Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 14

6461. 1643 oktober 5. Van W. de Groot.¹

Frater optime,

Quas capti ducis Bellifortii rationes allegatura sit regina,² videre valde desidero, et quidem eo nomine magis, quod ipsa haesitare videtur.

De Ryckewardio et editione tuorum meminero.³ Vossius pater liberis meis⁴ dixit se non obstiturum, si filius per hiemem apud te manere velit.⁵ Iisdem in mandatis dedi ut cum praetore de libro Victoriae qui in manibus tuis est, agerent.⁶ Respondit ille non eum

1 Hs. Den Haag, ARA, Eerste afd., coll. Hugo de Groot, aanw. 1911 XXIII no. 24, 376. Eigenh. oorspr. Antw. op no. 6444, beantw. d. no. 6479. Willems antwoord op Grotius' ontbrekende brief van 19 september (vgl. no. 6444), dd. 28 september 1643, is niet overgeleverd.

2 De regentesse zou op 11 november, tijdens een plenaire zitting van het Parlement van Parijs, overgaan tot publicatie van de redenen waarom zij op 2 september François de Vendôme, hertog van Beaufort, had laten arresteren.

3 De dichter-arts Justus Rijckewaert moest nog eens gehoord worden over zijn in mei gedane belofte om medewerking te verlenen aan de editie van Grotius' Anthologia Graeca (BG no. 534) en poemata.

4 Willems zonen Johan en Jacob de Groot volgden aan het Amsterdamse Athenaeum Illustre de colleges van Gerardus Joannes Vossius.

5 De hoogleraar gunde zijn zoon Isaac een langer verblijf in Parijs; zie no. 6412.

6 Bij het opruimen van zijn studeerkamer vond Grotius een exemplaar van de ‘relectiones’ van Francisco de Victoria terug. Op het moment van de ontdekking dacht hij dit werk ooit geleend te hebben van de Amsterdamse hoofdschout dr. Jan ten Grootenhuys Jansz.; vgl. no. 6205.

[p. 595]

cognati Grotenhusii,⁷ sed suum esse, et quidem percupere se ut prima occasione reddatur. Siquando ipse Amstelodamum excurrero, videbo an non alia conditione possim depecisci, quo tibi integra maneat eius libri usura. Ignatii Epistolas ad optimos codices collatas cum bono christianismi visurum me spero.⁸ Librarios certiores faciam de iis quos nominas libris,⁹ sed video hic fere nullos esse qui commercia habeant cum typographis Gallis, nam de Elzeviriis¹⁰ nihil est quod speremus.

Cur ea[e] ecclesiae quae a romana et anathematis et vivicomburio eiectae sunt, pro partibus ecclesiae catholicae haberi non debeant, equidem nescio.¹¹ Nam etsi et Latina et Graeca ecclesia partes vel maximas ecclesiae catholicae constituant, quid tamen vetat et alias esse eius partes, etsi cum Latina et Graeca non communicent.

Hic nihil est quod ad te queam perscribere, nisi quod status publicus quotidie ad deteriora vergit,¹² adeo ut ratio regiminis sibi minime constet. In Anglia nondum silent turbae, etsi rex potiores habeat partes. Quid Scoti molituri sint, adhuc in ambiguo est.

Vale, frater optime, cum uxore et liberis,

tibi obsequentissimus frater,
Guilielmus Grotius.

7 Arent ten Grootenhuys (1570-1615), de broer van de hoofdschout; vgl. no. 53 (dl. I). Hij was door zijn huwelijk met Maria Willemsdochter van Heemskerck een ‘oom’ van Hugo en Willem de Groot (Elias, De Vroedschap van Amsterdam I, p. 78-80 en p. 276).

8 De editie van de Epistolae genuinae S. Ignatii martyris, quae nunc primum lucem vident ex bibliotheca Florentina; adduntur S. Ignatii Epistolae, quales vulgo circumferuntur; adhaec S. Barnabae Epistola ... Edidit et notas addidit Isaacus Vossius, Amsterdam 1646.

9 Grotius had graag gezien dat boekhandelaren in de Republiek exemplaren inkochten van het ‘discours’ van Claude Joly Consultatio de reformandis horis canonicis ac rite constituendis ecclesiasticorum muneribus en het nog spraakmakender werk van Antoine Arnauld De la fréquente communion, Parijs 1643.

10 De Leidse Elzeviers onderhielden veel te goede banden met de Haagse hofpredikant André Rivet.

11 Nog steeds laat Willem de Groot zijn gedachten gaan over het dispuut van Assuerus Matthisius en Robert Delius S.J. over Twee vragen: waarvan de eerste is of de ware kercke Christi doolen kan in 't geloof, de tweede af de roomsche alleen dese ware kercke sij ...

12 In de Republiek heerste vooral grote verdeeldheid over de te volgen politiek in de Engelse aangelegenheden; vgl. no. 6462.

Hagae, V Octobris 1643.

Adres: A monsieur/monsieur Grotius, ambassadeur de la reine et couronne de Suede, à Paris.

Bovenaan de brief schreef Grotius: Rec. 13 Oct.

En in dorso: 5 N[ov.] 1643 W. de Groot.