Oeuvres complètes. Tome II. Correspondance 1657-1659

[p. 218]

N^o 515.
Christiaan Huygens à J. Hevelius.
16 septembre 1658.¹⁾

La minute et la copie se trouvent à Leiden, coll. Huygens.
J. Hevelius y répondit par le No. 540.
La lettre a été publiée en facsimilé par A.L. Crelle dans son Journal für Mathematik, Bd. 24.

16 Sept. 1658.

Spectatissimo Clarissimoque Viro Domino Joh. Hevelio Chr. Hugenius S.D.

Novi horologij nostri descriptionem²⁾ mitto Vir Clarissime cujus inventio quin grata tibi futura sit dubitare nequeo, qui sciam exploratam tibi pridem pendulorum in re astronomica utilitatem, in quibus quod hactenus fuit desideratum nunc supplevisse videmur. Nescio quis nuper etiam mihi retulit penitius omnem hujus motus naturam te examinandam sumpsisse, atque etiam nunc in eo esse. Quare te rogatum volo ut si quid circa haec aliud aut diversum ab ijs quae à nobis tradita sunt inveneris, ne graveris de eo me certiorem facere. Saturni systematis promissam diu editionem quominus adhuc absolvere potuerim varijs rebus impeditus fui, et inprimis hoc ipso horologiorum invento, negotijsque ingratissimis quae nefarij homines³⁾ ejus occasione mihi concitarunt. Interim indies magis ac magis comprobari hypothesin meam atque observatis respondere animadverto, nec continere me potui quin uni atque alteri amicorum copiam ejus fecerim, à quibus ad Te quoque forsitan jam permanârit. Certe quam primum edidero non dubito quin continuò etiam tibi approbaturus sim. Et tanto quidem facilius si jam telescopia grandiora tibi comparasti, quibus Lunam Saturni veramque ansarum ejus speciem percipere possis. Vir quidam nobis nuper Francofurto adveniens, duplo majora nostris nempe pedum 50 te moliri aiebat. quo successu, intelligere gestio, et spero quam optimo fore. Nemo enim te dignior cujus hac in re conatibus eventus respondeat. Annus est fere quod è Sicilia, Systema quoddam⁴⁾ Saturni ansarum accepi ab astronomo mihi antea ignoto, Johanne Hodierna editum. Is observationem nostram de luna Saturni viderat unàque gryphum illum quo meam de ansis opinionem complexus fueram, ideoque ne gloria sua fraudaretur, editionem sui opusculi maturaverat. Saturnum ovi vel sphaeroidis etiam ovo magis oblongi figuram habere statuit, in

1) Avec un exemplaire de son ‘Horologium’ [Adversaria].

2) Voir la Lettre N^o. 511, note 2.

3) Entre autres Douw. Voir la Lettre N^o. 523, note 1.

4) C'est l'ouvrage de la Lettre N^o. 360^a, note 4.

[p. 219]

quo binae utrimque maculae sint nigrae quae nobis interstitia illa videri faciant quae rotundum Saturni corpus ab ansis disterminant. Bis autem singulis triginta annis vertices sphaeroidis hujus ad nos directos esse, unde tum rotundus planeta conspiciatur. Haec summatim de systemate illo tecum communicanda censui, si fortè nondum in manus tuas libellus Hodiernae pervenisset^a). Si quid invicem habes quod me scire aliquatenus intersit, quaeso ne pigeat perscribere. Sane de Sole illud scire pervelim an idem quod ego observaveris, triennio eum sine maculis jam perstitisse quae alias tam frequentes visae sunt. De solibus vero spurijs^b) Varsaviae visis, qualesnam tibi observationes contigere? Nam illa quidem cui superscriptum est Eigentliche Abbildung &c.⁵⁾ non admodum titulo suo respondet. Si qua autem alia extat schemate veriori aut pluribus verbis expressa, illam magno mihi redemptam velim, quia in causas hujusmodi phaenomenôn inquirere curiosius caepi, non satisfacientibus eorum rationibus qui hactenus rem eandem aggressi sunt. Juva me hic igitur Vir Eximie, et si quid quod eam ad rem spectet habes impertire. Vale.

Spectatissimo Clarissimoque Viro Domino Joh. Hevelio. Urbis Gedanensis Senatori dignissimo. Danzic.

a) inter armorum strepitum [Chr. Huygens].

b) parelia [Chr. Huygens].

5) Eigentliche Abbildung der zu Warschau am Himmel den 7 Februarij dieses 1658. Jahre, gesehenen Fünff Sonnen. Dabei eine Gestalt eines Regenbogens von allerhand unterschiednen schönen Farben vermercket, welche von 9. Vhr des Morgens bisz 11. Vhr vor Mittag gewahret gleich wie es in etlichen anhero gelangeten Brieffen berichtet worden. [1658.] 1 feuille in-plano.