Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 9

3473. 1638 februari 27. Aan Willem de Groot¹⁵.

Mi frater,

Gaudeo e literis, quas 15 Februarii dedisti¹⁶, parentum¹⁷ mediocrem valetu-

15 Gedrukt Epist., p. 875. Antw. op no. 3457.

16 No. 3457.

17 Jan de Groot en Aeltgen Borre van Overschie.

[p. 116]

dinem et vegatam apud eos nostri memoriam intelligere. Uxor eos videre valde gestit. Deliberat etiamnum impatiens maris et militum cursationes extimescens. Exquiremus amicorum ea de re consilia.

Advocatus Magister¹ laudatores multos habet: qui imitetur adhuc neminem.

Crassa fuit, ut recte judicas, Crassi² culpa rem suam ad aliena deferentis arbitria.

Non his juventus orta parentibus
Infecit aequor sanguine Punico³.

Gaudeo Nasicae⁴ convenire vetus nomen viri civisque optimi. De Servio⁵ semper ita judicavi, ut nunc res docet. Est aliquid certum apparuisse ejus rei argumentum, ne posthac spes vana credulos lactet, quod Paulo⁶ non tam sua quam aliorum sequenti consilia diu evenit. Callistratus⁷, qui hac de re diu haesitavit, nunc decipi desiit. Hermodori⁸ liberis aliae quaerendae sunt fideliores amicitiae.

De imaginibus⁹ memor sis rogo et de chartis. Itemque de iis, quae mihi ad Wassenarium¹⁰ desunt et quae post ejus mortem scripta sunt ejus generis.

Non putaram, quantam scribis, fuisse eluviem. Satis imtempestivae sunt in publicis malis tantae privati gaudii ostentationes¹¹.

Si fisci advocatio vacat et, ut aequum puto, ad Zelandum¹² defertur, patrocinium Hollandici patrimonii nulli rectius quam Papyrio¹³ daretur. Et puto fieri posse, si res sit in potestate collegii τῶν λογιστῶν. Paulus nonnunquam forte adjutor, quanquam e longinquo, esse posset. Nam et multa cognoscit et memoria tenet quaedam. Quis ille et cujas sit Somsius¹⁴ quarumque opum, scire cupiam et siquid in ea re porro auditur; tum maxime an ejus conatibus se opponant Hollandi aut Frisii aut Foederati Ordines, Henrici Coningii¹⁵ non satis scio, quod sit negotium neque nominis reminiscor.

Si quem adolescentem noris, qui belle pingat literas latine, Graecas saltem literas norit, cujus opera domi meae uti possim, velim indicium facias.

1 Antoine Lemaistre.

2 Codenaam voor Delft.

3 Horatius, Od. 3. 6. 34/35.

4 Codenaam voor Amsterdam.

5 Schuilnaam voor Frederik Hendrik.

6 Pseudoniem van Grotius.

7 Vermoedelijk een pseudoniem van Grotius.

8 Vermoedelijk een pseudoniem van Grotius.

9 Zie no. 3406, p. 6 n. 2.

10 Voor de titel van dit werk zie men no. 3426, p. 42 n. 4.

11 Zie no. 3457, p. 90 n. 15.

12 Volgens het provisioneel akkoord van 1607 was het de beurt van Zeeland om een advocaat-fiscaal te benoemen. Op 13 december 1638 verzochten de Staten van Zeeland om tot opvolger van Nicolaes van Kinschot een van de volgende drie personen aan te wijzen: Herman de Hubert, secretaris van Zierikzee, Johan Bom, schepen van Goes en Pieter de Vroe, secretaris van Tholen.

13 Pseudoniem van Willem de Groot.

14 Ernst Zuhm.

15 Willem had hierover reeds in 1637 aan zijn broer geschreven; zie VIII, p. 482 no. 3200.

[p. 117]

Scripsit iterum Mileterius¹ de Gratia² ad professorem Sedanensem Amirautium³; benignius de arminianis loquitur eosque lutheranis ait consentire. Mittam exemplum, ubi primum potero. Promisit brevi se mihi daturum et alterum libellum de primatu Petri⁴, id est, ut ipse explicat, papae. Mallem isto labori supersederet. Quid opus est nos liberales esse in eos, qui omnia rapiunt? Rectius patiemur illos sua tutari, ut poterunt, id est, valde male, quia nulla re mediocri contenti sunt. Habet multa Mileterius non spernenda. Sed nescio, qui factum sit, quod communionem protestantium retinere se, quantum sinitur, dicens omnia tamen loquatur, quae pro romanensibus faciunt; de illis, quae per multa saecula in ecclesia aut potius aula romana culpantur, ne verbum quidem eloquatur. Haec res multum nocet ipsius instituto alioqui non illaudabili.

Quae Episcopius⁵ et alii super argumento tam diu apud Batavos disputato nunc vero multis hic quoque certaminibus nondum bene compositis praebente materiam scripserit, sitve scripturus, discere avebo; tum vero et haec, quando exitura sint notata Heinsii in Novum Testamentum⁶ et Procopii editio⁷.

Quid mihi constituendum sit de institutione familiae meae ad pietatem, postquam Brandanus⁸ neque praedicta ipsi neque imperia curavit mea, dubitavi saepe. Lutheranus Suedus⁹, qui hic est, homo est valde ubiquetarius et rudis. Permisi illi, si vellet, Suedice apud me homilias habere. Non vult, quia Suedi pauci sunt, ex Germanis autem lucratur plurimum. Est autem valde eo spiritu afflatus. Lectione Novi Testamenti, Thomae de Kempis¹⁰, Erasmi, Puppii¹¹ video meos satis recte ea, quae aut necessaria sunt aut maxime utilia edoceri. Auratus noster¹² metuit, ne ipsius privatis rebus noceat, si utar ad docendum coenamque exhibendam ipsius opera. Posterius autem hoc puto pro temporis et locis intermitti sine periculo

1 Theóphile Brachet de la Milletière.

2 Response a Monsievr Amiravt, Ministre et Professevr en Theologie à Saumur. Par le sieur de la Milletiere. Sur vne Conference amiable entre eux, pour l'Examen des moyens par luy proposez, pour la reünion auec les Catholiques. A Paris, M.DC.XXXVIII.

3 Moïse Amyraut; zie over hem VI, p. 185 n. 16.

4 La Necessité de la Pvissance du Pape en l'Eglise, pour remede contre le Schisme. Et pour vne legitime reformation dépendante du seul exercice de la Charité Ecclesiastique. Suiuant la definition de la Primauté de S. Pierre, instituée pour l'vnité. Expliquée. Par Theophile Brachet Sieur de la Milletiere. A Paris, Chez Lovis Bovlanger, rüe S. Iacques, à l'Image S. Louis, deuant S. Yves. M.DC.XXXX.

5 Simon Episcopius.

6 Zie no. 3444, p. 70 n. 8.

7 Zie no. 3444, p. 70 n. 9.

8 Brandanus Daetrius -Brandan Dätri- (1607-1688), luthers theoloog en huispredikant van Grotius.

9 Niet geïdentificeerd.

10 Thomas a Kempis (1379 of 1380-1471), mystiek schrijver. Van hem zijn 38 geschriften bewaard gebleven, voor een deel stichtelijke levensbeschrijvingen, waarmee hij zich voornamelijk op ascetisch terrein bewoog als aanhanger van de op practische vroomheid gerichte Moderne Devotie zulks in tegenstelling tot de meer op het speculatieve en theoretische gerichte methode van de mystieke schrijvers vóór hem.

11 De remonstrantse predikant Eduardus Poppius.

12 François d'Or.

[p. 118]

posse. Siquis esset eorum, qui publicam alicubi vocationem habuissent, perductus postea ad veriores sententias, quae mihi tum in docendo tum in scribendo operam navare vellet, gauderem.

Subiit et alia cogitatio, an ad tres quatuorve menses venire huc posset Niellius¹, non ut apud nos maneret, sed ut Belgis simul et Gallis perspectum fieret, quale sit illud dogma, quod adeo traducitur. Velim de omnibus hic cogites et amicorum consilia explores.

Chartas meas per alium quem vis Rotterodamensem nautam mitti malim quam cum eo, quem dicis², idque multas ob causas. Si forte in ejus comitatu ibunt naves complures, aliqua earum uti non abs re erit.

Petrus meus³ diligentia sua satis se probat mihi. Tantum avertendus est de ambitu; quod juvenile est vitium. Et tranquillius vivet et magis rem faciet, si contentus sit causas orare.

Rogo, ubi ad vos venerit, fiet id autem propediem, omnes fori locutiones, omnes libellorum et scripturarum pragmaticarum formulas discat. Quod autem maxime ei inculcandum est, sedulitas est et labor. Hunc, quia fugit meus maximus natu⁴; in militiam ibit, puto, quasi vero ibi plus sit otii. Sed difficile est isti aetati persuadere, quae sunt optima. Annitamur tamen.

Valete omnes.

Tibi obligatissimus frater
H. Grotius.

1 De remonstrantse predikant Carolus Niellius (1576-1652).

2 Willem van Liere, heer van Oosterwijck, Staats gezant in Parijs; vgl. no. 3457.

3 Pieter de Groot.

4 Cornelia de Groot.

Lutetiae, 27 Februarii 1638.