Dichtwerken. Deel 2

[p. 309]

Voorrede voor den ‘derden dichtbundel’.

Niet zonder zekere bevreemding zullen velen de aankondiging van dezen nieuwen of derden dichtbundel hebben vernomen. Zoo weinig teekenen van leven heeft mijne Muze in het laatste tienof twaalftal jaren gegeven, dat het vermoeden volkomen gewettigd scheen, dat, met de intrede van eene nieuwe wetenschappelijke loopbaan, mijne loopbaan als dichter - voor zooverre ik mij die naam immer heb mogen toeëigenen, zoo goed als besloten mocht beschouwd worden. En waarheid is het, dat de taak, waaraan ik van toen af mijn leven en mijne krachten had te wijden, zoo geheel mijn tijd innam, dat zij mij slechts schaars het genot vergunde van poëzie te lezen, veel minder van die te beoefenen. Nauwelijks weet ikzelf er rekenschap van te geven, hoe en waardoor mijne dichtader, welke meer dan half verstorven scheen, opeens weder milder is gaan vloeien. Het bekende, echt vaderlandsche gezegde: ‘oude liefde roest niet!’ moge tot gedeeltelijke verklaring strekken. Zeker is het althans, dat, toen ik eenmaal had besloten om aan het verlangen van velen mijner vrienden gehoor te geven en nog eene ‘Verzameling van verspreide en onuitgegeven gedichten’ te laten volgen, onder het schiften en rangschikken van hetgeen mijne portefeuille inhield, de genegenheid voor eene kunst, die ik als knaap en jongeling leerde beminnen en als man bleef liefhebben, opnieuw en sterker dan ikzelf had kunnen verwachten in mijne borst is ontwaakt.

Deze derde verzameling behelst dan een vijftigtal gedichten, even verschillend in uitgebreidheid als verscheiden van inhoud. Ook het oordeel over hunne betrekkelijke waarde en gehalte - hoe kan het bij zóó groot aantal anders? - zal zeer uiteenloopend en verschillend zijn. Vijftien daarvan waren reeds vroeger in jaarboekjes en elders geplaatst. De overigen, en alzoo verre de meesten, waren tot hiertoe niet onder de oogen des publieks verschenen. Dierbare herinneringen hebben soms haar invloed bij de keuze

[p. 310]

doen gelden, en, mochten sommigen dier stukjes zonder schade hebben kunnen achterblijven, ik meen daarvoor - zoo het geheel niet verwerpelijk wordt gekeurd - een toegevend oordeel te mogen vragen. Deze bundel is hierdoor een te getrouwer afdruksel van mijn uit- en inwendig leven geworden, en, zoo ik niet in alles de beweging mijns tijds heb kunnen volgen, voor het minst zal het uit deze zangen spreken, dat ik geheel in en met mijn tijd geleefd, gedacht, gevoeld en geleden heb.

Wat de uitingen mijns godsdienstigen gevoels en geloofs betreft, ik heb - gelijk ik de overtuiging van anderen eerbiedig - daarvoor geenerlei verschooning te vragen, en zoo ik deswege een hard woord of verwijt moest hooren, ik zou het afwijzen met een beroep op de toekomst te doen. Al mocht ook de uitkomst van den thans gevoerden strijd geheel anders zijn dan ik biddend blijf hopen en wenschen, dàn nog geloof ik, dat een volgend geslacht, met kalmer geest op onzen tijd terugstarende, beter dan menigeen, die nu eene tegenovergestelde overtuiging en richting is toegedaan, zal gevoelen, begrijpen en waardeeren, wat hierbij in mijn gemoed en in veler hart is omgegaan.

Tot bevordering van eene eenparigheid, welke ook in mijn oog hoogst wenschelijk blijft, heb ik - behoudens enkele kleine uitzonderingen, waarbij ik mij niet naar de voorgestelde veranderingen heb kunnen voegen - van nabij de nieuwe spelling gevolgd. Word ik bovendien hier of daar op meerdere afwijkingen betrapt - zij mogen als onwillekeurige reminiscensen van een vroegeren schrijftrant gelden.

Natuurlijk zou ik mij grootelijks verheugen, indien deze verzameling een even gunstig onthaal, als mijne twee vroeger uitgegeven bundels, bij mijne landgenooten mocht vinden, al is op den zestigjarigen leeftijd, dien ik thans heb mogen bereiken, veel van de eerzucht des jongelings vergaan, en al heeft men dan geheel anders leeren denken over zekere beroemdheid van naam, welke zoo dikwerf den zanger ternauwernood overleeft. Zoo men daarentegen mocht oordeelen, dat mijne laatste gedichten te veel bij die van vroegeren leeftijd achterstaan, of in dichttrant en vorm te zeer verouderd zijn om nog langer den smaak van het Nederlandsche publiek te kunnen streelen, of de eischen der hedendaagsche kunst te bevredigen - ik haast mij dan de geruststellende verzekering te doen, dat de eerstgegeven wenk voor mij voldoende zal zijn om mijn speeltuig voor goed en geheel te laten rusten, 'twelk ik - wellicht wat vermeten! - thans nog eens van de wilgen nam.

[p. 311]

Het toegenegen oor hoog waardeerende, waarmede mijne geëerde landgenooten, wanneer ik van tijd tot tijd mijne stem heb laten hooren, naar mij luisterden, breng ik hun hiervoor, met de toezending dezer zangen, mijn diepgevoelden dank, en, vermoedelijk wel als auteur van een dichtbundel, mijn afscheidsgroet. Mij verblijdende, dat er onder onze thans levende dichters zijn, die de eer van den vaderlandschen zangberg, waardiger dan ik het vermocht, blijven handhaven, eindig ik met den wensch voor de toekomst, dat het ook onder het ontluikend geslacht niet aan jeugdige dichttalenten ontbreke, waardoor ons zoo mogelijk vergoed worde, wat wij in den zoo genialen de Génestet hebben verloren, en dat wij nog meermalen door zulke echt dichterlijke en melodieuse tonen gestreeld en verrukt mogen worden, als ons pas uit ten Kate's heerlijke ‘Schepping’ hebben toegeklonken.

B.t.H.