Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 9

3472. 1638 februari 27. Aan L. Camerarius².

Illustrissime Domine,

Ex literis tuis XV Februarii datis³ de Pomeraniae rebus, de Danicis ac Polonicis eadem ferme disco, quae ex D. Salvii⁴ satis recentibus ad me literis⁵. Valetudinem tibi mitiorem mitescente coelo spero optoque. Interim gaudeo, quod crebris amicorum alloquiis temporis taedium tibi diluitur.

Dux Longovillanus⁶ a Sedano jam reversus, ubi comitem Suessionensem⁷ affinem suum⁸ convenit, brevi cum exercitu erit in comitatu Burgundiae, princeps Condaeus⁹ apud Pirenea juga, unde iterum Leucatae imminere dicuntur Hispani non spernendis cum copiis.

Mari utinam fiat magni aliquid. Illud certe bene evenit, quod controversia cum Anglis orta de repressaliis transigendo finem accepit nec restat aliud quam ut transactio signetur.

Palatini¹⁰ regem¹¹ non accedent. Dicunt tamen Galli se favere eorum domui nec defuturos, si Angli participes et sanguinis et religionis sibi curae esse ostendant. Id vero quando futurum sit, novit is, qui regum corda moderatur. Hoc video valde Anglos exoptare confectum videre federis Wismariensis negotium¹², utne ipsi accedant an ut alieno sumptu ac labore desides fruantur, haud satis etiam dispicio.

2 Copie Uppsala, cod. 388a, ep. 117. Gedrukt Epist., p. 405. Ludwig Camerarius was Zweeds gezant in Den Haag.

3 Ontbreekt.

4 Johan Adler Salvius, Zweeds gezant, residerende te Hamburg.

5 No. 3440 dd. 1 februari door Grotius op de 23ste van die maand ontvangen; Salvius' latere brief van 9 februari ontving Grotius eerst op 4 maart.

6 Henri d'Orléans, hertog van Longueville.

7 Louis de Bourbon, graaf van Soissons.

8 Henri d'Orléans, hertog van Longueville, was weduwnaar van Louise de Bourbon, zuster van Louis de Bourbon, graaf van Soissons.

9 Henri de Bourbon, prins van Condé.

10 Moritz en Eduard van de Palts.

11 Lodewijk XIII.

12 Het verdrag van Wismar, gesloten op 30 maart 1636 tussen Frankrijk en Zweden, was nog steeds niet door Zweden geratificeerd.

[p. 114]

Quotidiana nunc opera mea est urgere Gallos, ut duci Vinariensi¹ auxilia mittant magna, celerata. Hohentwila ejus partes Galliaeque tutelam amplexa est manente, quod erat, praesidio, Cessit ducis armis Henninga. Cella verberatur. Rijnfeldi ad fossas perventum est.

Helvetii, quorum conventus Badae est, ad ducem misere, ut obsidione hac abstineat, nec cessant pontificii incendere in eum odia vim etiam admoturi, nisi a sociis protestantibus sufflaminarentur et minas minis opponeret Gallia, per legatum² professa, si vim in Vinariensem intentent, eo fedus cum Gallia ruptum fore.

Germani, qui hic sunt³, sperant omnes, si copias habeat Vinariensis et nobilitatem Suevicam sub jugo gementem et civitates male habitas, imprimis Norimbergam cum Bavaro⁴ de rebus non exiguis litigantem ad partes nostras posse retrahi. Quae ut vastae sunt spes, ita non est dubium, quin multae egregiae occasiones enasciturae sint, si dux Vinariensis justum exercitum in ipsa Germania interiore ostentare possit. Nam nisi arma socialia et quidem ad tutelam amicorum satis valida conspiciant illi, qui servitutem suam gemunt, haud credibile est quenquam se moturum.

D. Feuquerius⁵ aliique magna pollicentur, sed in Majum mensem. Interim coëunt e Suevia et aliunde hostium vires et nihil quietum sinet imperator⁶, ut a proprio suo patrimonio amoveat hostem. Nec enim levia aut ludicra petuntur praemia.

Multum laboro, ut mittantur ad ducem partim Germani partim Galli: Germani ob notitiam locorum et amicitias usui futuras; Galli ut numerum augeant Germanisque permixti melius retineantur et per fautores suos stipendia sibi commilitibusque obtineant.

Pontifex⁷ de induciis cudendis cogitationes resumsit. Agetur de ea re Romae, non Coloniae. Hamburgiensium colloquiorum, conventus in Suedia alteriusque in Polonia quis futurus sit exitus, multum ad cuncta refert. Quantum intelligo non desunt Dantiscanis animi, si socios reperiant.

D. Vosbergio⁸ quae data est pecunia, ea data est lege, ne quid militis ibi militia solvatur et ut quamprimum se moveant Batavi. Id ut fiat non Gallorum tantum, sed et Suediae interest.

De Susato⁹ laetus est nuntius. Sed quorsum se inclinatura sint consilia viduae landgravii¹⁰, exspectamus non sine sollicitudine. Galli et, qui hic sunt, juvenes landgravii¹¹ bene sperare nos volunt. Neque vero dubitamus, quin omnia

1 Bernhard, hertog van Saksen-Weimar.

2 Blaise Méliand.

3 Wellicht dezelfden als bedoeld in no. 3445, p. 72 n. 13 vgl. no. 3470.

4 Maximiliaan I van Beieren.

5 Manasse de Pas, markies van Feuquières.

6 Ferdinand III.

7 Urbanus VIII.

8 Caspar van Vosbergen.

9 Over deze aanslag op Soest zie men H. Oraeum, Theatri Evropaei III p. 831 en S. Pufendorf, Commentariorum De Rebus Suecicis Libri XXVI, Liber X, p. 327.

10 Amelia Elisabeth van Hanau-Münzenberg, landgravin van Hessen-Kassel.

11 Christian en Ernst van Hessen-Kassel.

[p. 115]

facturi sint Batavi, ne ille copiae caesarianis¹ ipsorum terras prope circumsidentibus accedant.

Medicus quidam² astrologum non minus se praedicans, qui ante hos annos quinque reginae³ praedixerat sub hoc tempus eam praegnantem futuram, nuper ab ipsa vocatus ulteriora praedicere ausus est parituram nunc marem et anno post iterum marem. Quod si eventu comprobatur, haud dubium, quin magna et contra eam luctatis formidabilis futura sit reginae hearedibus suffultae auctoritas.

Arcurtius comes⁴ e domo Lotharinga solus praeter Chevreusium⁵ nunc in Gallia vivens magnumque decus adeptus insularum⁶ receptione uxorem capit cardinalis propinquam, Puylaurentii viduam⁷ ex martii haereditate opulentissimam. Comiti Suessionensi fama despondet Mariam, Mantuani quondam ducis filiam⁸, quae, quod in Gallia nata est, cum dux pupillus⁹ natus sit in Italia, Nivernensis domus magna per Galliam bona sibi ex Galliae vetusto jure¹⁰ vindicat contra eam disputatum misso huc a novi ducis¹¹ matre¹² Casalensi episcopo¹³.

A Guardalupa Americana insula literae venere nuntiantes recte valere, qui ibi sunt, Gallos et contra indigenas, quos Hispani suscitant¹⁴, bene munitos.

Deus cuncta ad bonum regat publicum tibique ac tuis perpetuo faveat.

Scribebam Lutetiae, XXVII Febr. anni MDCXXXVIII manebamque, Illustrissime Domine,

Excellentiae Tuae perpetuo cultu observantissimus
H. Grotius.

1 De troepen van Ferdinand III.

2 Lanneau.

3 Anna van Oostenrijk.

4 Henri de Lorraine, graaf van Harcourt.

5 Claude de Lorraine, hertog van Chevreuse.

6 De eilanden St. Honorat en Sainte Marguerite, veroverd in 1637.

7 Marguerite-Philippine de Coislin, weduwe van de in 1635 gestorven Antoine de Laage, hertog van Puylaurens; zij was een nicht van De Richelieu.

8 Maria Louisa Gonzaga, dochter van Carlo Gonzaga († 1637), hertog van Nevers; zie over haar no. 3470, p. 111 n. 10.

9 Carlo III Gonzaga, hertog van Mantua.

10 Het droit d'aubaine; zie IV, p. 404 n. 2.

11 Carlo III Gonzaga, hertog van Mantua.

12 Maria Gonzaga, dochter van Frans IV, hertog van Mantua.

13 Scipio Agnelli.

14 De copie te Uppsala heeft hier ‘vi’ toegevoegd.

Adres: Ludovico Camerario, Reginae Regnique Sueciae Consiliario et Legato apud Praepot. Ord. Foeder. Belgii.

Boven aan de brief in de copie te Uppsala in margine: Red. Hagae A^o. 1638 5 Martij st. v.