande kokos-boom al gemaakt is, in het begin vande plant als die nog aanden boom staat en wast³⁵⁾.

Inde verhaalde eerstgeseijde Zaaden, als Karpok en Bupariti, sien wij, dat die gans met geen olijagtige stoffe sijn voorsien; en om die redenen mosten die deelen, die tot de wortels en stam sullen werden boven gemeen groot sijn, om dat³⁶⁾ die door haar lange deelen in korten tijd, hare voetsels uijt de aarde souden konnen trekken. Daar in tegendeel inde laast geseijde Zaaden, omdat die deelen, die tot de wortels en stam sullen werden, seer kleijn sijn, tot haar eerste voetsel en grootmakinge van nooden hebben een olijagtige stoffe tot haar onderhout ende groeijinge³⁷⁾.

Met dese verhaalde observatien en wil ik niet twijffelen, off hare Hooge Ed: sullen nu voldaan sijn, daar in³⁸⁾ namentlijk; datter verscheijde Zaaden gevonden werden, die niet anders in sig hebben, als het begin van een jonge plant.

⁺Nadat ik mijn gedagten hadde laten gaan opde voorttelinge vande schulp- off schorsagtige visschen, als die vande Garnaad,

35) De cocosnoot, zoals L. die waarschijnlijk in handen heeft gehad, is inderdaad het zaad, dat uit de vrucht is vrij gemaakt. Bij de cocosnoot heeft de⁺ kiem slechts één zaadlob, door L. in fig. 21 met D aangeduid. C zal inderdaad wortel en stam gaan vormen, het bestaat in de nog niet gekiemde noot echter⁺ slechts uit het pluimpje; de aanleg van het worteltje is, in tegenstelling met de meeste andere zaden, hier niet aanwezig en ontstaat pas, zoals in afb. 10 is afgebeeld, als de kieming al enige maanden op gang is. Uit D zullen echter niet zoals L. veronderstelt bladeren voortkomen; het is slechts het zuigorgaan of haustorium, dat, naarmate de kieming vordert, steeds meer opzwelt, in afb. 10 met C aangeduid, dat het endosperm geheel uitzuigt en daarbij zelf zo groot wordt, dat het tenslotte de gehele holte van de noot opvult. In afb. 10 is het aangeduid met ‘apple’. Een holte, zoals L. meent in de kiem te hebben waargenomen, komt daarin normaal niet voor, evenmin als in de stam. [Kl.]

+ fig. XL.

+ afb. 10.

36) Om dat - opdat.

37) L. is in zijn zin verstrikt geraakt en in herhaling vervallen. Wanneer wij ons zo nauw mogelijk aansluiten bij zijn tekst, lezen wij: Terwijl daarentegen in de laatst genoemde zaden, omdat de delen die tot wortel en stam zullen worden zeer klein zijn, voor levensonderhoud en groei een olieachtige stof aanwezig is, die zij als eerste voedsel en voor de eerste groei nodig hebben. [Dam.]

38) Hare Hooge Ed: sullen nu voldaan sijn, daar in namentlijk - zullen er genoegzaam van overtuigd zijn dat.

+ Over de ontwikkeling van de garnaal en verwante dieren.

[p. 101]

is already made in the beginning of the plant when it is still growing on the tree.²¹⁾

In the aforesaid first-mentioned Seeds, as Kapok and Bupariti, we see that they are not provided with any oil-like substance whatsoever; and for that reason those parts which will become the root and stem should be extraordinarily large, in order that, thanks to their long parts, they might be able to draw their nourishment from the earth in a short time. While, on the contrary, in the last-named Seeds, because those parts which will become the root and stem are very small, they require, for their nourishment and growth, an oil-like substance for their maintenance and development.

After the aforementioned observations I do not doubt but that Your Honours will now feel satisfied on this matter, namely, that there exist several Seeds that have nothing else inside them but the beginning of a young plant.

⁺After I had let my thoughts dwell on the reproduction of the shell- or crustaceous fishes, as that of the Shrimp, Lobsters and

21) The coconut - such as L. probably had at his disposal is, in fact, the seed that is freed from the fruit. In the coconut, the embryo has only one cotyledon (indicated by L. in fig. 21, with D). C will, indeed, be forming the⁺ root and stem; however, in the nut before germination it merely consists of a⁺ plumule; in contrast to most other seeds the beginning of the root is not present here; it does not appear until - vide ill. 2 - germination has been proceeding for a few months. But contrarily to what L. supposes, no leaves will come from D, which is merely a suction organ or haustorium which, according as germination proceeds, swells up more and more, by sucking the endosperm completely dry and growing itself so large that it finally fills the entire cavity of the nut. In ill. 10 it is indicated as ‘apple’. No cavity such as L. thought he noticed in the embryo, normally exists in it, any more than in the stem. [Kl.]

+ fig. XL.

+ ill. 10.

+ On the development of the shrimp and other allied animals.

[p. 102]

Creeften en Crabben³⁹⁾, alleenlijk, om dat de geseijde visschen hare menigvuldige eijeren buijten haar Lighaam dragen; heb ik mijn selven ingebeeld, dat sulcx nootsakelijk was; want waar het anders, soo soude onmogelijk de geseijde vissen, in soo een grooten meenigte niet konnen voorttelen, omme redenen, dat hare Lighamen, die met harde schulpen beset sijn, niet en soude konnen uijtsetten, wanneer deselve hare eijeren int Lighaam mosten dragen, welke eijeren, van tijd tot tijd, int Lighaam, in groote toeneemende, meerder plaats moeten hebben, gelijk doorgaans inde vissen geschied.

De eijeren van dese onse Zee garnaden, en werden niet op eene tijd int jaar rijp, gelijk meest in andere visschen geschiet; maar ik sie een gansch jaar door Garnaad met eijeren, soo dat nu des eene, ende dan weder een andere Garnaads eijeren rijp sijn, off jongen voortbrengen⁴⁰⁾. Dog ik spreek hier van onse Zeegarnaad, die langs de Zee kust gevangen werd, ende niet vande Garnaad, die ontrent Amsterdam valt⁴¹⁾, ende diemen seijd, dat bij na alle gelijk eijeren hebben, ende vorders het gehele jaar sonder eijeren sijn⁴²⁾.

Maar het geene dat, buijten mijn verwagtinge, aanmerkenswaardig was, dat was, dat ieder eij vande Garnaad, wanneer die aan het rijp worden is, niet anders in sig beslooten hadde als een kleijne Garnaad; welke jonge Garnaad, ik niet alleen konde sien, dat int ronde in desselfs eij, sodanig lag, dat selfs de staart over het Hooft, en soo opde rugh vande Garnaad quam te leggen;

39) Garnaad - garnaal. Onder de vele vormen van dit woord komen er voor met een -l en met een -t op het eind. Het WNT IV, 298 geeft als meervoud ‘garnaten’, maar vermeldt er bij: ‘voorheen ook, doch zelden, garnaden’, dat is dus de vorm die L. voortdurend gebruikt. De etymologie van het woord is onzeker.
A en B hebben: ‘Krabbens’. In dit woord vinden we een samensmelting van de twee meervoudsuitgangen -en en -s, die reeds in de late Middeleeuwen in het Hollands voorkomt en zelfs bij Wolff en Deken nog wordt aangetroffen: schuylhoekens, beddens, cousens, gemeentens. Hieruit is de Hollandse dialectische uitgang -es voortgekomen: tobbes, kippes. [Dam.]

40) Het is grotendeels juist, dat er onder de garnalen steeds exemplaren met rijpe eieren worden gevonden, alleen een paar maanden in de herfst is dit niet het geval. Zie B. Havinga, Der Garnat in den holländischen Gewässern. Journal du Conseil. Dl. 5. blz. 57. 1930. [Ha.]

41) Valt - voorkomt.

42) Bedoeld zal zijn de Steurkrab, Palaemonetes varians (Leach) Heller. [Ha.]

[p. 103]

Crabs, only because these said fishes carry their multitude of eggs outside their Body; I have imagined that this was necessary; for were it otherwise, the said fishes could not possibly reproduce themselves in such great multitude, for this reason, that their Bodies, which are covered with hard scales, could not expand if the same should have to carry their eggs in the Body, which eggs, increasing in size from time to time in the Body, must need more space, as usually happens in fishes.

The eggs of these our Sea shrimps do not ripen at one time of the year, as happens in most other fishes; but I see shrimps with eggs all the year round, so that now one, now another Shrimp's eggs are ripe, or bring forth young.²²⁾ But I here speak of the Sea shrimp, which is caught along the Sea coast, and not of the Shrimp that is found around Amsterdam, and of which it is said that they all have eggs at the same time, and are without eggs for the rest of the year.²³⁾

But that which was remarkable beyond my expectation, was that each egg of the Shrimp, when it is ripening, has nothing else enclosed within it but a tiny Shrimp; which young Shrimp I could not only see, lying in the roundness of its egg in such a way that even the tail came to lie over the Head, and thus on the back of

22) It is largely correct that specimens with ripe eggs can always be found among the shrimps, i.e. with the exception of a couple of months in the autumn. Vide B. Havinga, Der Granat in den holländischen Gewässern, Journal du Conseil. Vol. 5. p. 57. 1930. [Ha.]

23) L. probably means the prawn, Palaemonetes varians (Leach) Heller. [Ha.]

[p. 104]

Maar wanneer ik deselve uijt hare eijeren hadde genomen, konde ik in eenige⁴³⁾ ook derselver schobbens van het Lijff bekennen, ende daar benevens de staart met de vinnen aan deselve; alsmede de pooten, het hooft ende de oogen, ook de uijtstekende deelen voor aan het Hooft, die als voorwaarts toegevouwen lagen nevens de pooten, in somma de gantsche volmaakte jonge Garnaten lagen inde eijeren⁴⁴⁾.

Dog ik heb ook wel de eijeren vande Garnaad geexamineert, in dewelke ik niet anders en vond, als een vloeijende vogtigheijt, vermengt met seer kleijne globulen. Dese eijeren vande Garnaad, hebben int eerst een witagtige of beter geseijd, een ligt asgraauwagtige couleur, maar als de ongebore garnaad int eij, de graauwe couleur aanneemt, ende dat de schobbens met swarte stippels werden, gelijk de vader ende moeder van deselve is⁴⁵⁾, soo sijn de eijeren in ons oog swartagtigh⁴⁶⁾.

Dit komt ons wel wat vreemd voor, om dat sulcx in geen andere eijeren vande vissen (die wij kuijt noemen) en geschiet; dog als wij gaan overwegen hoe sulcx inde garnaad te weeg werd gebragt, en dedat dit in andere vissen, die eijeren leggen (anders Kuijt geseijd) en haar eijeren in hare lighamen dragen niet en kan geschieden, soo sullen wij ons ten genoegen konnen voldoen⁴⁷⁾. Ik hebbe voor desen geseijd, dat alle soort van vissen (soo veel mij bekent is) die haar jongen niet in haar Lighaam dragen, de Mannekens van deselve, met geen Mannelijke Leeden en sijn voorsien, om dat wanneer het wijfken hare eijeren schiet, het Manneken daar benevens gaat leggen, off het wijfken navolgt int uijtschieten van hare eijeren, ende dat het Mannelijk visje of vis, sijn Mannelijk Zaad (dat wij Hom noemen) dat uijt een onbegrijpelijk getal van levende dierkens (ten meerendeel) bestaat, onder de eijeren van het wijfken schiet, op dat een dierken uijt het mannelijk Zaad aan een eijtge soude vereenigen, ende daar uijt soo lang sijn voetsel trekken, en groot werden, tot dat dat dierken sijn bequaamheijt heeft, om het voetsel uijt het water

43) In eenige - bij sommige.

44) ⁺Het is niet juist, dat de garnaal in volmaakte toestand uit het ei komt: de pas uitgekomen zoea-larve heeft alleen maar de kop- en kaakpoten. [Ha.]

+ afb. 11.

45) In A en B ontbreekt ‘is’.

46) De eieren worden bij rijping inderdaad donkerder; ik zou de kleur der rijpe eieren als groenagtig-geel bestempelen. [Ha.]

47) (Zich) ten genoegen voldoen - iets bevredigend verklaren.

[p. 105]

the Shrimp. But when I had taken the same out of their eggs, I could distinguish, in some of them, also the scales of the Body, and in addition the tail with the fins on the same; as well as the legs, the head and the eyes, also the protruding parts at the front of the Head, which lay, as it were, folded towards the front, beside the legs; in short, the completely perfect young Shrimps lay inside the eggs.²⁴⁾

But I have also examined the eggs of the Shrimp in which I found nothing but a liquid moisture, mixed with very small globules. These eggs of the Shrimp have at first a whitish, or better, a light ash-gray colour, but when the unborn shrimp in the egg takes on the gray colour, and the scales get black spots on them, like the father and the mother, the eggs are, to our eye, blackish.²⁵⁾

This may appear somewhat strange to us, because it does not happen in any other eggs of fishes (which we call hard Roe); but if we reflect how this is brought about in the shrimp, and that it cannot happen in other fishes that lay their eggs (otherwise hard Roe) and carry their eggs in their bodies, we shall have a satisfactory explanation. I have said before that in all species of fishes (so far as is known to me) that do not carry their young in their Body, the Males of the same are not provided with Male Organs, because when the female spawns the Male either lies down beside her, or follows the female while she is spawning, and that the Male fish or little fish shoots his Male Seed (which we call soft Roe), which consists (mostly) of an incredible number of little living animals, among the eggs of the female, in order that a little animal from the male seed shall unite with an egg, and draw from it its nourishment, and grow up, until that little animal has its ability to fetch the nourishment from the water.²⁶⁾

24) ⁺It is erroneous to say that the shrimp emerges from the egg in the complete state; the newly emerging larva has nothing but the head- and jaw-members. [Ha.]

+ ill. 11.

25) The eggs do, in fact, get darker as they ripen. I should call the colour of the ripe eggs a greenish yellow. [Ha.]

26) It is not quite clear whether L. means that the ‘little animal’ only draws nourishment from the egg, when still in the egg, or whether he also has in mind the nourishment from the yolk during the first time in the life of the free-living animal. However this may be, he believes that the yolk of the egg only serves as food for the young animal, which, (he thinks) has its origin exclusively in the spermatozoon. [S.]

[p. 106]

te konnen halen⁴⁸⁾. Soo nu onse rivier vissen, en meest alle de Zeevissen, welkers vrouwelijke geslagten de eijeren in hare Lichamen dragen, de Mannelijke vissen van deselve geschapen waren met Mannelijke Leeden: (want de Mannelijke Leeden en sijn tot geen ander eijnde gemaakt, als om de Mannelijke Zaaden inde Baarmoeders te storten) soo soude onmogelijk de eijeren van sodanige vissen, anders kuijt geseijd, bevrugt kunnen werden: want de levende dierkens der Mannelijke Zaaden, die door⁴⁹⁾ het Mannelijk Lit, tot inde baarmoeders van sodanige vissen, dat de kuijt is, soude werden ingestort, en souden haar niet kunnen verspreijen, door de vaste te samen gepakte eijeren (waar uijt ijder kuijt vande vis bestaat) om die vrugtbaar te maken. Dierhalven heeft de voorsigtige⁵⁰⁾ Natuir in alle sijne werkingen, soo ordentelijk geweest, dat sij geen saaken te vergeefs geschapen heeft; en uijt de geseijde oorsaak en moeten dan, de vissen, die eijeren leggen met geen mannelijke Leeden versien sijn. En uijt dese verhaalde redenen blijkt ons klaar, dat wij geen begin van eenig schepsel inde eijeren vande vissen konnen gewaar worden, als de vissen⁵¹⁾ haar kuijt ontloopt of schiet.

Wat nu de garnaad belangt, die en kan onmogelijk geen groote meenigte van eijeren in haar lighaam dragen, om redenen als hier voren geseijt, dat derselver lighamen om haar schulpagtige deelen niet en konnen uijtsetten of opswellen;⁵²⁾ en dus draagt dan de Garnaad sijn eijeren tusschen de dikte van sijn pooten, digte aan het lijf, alwaar de pooten versien sijn met eenige vaaten, of beter geseijt arterien⁵³⁾: want ik stel vast⁵⁴⁾ dat de eijeren vande vogelen,

48) Het is niet geheel duidelijk of L. bedoelt dat het ‘dierken’ alleen in het ei voedsel daaruit trekt of dat hij ook denkt aan dooier in de eerste tijden van het vrij-levende diertje. In ieder geval meent hij, dat de dooier in het ei alleen dient voor voedsel, terwijl het jonge dier alleen uit de spermatozoïd zou ontstaan. [S.]

49) A en B hebben: ‘die dan door’.

50) Voorsigtige - voorzienige.

51) Een geval van onjuiste zinssamentrekking: Het woord ‘vissen’ is eerst meew.vw. bij ‘ontloopt’ en doet daarna dienst als onderwerp bij ‘schiet’. [Dam.]

52) Door het starre, chitineuze pantser kan het lichaam geen eieren bevatten. [S.]

53) L. heeft bij een nader onderzoek in de poten van krabben en garnalen bloedvaten aangetroffen, maar niet elders in 't lichaam. Zie de brief van 12 Januari 1689.

54) Ik stel vast - ik beweer stellig.

[p. 107]

Now if the Males of our river fish, and of most of the Sea fishes, whose females carry their eggs in their Bodies, had been created with Male Organs: (for the Male Organs are made for no other purpose than to shoot the Male Seeds into the Wombs) then the eggs of such fishes, otherwise hard roe, could not possibly be fertilized: for the living little animals of the Male Seeds, which would be poured into the wombs of such fishes, which is the hard roe, could never spread out, because, the eggs (of which every hard roe of the fish consists) being so closely packed together, and fertilize them. For that reason Provident Nature has been so orderly in all her workings that she never makes a thing in vain; and from the said cause, then, the fish that lay eggs must not be provided with male Organs. And for the aforesaid reasons it is clearly evident to us that we cannot observe the beginning of any creature in the eggs of the fishes, when the fishes lose or shoot their roe.

Now as regards the shrimp, it cannot possibly carry a great multitude of eggs in its body, for the reason, stated heretofore, that their bodies, because of their scale-like parts, cannot expand or swell up²⁷⁾; and therefore the Shrimp carries its eggs between the thickness of its legs, close to the body, where the legs are provided with a few vessels, or better, arteries²⁸⁾; for I assert that the eggs of the birds, and other animals, are also made to

27) Owing to its rigid chitinous armour the body is unfit to hold eggs.

28) On closer examination, L. found blood-vessels in the legs of crabs and shrimps, but not elsewhere in the body. See letter of January 12th, 1689.

[p. 108]

en andere dieren, mede alleen uijt arterien worden groot gemaakt; welke vaten sig weder verspreijen in een overgroot getal van seer kleijne vaten, soo dat ieder eijtge, dat de Garnaad tusschen sijn pooten draagt, gevoed wert uijt een bijsonder vaatje, welk vaatje sig verstrekt voor een streng, soo dat gelijk de dieren in de baarmoeders gevoed werden door een streng, alsoo werden de eijeren vande Garnaad (of beter geseijt de jonge Garnaten) door een Arterie ofte streng gevoet⁵⁵⁾.

Wat nu de voorttelinge vande Garnaad belangt, die beeld ik mij in dat dus toegaat. De Mannelijke Garnaad sijn saad rijp sijnde (dat is wanneer de dierkens in sijn Zaad leven) soekt of aantreffende een wijfkens garnaad, welkers eijeren bequaam sijn, om het Mannelijk Zaad te ontfangen; Dit manneken schiet sijn Mannelijk Zaad tusschen de gemaakte eijeren van het wijfken; dese ontfangene dierkens aande eijerkens vereenigt sijnde, beeld ik mij in dat in korten tijd van figuir veranderen; te weten dat het mannelijk dierken de figuir van een garnaad aanneemt, even gelijk wij sien, dat het met de Zijd wormen, rupsen, veel vliegen, ende met de vloij toegaat; alleen met dit onderscheijd, dat de garnaad aande Moeder door een streng werd gevoed, en groot gemaakt gelijk de dieren inde Baarmoeders⁵⁵⁾.

⁺En schoon nu het geseijde visje om sijn schulpagtige Huijd, geen eijeren in sijn Buijk kan dragen, gelijk meest alle vissen doen, soo heeft de voorsigtige natuir, dat visje weder, buijten andere vissen, met het aldervolmaakste begaaft; want daar andere, als onze riviervissen haar kuijt of eijeren schietende onder liesen⁵⁶⁾ en biesen, of takken van boomen, daar de eijeren als aankleven, en vast blijven, op welke eijeren dan komen asen de rivier alen, die een groote quantiteijt eijeren opeten en verslinden, soo bewaart het wijfje vande garnaad niet alleen haar eijeren; maar sij draagt deselve soo lang bij haar, tot dat de jonge in haar dopjens tot sodanigen sterkte, en groote sijn gekomen, dat sij hare dopjens of menbrane waar in sij leggen, ontstukken konnen breeken, ende

55) Dit is onjuist: de eieren met draden aan het achterlijf verbonden, ontvangen door deze draden geen voedsel. [Ha.]

55) Dit is onjuist: de eieren met draden aan het achterlijf verbonden, ontvangen door deze draden geen voedsel. [Ha.]

+ Waarom de garnaal haar eieren uitwendig draagt.

56) Lies(en) is de benaming voor verschillende aan of in het water groeiende planten, b.v. voor een soort van Vlotgras, t.w. Glyceria maxima Holmb. en voor soorten van Lisch, (Iris) en Zegge, (Carex). (Woordenboek Nederl. Taal VIIIⁱⁱ, 2139). [Dam.]

[p. 109]

grow solely through arteries: which vessels again spread themselves into an extremely great number of very small vessels, so that each little egg that the Shrimp carries between its legs is nourished through a special little vessel, which vessel serves as an umbilical cord, so that, just as the animals are nourished in the wombs through the cord, so the eggs of the Shrimp (or better, the young Shrimps) are nourished through an Artery or cord.²⁹⁾

Now with respect to the reproduction of the Shrimp, I imagine that this happens as follows. When the Male Shrimp's seed is ripe (that is, when the little animals in his Seed are alive) it seeks or meets a female shrimp whose eggs are in a fit state to receive the Male Seed; This male shoots his Male Seed among the eggs made by the female; when these little animals have been united with the eggs, I imagine that within a short time they change their shape, namely, that the male little animal assumes the figure of a shrimp, just as we see it happen with the Silk worms, caterpillars, many flies, and the flea; but with this difference, that the shrimp is fed through a cord attached to the Mother, and grows just like the animals in the Wombs.²⁹⁾

⁺And although the said little fish, because of its scaly coat, can carry no eggs in its Belly, as most fishes do, provident nature has again endowed this little fish, above all other fishes, with the most perfect thing: for while other fish, such as our river-fishes lay their eggs among float-grass and bulrushes³⁰⁾ or the branches of trees, to which the eggs will stick and remain attached - on which eggs, then, the river-eels will prey and eat and devour a large quantity of eggs - the female of the shrimp not only keeps her eggs, but she carries the same with her until the young in their little shells have come to such strength and size that they are able to break their shells or membranes, in which they lie, into

29) This is incorrect; the eggs, though bound to the animal's abdomen by threads, do not receive nourishment through these threads. [Ha.]

29) This is incorrect; the eggs, though bound to the animal's abdomen by threads, do not receive nourishment through these threads. [Ha.]

+ Why the shrimp does not carry her eggs in her body.

30) ‘Lies’ (float-grass), according to the Dictionary of the Netherlands Language VIIIⁱⁱ, 2139, is the name for different plants growing at, or on, the water, e.g. for a species of float-grass, i.e. Glyceria maxima Holmb., and for species of Iris, (Iris) and Sedge, (Carex). [Dam.]

[p. 110]

alsdan de bequaamheijt hebben om selfs uijt het water te konnen leven⁵⁷⁾.

Omme hare Hooge Ed: het maaksel van een ongebore garnaad voor de oogen te stellen, heb ik verscheijde van deselve uijt de eijeren genomen, ende daar van vier voor mijn microscope gestelt,⁺ ende een teijkenaar t'mijnen huijse laten komen, ende denselven belast de figuir soo als die voorquam soo veel na te volgen, als het hem mogelijk waar, sonder dat ik hem wilde seggen wat hij teijkende; deselve seijde menigmaal in het teijkenen: ik weet niet wat ik teijken; maar het schijnd mij toe een garnaad te wesen.

⁺Fig: 22. ABCD. is een⁵⁸⁾ ongebore garnaad bij mij uijt een eij gehaalt, die ik⁵⁸⁾ soo veel van een, en uijt sijn rontte hebbe ontdaan, als het mij mogelijk was: want hoe sagt dat ik die uijt de eijeren soek te halen, soo heb ik het noeijt tot mijn genoegen konnen doen: want aan de eene siet men beter de staart, ende aande andere weder de pooten of hooft of schobbens netter. ABD. is het Hooft, waar aan niet te bekennen sijn, de voor uijtstekende pooten, baard, en andere saaken die wij met het bloote oog aande garnaad komen te sien, uijt oorsaak, dat alle die deelen in geschikte ordre⁵⁹⁾, onder tegen het hooft als aangevouwen leggen als hier tegen B.

⁺Fig: 23. EFGHIK. is een tweede ongebore garnaad, die ik alleen hebbe laten teijkenen, om dat men aan dese distinct de vinnen aan E. met derselver beenagtige deelen (die de stijfte aande vinnen geven) konde⁶⁰⁾ sien. Het deel FGH. is een gedeelte vande dop van het eij.

⁺De hoegrootheijt vande eijeren, waar uijt ik dese ongebore Garnaden hebbe gehaald, konnen wij ons wel inbeelden: want als ik deselve benevens ons schuijr sand leijde, sag ik datter veel sanden met de eijeren over een quamen in grootte⁶¹⁾; andere sanden waren veel kleijnder, ende ook veele sanden die grooter waren.

Ik heb de eijeren (anders Kuijt geseijt) van een seer groote krabbe, een voor een, tot verscheijde agter den anderen, hare

57) Om selfs uijt het water te konnen leven - om zich uit het water te (kunnen) voeden.

+ Over de vorm van het embryo van de garnaal.

+ fig. XLI.

58) Merkwaardigerwijze vinden we in A en B dezelfde drukfouten, nl. ‘en’ in plaats van ‘een’ en ‘di eik’ in plaats van ‘die ik’. Dit wettigt het vermoeden, dat B slechts een titelherdruk was. [Dam.]

58) Merkwaardigerwijze vinden we in A en B dezelfde drukfouten, nl. ‘en’ in plaats van ‘een’ en ‘di eik’ in plaats van ‘die ik’. Dit wettigt het vermoeden, dat B slechts een titelherdruk was. [Dam.]

59) In geschikte ordre - netjes.

+ fig. XLII.

60) A en B hebben verkeerdelijk ‘konnen’.

+ Over de grootte van de eieren van de garnaal.

61) A en B hebben: ‘in groote over-eenquamen’.

[p. 111]

pieces, and will then have the ability to live on what they themselves find in the water.

⁺In order to place before Your Honours' eyes the makings of an unborn shrimp, I have taken several of the same from the eggs, and placed four of these before my microscope, and had a draughtsman come to my house, and instructed the same to follow the figure, as it appeared to him, as closely as possible, without my wanting to tell him what it was that he was drawing; the same said many a time, while he was drawing: I don't know what I am drawing, but it seems to me that it is a shrimp.

⁺Fig: 22. ABCD. is an unborn shrimp taken by me from an egg, which I have stretched and spread out as much as was possible to me: for however gently I tried to remove them from the eggs, I have never been able to do that to my satisfaction: for on one you can see the tail better, and on another again, the legs or head or scales more clearly. ABD. is the Head, on which cannot be distinguished the legs protruding in front, beard, and other things that we can see with the naked eye on the shrimp, for this reason, that all those parts lie neatly, as if folded up, against the head, as shown here against B.

⁺Fig: 23. EFGHIK. is a second unborn shrimp, which I got drawn solely so that one might see here the distinct fins at E. with the bony parts of the same (that give the stiffness. to the fins). The part FGH is a part of the shell of the egg.

⁺The size of the eggs from which I removed these unborn shrimps we can well imagine: for when I laid the same side by side with our scouring-sand, I saw that many sands corresponded to the eggs in size; other sands were much smaller, and I also saw many sands that were bigger.

I have opened the membranes³¹⁾ of the eggs (otherwise called hard Roe) of a very large crab, one by one, up to several one after

+ On the structure of the embryo of the shrimp.

+ fig. XLI.

+ fig. XLII.

+ On the size of the eggs of the shrimp.

31) The eggs of the crab species have two membranes: (1) a perivitelline membrane, and (2) an external chitinous one. They are separated by a perivitelline space. [Ha.]

[p. 112]

⁺vliesen geopent⁶²⁾, en gesien, dat doorgaans daar een vogtige vloeijende stoffe uijtliep, vermengt met seer veel globulen, ende dat van verscheijde grootheden, en alsoo ik oordeelde dat dese eijeren weijnig tijd hadden gemaakt geweest, soo tragte ik het mannelijk dierken inde eijeren te ontdekken; dog ik hadde het vlies van sodanige eij niet opgesneden, omme de uijtvloeijende stoffe te examineren, of de vogtigheijt was, eer ik die voor mijn gesigt konde brengen weggewasemt: want een gantsch eij, en was niet grooter als een groff Sand⁶³⁾, soo dat voor mijn gesigt niet anders bleeff leggen, als een heldere Lijffverwige⁶⁴⁾ uijtgedroogde stoffe, die in verscheijde scheuren was van een gebarsten, vermengt met de geseijde globulen. Dese eijeren hadden ontrent 8 uijren uijt de krabbe geweest eer ik die examineerde; en om dat soo een weijnige vogt als een eij in sig heeft, soo schielijk wegwasemde, heb ik hondert, en meer eijeren te gelijk ontstukken⁶⁵⁾ gedrukt, ende de uijtkomende vloeijende stoffe geobserveert, ende daarinne ontdekt verscheijde seer kleijne levende dierkens van een ende deselve groote, uijtgesondert, dat mij soo nu als dan wel een dierken is te voren gekomen, dat wat in groote uijtstak; Dese dierkens waren soo kleijn, dat van deselve meer dan hondert millioenen te samen gevoegt, de groote van geen groff sand souden konnen uijtmaken⁶⁶⁾; ende dese dierkens konden niet boven een halve minuit tijds leven: wanneer ik dit gesien hadde, heb ik mij daarmede niet vergenoegt gehouden, maar dese observatien menigmaal agter den anderen⁶⁷⁾ hervat, met doorgaans⁶⁸⁾ nieuwe vogt uijt de eijeren te nemen, ende hebbe doorgaans⁶⁸⁾ een ende deselve uijtkomst gehad. Ik hebbe de geseijde eijeren een gantsche nagt in een grauw Papier op mijn comptoir laten leggen, ende na die tijd weder eenige van deselve ontstukken gedrukt, ende het uijtgedrukte sap observerende, daarinne soo wel sien leven, als ik int eerst daar in hadde gesien. Wanneer ik de eijeren nogh 12 uijren hadde laten leggen, sag ik int uijtgedrukte sap de dierkens nog volkomen leven, en

+ Aantonen van ‘mannelijke diertjes’ in de eieren van een krab.

62) De eieren van krabben bezitten twee vliezen: 1e een tere perivitelline membraan en 2e een uitwendige, chitineuze. Zij zijn gescheiden door een perivitelline ruimte. [Ha.]

63) De middellijn hiervan is ± 860 µ. [S.]

64) Lijffverwige - vleeskleurige.

65) A en B hebben hier en elders: ‘aan stukken’.

66) De middellijn is dus ± 45 µ. [S.]

67) Agter den anderen - na elkaar, herhaaldelijk.

68) Doorgaans - steeds.

68) Doorgaans - steeds.

[p. 113]

another, and seen that, as a rule, a moist flowing substance oozed⁺ out of them, mixed with very many globules, and these of several sizes, and as I judged that these eggs had been made only a little time ago, I tried to discover the male little animal in the eggs; but no sooner had I cut open the membrane of such an egg, in order to examine that oozing substance, than the moisture had evaporated before I could bring it before my eyes: for a whole egg was no bigger than a coarse grain of sand³²⁾, so that nothing remained before my eyes but a clear flesh-coloured dried-up substance, which had burst apart in several cracks, mixed with the said globules. These eggs had been out of the crab for about 8 hours before I examined them; and because such little moisture as an egg has inside it, evaporates so quickly, I have crushed a hundred, and more, eggs in one go, and observed the liquid substance that oozed out, and discovered therein several very small living animalcules of one and the same size, except that maybe, now and then a little animal appeared to me to be very slightly bigger; These animalcules were so tiny that more than a hundred million of the same could not together amount to the size of one coarse grain of sand³³⁾; and these little animals could not remain alive for a longer time than half a minute; once I had seen this, I have not contented myself with it, but have repeated these observations many times in succession, taking new moisture from the eggs each time, and invariably getting the same result. I have left the said eggs, in gray paper, in my study for a whole night, and afterwards once again crushed some of the same, and on observing the pressed-out fluid, seen life in it just as I had seen at first. When I had left the eggs for another 12 hours, I saw the little animals still completely alive in the pressed-out sap, and they

+ Examination of the ‘male animals’ in the eggs of the crab.

32) The diameter of this is ± 860 µ. [S.]

33) The diameter is therefore ± 45 µ. [S.]

[p. 114]

scheenen mij int oogh wat grooter te wesen als die ik doorgaans in mijn eerste observatien hadde ontdekt. Na verloop van nog 4 uijren heb ik weder een nader examen gedaan, ende nog eenige dierkens sien leven. Wanneer ik nog 6 uijren hadde laten voorbij gaan, heb ik weder met de kuijt off eijeren gehandelt, als hier voren geseijt is, maar geen leven konnen bekennen, en alsoo de eijeren begonden te stinken, heb ik deselve weggeworpen.

⁺En omme UE⁶⁹⁾ Hoog Edelen de hoekleijnheijt vande eijeren van dese krabbe ende de groote meenigte vandeselve voor de oogen te stellen, heb ik eenige eijeren nevens malkanderen op een verdeelde voetmaat geleijt, ende gesien dat de axe van 14 eijeren, een sesdedeel vande langte van een duijm uijtmaakt⁷⁰⁾. Dese kuijt of eijeren, die seer aardig kettingsgewijse aande vaten hangen, waren te samen soo groot, dat wanneer ik deselve in een klootsgewijse ronte bij malkanderen bragt, dat de axe seer na twee en een halve duijm lang was. Dog ik sal (gelijk doorgaans⁶⁸⁾ mijn doen is) aande minste kant blijven, en seggen, de axe is maar twee duijm lang, ende dat in plaats dat ik most seggen de axe van 84 eijeren maakt maar een duijm in langte uijt, soo sal ik het getal van 80 axen nemen, ende seggen de axe van het klootronde lighaam

160
160
-----
9600
160
-----
25600
160
-----
1536000
25600
-----
4096000

bestaande uijt eijeren vande krabbe is 2 duijm lang, en bij gevolg 160. axen van eijeren lang, dit soo sijnde, soo salder een getal uijtkomen van 4096000. Laten wij nu de helft van dit getal verwerpen, eensdeels om dat de eijeren niet vast in een sijn geprangt⁷¹⁾, ende ten anderen, om dat de vaten, die de eijeren voeden, een ruijme plaats beslaan, soo salder nog meer dan twee millioenen van eijeren overblijven, die een groote krabbe bij sig draagt. Off anders soo ik seg, dat de axe van een okkernoot een duijm is, soo is de okkernoot meer als vijff hondert duijsent maal grooter, dan een eij vande krabbe.

Wat nu de dierkens belangt, die ik in het sap gesien heb, dat ik uijt de eijeren hebbe⁷²⁾ gedrukt, of dat nu de dierkens sijn uijt het Mannelijk Zaad vande krabbe.

+ Over de grootte der eieren van de krab.

69) A en B hebben: ‘Hare’.

70) De middellijn is dus ± 0,3 mm. [S.]

68) Doorgaans - steeds.

71) Prangen - persen, drukken.

72) A en B hebben: ‘hadde’.

[p. 115]

seemed to my eye to be a little bigger than those which I had usually seen in my first observations. After a further 4 hours I again made a closer examination, and I still saw a few live animalcules. When I had let another 6 hours pass I once more dealt with the roe or eggs as I said heretofore, but could not find any life in them, and as the eggs began to stink, I threw the same away.

⁺And in order to bring before Your Honours' eyes how small are the eggs of this crab, and the great multitude of the same, I have laid a number of eggs side by side upon a subdivided foot-measure, and seen that the axis of 14 eggs amounts to one-sixth the length of an inch³⁴⁾. This roe, or eggs, which are very neatly suspended on the vessels in the form of a chain, were together of a size which, when I brought the same together in a ball, this had an axis of very nearly two and a half inches' length. But I will (as is ever my way) remain on the least side, and say, the axis is only two inches long, and that instead of having to say,

160
160
-----
9600
160
-----
25600
160
-----
1536000
25600
-----
4096000

the axis of 84 eggs amounts to one inch in length, I will take the number of 80 axes, and say that the axis of the ball-shaped body consisting of the crab's eggs is 2 inches long, and therefore 160 eggs' axes long; this being so, the number that results will be 4,096,000. Now let us reject half of this number, for one thing because the eggs are not pressed firmly together, and for another thing because the vessels that nourish the eggs take up an ample space; then there will still remain more than two million eggs that a large crab carries about with itself. Or else, if I say that the axis of a walnut is one inch, then the walnut is more than five hundred thousand times larger than a crab's egg.

Now as regards the little animals that I have seen in the sap which I pressed out of the eggs: whether they are the animalcules from the Male Seed of the crab, and whether these little animals

+ On the size of the eggs of the crab.

34) The diameter is therefore ± 0.3 mm. [S.]

[p. 116]

ende of dese dierkens al van binnen inde eijeren sijn geweest, dat is voor mij tot nog toe onnaspeurlijk geweest; nademaal ik voor desen in een Mannekens Krabbe, het Mannelijk Zaad wel heb gesogt, maar niet en hebbe konnen vinden⁷³⁾; Dog wij konnen ons wel eenigsints inbeelden, dat het dierkens sijn van het Mannelijk Zaad vande krabbe, omdat wij niet en konnen begrijpen, hoe datter buijten het voetsel vande eijeren, eenige dieren soo lang konnen leven, ofte gemaakt werden, als de geseijde dierkens geleeft hebben: want als ik op het laatst het sap uijt de eijeren tragte te drukken, waren de eijeren soo verdroogt, dat ik mijne uijtdrukkinge verscheijde malen moste hervatten, eer ik soo veel sap konde krijgen, als ik van nooden hadde, om datselvige te konnen observeren.

⁺Ik heb int begin vande Maand Meij twee kreeften bekomen, die eijeren hadden; welke eijeren, in ons bloote oogen beschouwen⁷⁴⁾, swart sijn. Dese eijeren, die ontrent soo groot sijn als geerst greijnen⁷⁵⁾, werden mede door een streng buijten het lighaam gevoet, gelijk die vande Garnaad en krabbe; Ik heb verscheijde eijeren geopent, ende gesien dat haar swartigheijt alleen veroorsaakt wierd, om dat de globulen die uijt verscheijde grootheden bestonden, en die voor het meeste gedeelte het eij, voor die tijd uijtmaakte, van een groene couleur waren⁷⁶⁾. Het verdere gedeelte van het eij, bestond soo uijt een dunne heldere stoffe. En alhoewel de kreeft die hier gemaakt wierd, seer onstark en qualagtig was, soo konde ik egter niet alleen het Hooft en rugge, welke een helder wesen hadde, en waar over schoone roode krom gebogen streepen liepen, als off het schoon gemarmert schilderwerk was geweest; maar ik konde selfs de staart, pooten, ende de groote scharen aande

73) De oorzaak hiervan zal wel liggen in het feit, dat L. gezocht heeft naar bewegende diertjes, naar analogie van wat hij bij andere dieren gevonden had. Bij de krabben hebben de spermatozoïden een geheel andere gedaante en zij zwemmen niet. [Ha.]

+ Over de eieren van de kreeft.

74) A en B hebben in plaats van het volt. deelw. ‘Beschouwen’: ‘beschouwt sijnde’.

75) Geerst-greijnen - gierstkorrels (Panicum miliaceum Linn.). Voor de afmeting van gierstkorrels (ca. 2 mm. middellijn) zie men ook Alle de Brieven. Dl. I. blz. 386. Zie ook aant. 55. [S.]

76) De eieren van kreeften hebben inderdaad in Mei een donkergroene kleur, die veroorzaakt wordt door de groene kleur van de dooier. Zodra deze, kort voor het uitkomen, verteerd is, is ook de groene kleur verdwenen. De opvatting van L. is dus juist. [Ha.]

[p. 117]

had already been in the inside of the eggs, has so far remained beyond my discovery, since I had sought the Male Seed, already previously, in a Male Crab, but was unable to find any³⁵⁾; But we can surely imagine to some extent that they were little animals from the Male Seed of the crab, because we cannot understand how any animals can live so long, or even be made at all, without the nourishment from the eggs, as the said animals did live: for when at the end of the observation I tried to press the sap out of the eggs, the eggs were so dried up that I had to repeat my pressure several times before I could get as much sap as I required to be able to examine the same.

⁺In the beginning of the Month of May I obtained two lobsters, which had eggs, which are black when looked at by our naked eye. These eggs, which are about as big as barley grains³⁶⁾, are also nourished through a cord outside the Body, like those of the Shrimp and crab; I have opened several eggs, and seen that their blackness is only caused by the fact that the globules, which were of different sizes, and of which the greater part of the egg consisted at that time, were of a green colour³⁷⁾. The remaining part of the egg consisted of a thin clear substance. And although the lobster that was being made here was very frail and as soft as a jellyfish, I could not only distinguish the Head and back, which had a bright appearance, and over which ran beautiful red curved lines, as if it had been fine marbled paint-work; but I could even see the tail, legs and the big claws on the legs.³⁸⁾ I strongly imagined that

35) The cause of this probably lies in the fact that L. was looking for live ‘little animals’, analogously to what he had found in other animals. But the crabs' spermatozoa have quite a different shape and appearance; and they do not swim. [Ha.]

+ On the eggs of the lobster.

36) Barley grains. (Panicum miliaceum L.). For the dimensions of barley grains (circa 2 mm. diameter) see also The Collected Letters. Vol. I. p. 386. See also note 29 above. [S.]

37) Lobster's eggs have indeed a dark green colour in May, caused by the green colour of the yolk. Just before they hatch out, when the yolk has been completely consumed, the green colour too has disappeared. L.'s conception, therefore, is quite correct, [Ha.]

38) The larva that comes out of the lobster's egg is, broadly speaking, exactly like the adult animal. The animal passes through the Nauplius phase while still in the egg. [S.]

[p. 118]

pooten, bekennen⁷⁷⁾. Ik beelde mijn selven vast in, dat niet alleen de groene globulen, maar dat ook alle de stoffe int eij gemaakt was, om de kreeft int eij te voeden, en groot te maken, en dat wanneer de jonge kreeft in het eij volmaakt is, dat dan geen andere stoffe in het eij sal bevonden worden, als de kreeft.

⁺Ik heb verscheijde vande kreefte eijeren ontstukken gebroken ende gesien dat in korten tijd, de groene globulen veranderden in een bleijk rood; en wanneer ik een eij op het papier ontstukken brak, soo wierden de groene globulen rasser rood, en ook van een blijder⁷⁸⁾ roode couleur: als ik de eijeren kookte, en dan opende soo waren de globulen nog blijder rood van couleur⁷⁹⁾.

Sien wij nu dat dese groene globulen int eij, om dat die dik op den anderen⁸⁰⁾ leggen, ons in't bloote oog een swarte stoffe schijnen te sijn, en dat dese groene globulen, in soo een korten tijd, een blijde roode couleur aannemen, soo hebben wij ons niet te verwonderen, dat het mannelijk dierken vande kreeft, leggende in het eij, dat de moeder bij sig draagt, uijt dese groene stoffe niet alleen een roodagtig wesen kan aannemen, maar ook een helder doorschijnent lighaam kan werden, beset met veelderleij couleuren.

Gelijk het gelegen is met dese drie verhaalde soorten van Schulpvissen, die haar eijeren buijten haar lighaam dragen, en aldaar haar jongen volkomen groot maken, tot dat die uijt haar selven konnen bestaan, gelijk ik voor desen geseijt hebbe, datter ook eenige insecten sijn, in welkers eijeren, eer dat sij die leggen, haar jongen al volmaakt sijn⁸¹⁾, soo gaat het ook met eenige weijnige boomen, die de baarmoeders vande Zaaden sijn, en welke baarmoeders haar vrugt off Zaad niet van haar stooten off laten vallen, dan als dat volkomen rijp is.

Dese geseijde Schulp-vissen en insecten, konnen wij dan vergelijken bij het hier verhaalde Karpok en Bupariti Zaad, inhet welke de jonge beginselen vande planten, met dat deel dat tot de wortel en stam sal werden, boven gemeen groot sijn; soo dat dese jonge

77) De larve die uit het kreeftenei komt is in hoofdzaak gelijk aan het volwassen dier. Het Naupliusstadium wordt in het ei doorlopen. [S.]

+ Over de kleurverandering van het kreeftenei.

78) Blijder rood - helderder rood.

79) Dit is juist; de groene kleur gaat door allerlei omzettingen over in een rode; bij koken krijgt men inderdaad een helrode kleur. [Ha.]

80) Op den anderen - op elkander.

81) Zie Brief 72(38) van 16 Juli 1683, Alle de Brieven. Dl. IV. blz. 66.

[p. 119]

not only the green globules, but all the substance in the egg was made to nourish the lobster in the egg and make it grow, and that when the young in the egg is fully grown, no other substance will be found in the egg except the lobster.

⁺I have broken into pieces several of these lobster's eggs and seen that, in a short time, the green globules changed to a pale red; and when I broke up an egg on the paper, the green globules turned red more quickly, and also a brighter red colour: when I boiled the eggs, and then opened them, the globules were of a still brighter red colour.³⁹⁾

Now seeing that these green globules in the egg, because they lie closely packed together, appear to our naked eye to be of a black colour, and that these green globules, in such a short time, can assume a bright red colour, we ought not to be surprised that the male little animal of the lobster, lying in the egg that the mother carries with her, can not only put on a reddish appearance from this green substance, but also become a bright transparent body, covered with many different colours.

Just as is the case with these three aforesaid species of Shellfishes, that carry their eggs outside their body, and there make their young fully grown, until these can exist by themselves; and as I have said before this, that there are also some insects, in whose eggs, before they lay them, the young are already perfect,⁴⁰⁾ so it also goes with some few trees, which are the wombs of the Seeds, and which wombs do not eject or let fall their fruit or Seed, until it is completely ripe.

We may, then, compare these said Shell-fishes and insects to the Kapok and Bupariti Seed mentioned heretofore, in which the young beginnings of the plants, with that part which will become the root and stem, are uncommonly big; so that these young

+ On the change of colour of the egg of the lobster.

39) This is quite correct; the green colour passes, through a variety of conversions, into a red colour. Boiling turns it into the wellknown bright red [Ha.]

40) See Letter 72 (38) of July 16th, 1683, The Collected Letters. Vol. IV. p. 67.

[p. 120]

beginselen der planten in haar omwinsels liggende, en in goede vogtige warme aarde komende, sonder eenig ander voetsel (als de stoffe die in het water is, en die door de omwinsels in het Zaad indringt, dat alle Zaaden gemeen hebben) uijt haar selven konnen bestaan.

Daar⁸²⁾ in tegendeel de Zaaden Kaukin en Adamboe, en veele andere Zaaden, die hier te lande vallen⁸³⁾ (alhoewel het begin vandie bladen in die Zaaden, seer groot is) egter⁸⁴⁾ dat deel dat tot de wortel en stam sal werden, seer kleijn hebben: en daarom hebben de beginselen der planten, die in dese Zaaden sijn, nog daarenboven een olij off meelagtige stoffe van nooden, om daar uijt haar eerste voetsel en grootmakinge te ontfangen. Welke laatste Zaaden wij konnen vergelijken, bij de eijeren vande Hoenderen ende van alle vogelen: in dewelke het mannelijk dierken vanden Haan leggende in het eij, aldaar door de continuele natuijrlijke warmte, uijt de stoffe van het eij, van tijd, tot tijd grooter gemaakt werd, tot dat het inde lugt kan leven, en uijt sijn selven kan bestaan.⁺ In somma wij konnen sien, dat de voorttelingen, soo vande viervoetige dieren, vogelen, vissen, als vande planten, ende de uijtwerkinge van dien, seer na⁸⁵⁾ op een ende deselve manier werd te weeg gebragt⁸⁶⁾; alleen met dit onderscheijd, dat de boomen en planten niet en konnen versamelen⁸⁷⁾, en daarom moet een boom, inde voorttelinge, alleen te weeg brengen, het geene de mannelijke en vrouwelijke secten van dieren, vogelen en vissen te samen doen.

Ik weet wel dat ik dese of diergelijke woorden te meermaal hebbe gebruijkt: maar doordien alle de geene, die desen komen te lesen, mijne voorgaande observatien en stellingen⁸⁸⁾ vande voorttelinge (namentlijk dat de dieren alleen voortkomen uijt de dierkens vande mannelijke Zaaden, ende dat de baarmoeders vande vrouwe-

82) Daar - terwijl.

83) Vallen - voorkomen.

84) Egter - toch.

+ Overeenstemming tussen bouw van zaden en eieren der dieren.

85) Seer na - nagenoeg.

86) Zoals zo dikwijls treft ons hier de unitaristische gedachte van L. Hij meent, dat voor planten en dieren dezelfde regels gelden. [S.]

87) Versamelen - paren. L. kende de sexualiteit der planten dus niet. In 1682 heeft Grew enigszins aarzelend hierover een mening uitgesproken, maar het werk van Jacob Camerarius: Epistola de sexu plantarum (1696) moet als het eerste worden beschouwd, waarin deze theorie op grond van experimenten werd verdedigd. [S.]

88) Stellingen - beweringen.

[p. 121]

beginnings of the plants, lying in their envelopes, and coming into good moist warm earth, can exist by themselves without any other nourishment (than the substance that is in the water, and which penetrates into the Seed through the envelopes, which all Seeds have in common).

Whereas, on the contrary, the Seeds Kaukin and Adamboe, and many other ones that occur in this country (although the beginning of the leaves is very big in those Seeds), have that part⁺ which is to become the root and stem, very small: and therefore the beginnings of the plants, which are in these seeds, have, in addition, need of an oil- or flour-like substance wherefrom to receive their first nourishment and growth. Which latter Seeds we may compare with the eggs of Poultry and of all birds: in which the male Seed of the Cock, lying in the egg, is made to grow from time to time, through the continual natural warmth, from the substance of the egg, until it can live in the air, and exist on its own. To sum up, we can see that the reproduction, both of the quadrupeds, birds, fishes, and of the plants, and the way it works, is brought about in very nearly the same manner⁴¹⁾; only with this difference, that the trees and plants cannot mate⁴²⁾, and therefore the tree, in its reproduction, must bring about alone, that which the male and female sexes of animals, birds and fishes do together.

I well know that I have used these or similar words many times: but since not all of those who come to read this (letter) may have seen or heard my previous observations and assertions about the reproduction (namely, that the animals come forth only from the little animals of the male Seeds, and that the wombs of the female

+ Conformity in structure of seeds of plants and eggs of animals.

41) As so often, we here notice L.'s unitaristic way of thinking once again. He believes that identical rules apply to both plants and animals. [S.]

42) ‘Mate’. L., therefore, was unaware of the sexuality of plants. In 1681, Grew expressed a somewhat hesitant opinion on the subject; but the work by Jacob Camerarius, Epistola de sexu plantarum (1696) must be considered the first in which this theory was defended on experimental grounds. [S.]

[p. 122]

lijke dieren alleen maar gemaakt sijn, om de mannelijke dierkens te ontfangen ende groot te maken) niet en sullen hebben gesien off gehoord; soo agt ik, dat ik sulcx niet te veel kan seggen; eensdeels omme die geene, die mijne stellingen vande voorttelingen voor vast en waar houden (en derven seggen, dat sij niet en weten, wie dat mij daar in kan tegenspreeken) in haar gevoelen te versterken; anderdeels om die geene, die nog door een vooroordeel, met de onnosele ende versierde⁸⁹⁾ stellingen van voorttelinge omtrent het eijernest ingenomen sijn, te overtuijgen ende tot beter kennisse te brengen.

Ik sal hier mede afbreeken, ende binnen weijnige weeken Haare Hoogh Ed: laten toekomen mijn observatien, waar in de deugtsaamheijt van het Eijkenhout enz: bestaat, ende de redenen, waarom de Scheepen die in Engeland enz. gebout werden langer konnen duijren, als de Scheepen die hier te lande geboud werden⁹⁰⁾; ende onder des na presentatie van mijn onderdanigste dienst blijven

Hoogh Edele Heeren.

Hare Hooge Edele gansch verpligten, en onderdanigen Dienaar en geringen Mede-broeder.

Antoni van Leeuwenhoek.

P.S.

M^r Colson³⁾ heeft weijnig tijd t'mijnen Huijse geweest, alsoo⁹¹⁾ nevens ander geselschap naden Haagh, Amsterdam, en Uijtregt stond te vertrekken; en wanneer hij weder te rug komt, sal hij mij komen besoeken, die ik alsdan twaalff contrefeitsels sal mede geven⁶⁾.

89) Versierde - op fantasie berustende.

90) A en B. hebben hierna alleen: ‘ende onder des blyve, enz.’ en de ondertekening.

3) Over Colson zie Biogr. Reg.

91) Alsoo - daar hij.

6) Waarschijnlijk is hier sprake van de mezzotint van Verkolje van 1686, waarvoor L. blijkens de eikebladeren met galappels in de herfst van 1685 geposeerd zal hebben. Constantijn Huygens heeft een gedichtje op de prent gemaakt, dat er onder afgedrukt staat:

‘Op de print van Ant. Leeuwenhoeck
Daar leeft een aerdigh Man, een vaerdigh Man, en gauw,
Die wisse wondren teelt, en heeft Natur' in 'tnauw,
Doorkruijpt all haer geheim, en opent all' haer' Sloten:
Syn' Glase Sleuteltjens en isser geen ontschoten,
Noch kan ontschieten. Dit's die dappre Man niet, maer
Siet scherp toe, die hem soeckt, 'tgelyckt hem of hij 'twaer’.

Het gedichtje is gedateerd 29 Januari (1686). In de editie van Worp is het opgenomen op blz. 348 van Dl. 8.
Het slot van de zin: ‘ik soude in geen gebreeke gebleven hebben van die over te senden’ doet vermoeden, dat L. reeds eerder een verzoek tot het zenden van een portret had ontvangen. [Dam.]

[p. 123]

animals have been made only to receive the male little animals and make them grow), I consider that I cannot say it too often; for one thing, in order to strengthen in their opinion those who take my statements about reproduction to be right and true (and have the courage to say that they do not know how anyone can contradict me in these things); and for another thing, in order to convince those who still, through prejudice, embrace the stupid and fanciful propositions about a nest of eggs (the ovarium) and to bring them to better knowledge.

I will break off here, and will send Your Honours within a few weeks my observations about the reason for the solidity of Oakwood, etc., and the reasons why the Ships that are built in England etc. can last longer than the Ships that are built in this country, and meanwhile remain, after presentation of my most humble service,

Your Honours' most obliged and humble Servant and modest Fellow-Associate,

Antoni van Leeuwenhoek.

P.S.³⁾

Mr. Colson spent little time at my house, because he and other company were on the point of departing for The Hague, Amsterdam, and Utrecht; and when he comes back again he will come to visit me, when I will hand him twelve pictures to take with him⁴⁾.

3) At the meeting of May 19th, 1686 it was decided to present L. with a copy of: Will(o)ughby, History of Fishes. 1686. See Birch, The history of the Royal Society of London. Vol. 4. p. 1680. 1757. See also Biogr. Reg.

4) This probably refers to the mezzotint by Verkolje, made in 1686, for which L., to judge by the oak leaves with nut-galls, can be assumed to have sat in the autumn of 1685. Constantijn Huygens wrote the following doggerel (here translated from the Dutch) to this picture, which has been printed under it:

‘To the picture of Ant. Leeuwenhoeck.
There lives a charming Man, a skilful Man and smart,
Who bringth forth miracles, and presseth Nature hard,
Espieth her secrets all, her ev'ry lock he's opeing:
His little Keys of Glass t'escape there is no hoping,
Nor can there be. This ain't that fearless Man, but there:
If seeking him, look sharp, 't is like him as tho' 't were.’

The poem is dated January 29th (1686). It is included in the Worp edition, Vol. 8, p. 348.
The clause in L.'s sentence: ‘I should not have failed to send it’ suggests that L. had already had a previous request to send a picture of himself. [Dam.]

+ fig. XL.

+ afb. 10.

+ fig. XL.

+ ill. 10.

+ afb. 11.

+ ill. 11.