Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 9

3474. 1638 februari 27. Aan A. Oxenstierna⁵.

Excellentissime atque Illustrissime Domine,

Obsidentium opera ad fossam Rinfeldi perducta intelligimus cum spe bona capiendi oppidi, priusquam superveniant, quae undique se colligunt, copiae hostiles.

Hinc nulla adhuc auxilia ad ducem⁶ mittuntur: ne promittuntur quidem nisi in mensem Majum laboratque baro Degenfeldius⁷, ut ipse sub id tempus eo eat cum cohortibus turmisque partim Germanorum, maxime suis et⁸ Sillarti [et] Streifii⁹, partim Gallorum, qui ad sumendum id iter perduci poterunt.

Ego multum dubito, an Gallis ullo modo cordi sint res Germaniae, praesertim ex quo heri apud me fuit D. Feuquerius¹⁰. Is sub duce Longavillano¹¹ iturus est

5 Gedrukt Epist., p. 404; Oxenst. Skrifter 2 afd. II, p. 446. Geciteerd in vert. bij Brandt-Cattenb., Leven II, p. 159.

6 Bernhard, hertog van Saksen-Weimar.

7 Christoph Martin, vrijheer van Degenfeld.

8 Het woord ‘et’ ontbreekt in de uitgave der Epist.

9 De kolonels Zillard (Zillhardt) en Johann von Streiff.

10 Manasse de Pas, markies van Feuquières.

11 Henri d'Orléans, hertog van Longueville.

[p. 119]

in Burgundiae comitatum, ubi aliquid sperant se acquisituros, quod ex propinquo defendi retinerique possit.

Interim nec rumores dormitant de indutiis, quae Romae cudantur. At qui his in locis sunt Germani protestantium per Germaniam reliquias commovere, civitates ad defectionem sollicitare vellent, quae omnia ne inchoari quidem possunt nisi dux Vinariensis cum magno exercitu conspiciatur in penetralibus Germaniae. At Galli, ut dicere coeperam, suo limiti proferendo student et commode¹ eum, qui Hohentwilae in praesidio est², in suam suscepere tutelam.

Quae de Helvetiis scribit Marinus³ nihil est, cur repetam. Ego nihil ab illis neque boni neque mali exspecto. Cellam quoque oppugnant Vinarienses milites et si ipsorum conatibus adsint successus, seprant Wirtembergicum ducem Eberhardum⁴ ad poenitentiam damnosae sibi cum imperatore⁵ pactionis posse perduci.

Angli valde desiderant intelligere consummationem negotii de pactis Wismariensibus⁶ aliena arma sumptusque et labores versuri, si possint, in rem suam. Audio missum ab eis legatum in Hispaniam⁷. Interim quae de repressaliis inter ipsos Gallosque orta erat controversia transactione finem accepit⁸; superest tantum, ut signetur transactio.

Palatini, qui hic sunt, principes⁹ regem¹⁰ constituerunt non videre; itaque eos ibo salutatum.

In Italia Galli socios tutari si poterunt, magnum id erit. Validis cum copiis et Montisferratensem agrum, in quo Ponsonem nuper irruperant et Pedemontanum videntur impetituri Hispani.

Medicus quidam, Lanavus nomine¹¹, sideralem scientiam profitens ante hos annos quinque reginae¹² praedixerat in hoc tempus gravidam eam fore. Nunc ad reginam revocatus confidenter ei dixit futurum, ut marem pariat et anno post alterum marem. Sed amicis dixit absente regina verere se, ut satis valenti corpore sit is, quem primo pariet, alterum vegetum oref. Ita audacter illi homines de futuris loquuntur saepe aliena magis credulitate quam sua arte freti et, si res, ut dixerunt, cadant, in ingenti sunt gloria, siquid aliter eveniat, in oblivionem eorum dicta veniunt. Caeterum si vera sunt, quae profatur, omnino, magna erit reginae auctoritas et formidanda iis maxime, qui nunc plurimum possunt et a quibus se laesam ipsa putat.

1 De uitgave der Epist. geeft abusievelijk de lezing ‘commodum’.

2 Konrad Widerholdt.

3 Charles Marini, Zweeds nieuwsagent betreffende Zwitserland en naburige landen.

4 Eberhard III, hertog van Würtemberg.

5 Ferdinand III.

6 Het verdrag van Wismar, gesloten op 30 maart 1636 tussen Frankrijk en Zweden, was nog steeds niet door Zweden geratificeerd.

7 Arthur Hopton.

8 In 1635 had de Fransman Du Chalart, bevelhebber van een uit drie schepen bestaand eskader, voor de kust van Barbarije de Engelse koopvaarder de Pearl aangehouden. Toen de kapitein van dit schip, Luke Whetston weigerde om bij de Fransman aan boord te komen om zijn papieren te tonen, werd hij met zijn schip in de grond geboord. Over deze kwestie werden diplomatieke onderhandelingen gevoerd.

9 Moritz en Eduard van de Palts.

10 Lodewijk XIII.

11 Lanneau.

12 Anna van Oostenrijk.

[p. 120]

Princeps Condaeus¹ armis per Aquitaniam imponitur. Rediit Sedano dux Longavillanus. Quid cum comite Suessionensi², affine suo, egerit, parum liquet. Sed dicitur is comes conjugium expetere Mariae Mantuanae³, quae, quod in Gallia nata est, bona omnia Nivernensis Albinagii, ut hic loquuntur, jure⁴ non duci⁵, qui ad petenda ea bona legatum huc misit episcopum Casalis⁶, sed sibi deberi contendit. Galli jurisconsulti pro virgine respondent videturque rex ad legitimam cognitionem rem rejecturus.

Interim Arcurtius⁷ e Lotharinga domo insularum captarum fama egregius sponsalia fecit cum propinqua cardinalis⁸, vidua Puilaurentii⁹, quae magnum luctus sui solatium habet opulentissimam mariti haereditatem ex tabulis nuptialibus tunc confectis, cum jam ipsi marito exitium strueretur.

Genuensis legatus¹⁰ - ipsum non vidi - significavit mihi rempublicam istam memorem humanitatis, qua rex olim Gustavus¹¹ legatos ipsorum¹² excepit, quicquid gratum regno Suedico possit, facturam libenter. Dedere Genuenses duci suo¹³ regalem coronam ob Corsicam et Serenissimi titulum, senatoribus autem Excellentissimorum, ei vero, qui Corsicam regit, Viceregis nomen. Ita ipsi Venetorum exemplo ad regium fastigium admovent sese et Sabaudus¹⁴ Celsitudinis Regalis adscito sibi vocabulo. Ob has molitiones diligenti nobis cautione opus est, ne regiam dignitatem imminui patiamur ascensione minorum potestatum.

Quid landgravii vidua¹⁵ constitutura sit, incerti plane sumus. Galli et, qui ex ea domo sunt, juvenes¹⁶ bene sperare nos jubent, metuere vero complurium e Batavis literae.

Intelligimus etiam Henningam sub Basilea oppidum cessisse Vinariensibus. Lis illa, de qua Angli cum Gallis depacti sunt, ad quinque millionum summam perveniebat. Conventus ordinum qui nunc, puto, in Suedia habetur consilia, Excellen-

1 Henri de Bourbon, prins van Condé.

2 Louis de Bourbon, graaf van Soissons; over zijn verwantschap met Henri d'Orléans, hertog van Longueville zie men no. 3472, p. 113 n. 8.

3 Maria Louisa Gonzaga; zie over haar no. 3470, p. 111 n. 10.

4 Over het droit d'aubaine zie men IV, p. 404 n. 2.

5 Carlo III Gonzaga, hertog van Mantua.

6 Scipio Agnelli.

7 Henri de Lorraine, graaf van Harcourt.

8 De Richelieu.

9 Marguerite-Philippine, weduwe van de in 1635 gestorven Antoine de Laage, hertog van Puylaurens; zij was een nicht van de Richelieu.

10 Giambattista Saluzzo.

11 Gustaaf II Adolf.

12 Welke gezanten bedoeld worden heb ik niet kunnen vaststellen.

13 Zie E. Vincens, Histoire de la République de Gênes, IV p. 47.

14 Vittorio Amedeo, groothertog van Savoye. Zijn aanspraken werden in 1633 verdedigd door Pierre Monod in diens Trattato del titolo regio dovuto alla serenissima Casa di Savoja, insieme con un ristretto delle revoluzioni del Reame di Cipri, appartenente alla corona dell' Altezza reale di Vittorio Amedeo Duca di Savoja, Principe di Piemonte, re di Cipri. In Torino, apresso gli Eredi di Gio. Dominico Tarino, MDCXXXIII.

15 Amelia Elisabeth van Hanau-Münzenberg, weduwe van Wilhelm V, landgraaf van Hessen-Kassel.

16 Christian en Ernst van Hessen-Kassel.

[p. 121]

tissime et Illustrissime Domine, ductu Tuae Sublimitatis reginae¹ gentique prosperet.

Tuae Sublimitatis cultor devotissimus
G. Grotius.

1 Christina van Zweden.

Lutetiae, 17/27 Februarii 1638.

Interceptae sunt novae ex Hispania ad reginam literae, sed nemo est, qui molestus esse ei audeat.

Guardalupi insulam in ora Americae permuniunt Galli saepe oppugnati ab indigenis concitante Hispano². Fert ea insula saccharum, tabaccum, gossypium et ligna ad colores quaedam.

2 De Gazette de France, dd. 26 februari 1638, p. 89-92 had hieraan een aflevering gewijd onder de titel: Les Exploits et Logement des François dans l'Isle de Gardeloupe.

Adres: Axelio Oxenstiernae, Sacrae Reg. Maj. Regnorumque Sueciae Senatori et Cancellario.