Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 8

3399. 1637 december 27aant.. Aan L. Camerarius¹.

Illustrissime Domine,

Haeret adhuc in quibus antehac locis dux Bernhardus², quanquam dictus hic fuit in comitatum penetrasse Burgundiae me vix credente ob tanto majores Lotharingi³ copias. Nuper abbatiam quandam, cui nomen, ni fallor, Bellelaio, occupare parante duce Bernhardo Bernates et subditos et socios in armis esse jussere ad vim arcendam. Johannis Waertii⁴ miles partim in Wirtenbergico est partim in Brisgoico. Multum esuritur cis Rhenum, etiam Argentorati, ita ut plebs magistratibus infensa sit ob missa ad ducis Bernhardi exercitum alimenta. Intendit famem Waertius, qui e Transrhenanis cis Rhenum ferri fruges non patitur.

Rhaetorum quoque plebs rectoribus suis parum aequa est instante jam maxime tempore, quo occultatum diu cum domo Austriaca foedus palam jurari debeat exigente id per literas archiduce Claudia⁵, quae nunc est Oeniponte.

Brucherus⁶ et Salis⁷, Gallicarum semper partium tribuni, haud desunt concitandae plebi nec multum tamen promovent.

In Italia videtur bellum vere primo futurum acre. Neque enim desinit Hispaniam et Italiam commovere Sabaudus cardinalis⁸, ne deseratur ea factio, quam ipse contra viduam⁹ Gallosque clam suscitat palam amicitiam simulans. Tum vero Lomelli perfectae jam sunt munitiones, repressurae excursus, qui e Bremo fieri solebant.

Est Paviae praefectus Mediolanensis¹⁰ speratque vere habiturum se XXX^m peditum, V^m equitum aut amplius. In id per regnum Neapolitanum perque Siciliam Italiamque omnem fiunt delectus novi supplenturque turmae.

Crequiacus¹¹ Casali agit serunturque rumores, de industria, ut puto, conficti,

1 Copie Uppsala, UB., cod. 388a, ep. 108. Gedrukt Epist., p. 388. Geciteerd in Brandt-Cattenb., Leven II, p. 124. Ludwig Camerarius was Zweeds gezant in Den Haag.

2 Bernhard, hertog van Saksen-Weimar.

3 Karel IV, hertog van Lotharingen.

4 Johan van Werth, ruiter-generaal in dienst van de keizer.

5 Claudia de Medici, aartshertogin van Oostenrijk.

6 De kolonel Andreas Brügger.

7 De kolonel Ulysse de Salis-Marschlins.

8 Maurizio van Savoye.

9 Christine, weduwe van Vittorio Amedeo.

10 Diego Mexia Felipes Guzmán, markies van Leganés.

11 Charles Créquy de Blanchefort de Canaples.

[p. 820]

quasi ei cum Sabaudi vidua non satis conveniret. Promiserat. se a Montisferattensi agro satis diu lacerato abducturum quod erat equitis. Id tantum abest ut fecerit, ultro et pedestre agmen intulit in easdem terras, quas ex altera parte raptant Hispani, qui Nicaeae, quae Paleae dicitur, et Aquis Lombardicis praesidio sunt. Ita minores principes et hostium et sociorum praeda fiunt.

Effugit id malum Parmensis¹, qui Romam ire nuper voluit, sed comitatior quam gratum esset pontifici². Vellet pontificis propinquus Thaddaeus³ a Parmensi extorquere castrum quoddam ejus, cui nomen Boulionio, pro pecuniis, quas ei Thaddaeus mutuas dedit, sed creditur persoluturus pro Parmensi id debitum dux Ethruscus⁴, pontificis observans, sed intra modum. Nam et cum ecclesiasticis Florentiae Ethruriaeque severe interdixisset pontificis nuntius⁵, ne in farinam impositum onus penderent, etiam excommunicationem minatus in ecclesiasticae libertatis temeratores, pertendit ille pendique jussit. Neque dum Romae, quo Victorium⁶ suorum unum Ethruscus misit, composita est ea res.

Ab Hispali naves quaedam Livornum appulere commeatum ferentes Hispanicis exercitibus.

Redit Vosbergius⁷ bene expedita re certus solutionis earum, quae debentur, pecuniarum et promisso in annum sequentem ex Charnassaeis pactis⁸ in id continuatis sesquimillione, de caetero manente Parisiensi foedere.

Episcopatum, de quo scripseram⁹, Cenomanensem abnuit pater Josephus¹⁰ et confessionibus regis¹¹ admotus est non quem¹² dixeram, sed mutato consilio Jacobus Sirmundus¹³, vir eruditione clarus, ut ex notis ejus ad Sidonium¹⁴, Ennodium¹⁵, Facundum¹⁶ et concilia Galliae¹⁷ apparet, attamen jesuita et quidem veteranus quippe octogenarius.

Drusenhemi castellum nihilo melius quam ad Rhenum alia servatum a Gallis venit in hostium potestatem.

Accipio nunc tuam epistolam scriptam 3/13 Decembris¹⁸ agoque pro ea gratias

1 Odoardo Farnese, hertog van Parma.

2 Urbanus VIII.

3 Taddeo Barberini.

4 Ferdinando II de Medici, groothertog van Toscane.

5 Giovanni Francesco Passionei.

6 Wellicht de senator Allessandro Vettori.

7 Caspar van Vosbergen.

8 Het subsidieverdrag van Den Haag, gesloten op 6 september 1636 door de toenmalige Franse gezant Hercule Girard, baron van Charnacé.

9 Zie no. 3388 dd. 19 december.

10 François Leclerc du Tremblay -père Joseph-, de bekende gunsteling van De Richelieu.

11 Lodewijk XIII van Frankrijk.

12 Etienne Binet.

13 Jacques Sirmond.

14 Zie no. 3396, p. 812 n. 6.

15 Zie no. 3396, p. 812 n. 7.

16 Zie no. 3396, p. 812 n. 8.

17 Zie no. 3396, p. 812 n. 9.

18 Ontbreekt.

[p. 821]

et nobilissimo filio¹ tuo pro constante in me benevolentia, cui semper pari studio respondebo.

Ad Dn. Krusen² nullae erant in fasciculo literae; quae erant ad Dn. Gothofredum³, eas curavi et ad Heustium⁴ mihi ignotum alteras. Vivit hic D. Krusen pro natalium dignitate magnae sane spei juvenis et bono patriae crescens.

De Colmaria ab hoste obsessa rumor his diebus fuit, sed parum exploratae fidei.

Quod scribis de literis tuti itineris Viennensibus non tradendis, nisi una tradantur et Gallicae, haud dubie eo pertinet, ut cogatur rex Galliae Ferdinando⁵ dare nomen imperatoris. Et eo laborant tum papa tum Veneti, et credibile est decessuros de proposito Gallos, quod videant non habere se ejus adjutores aut Suedos aut Anglos aut Germanos principes.

Suedos non missuros Coloniam tecum sentio et probo eorum consilium. In dandis literis pro Batavorum legatis⁶ venturum arbitror Hispanum⁷ ad temperamentum aliquid, praesertim cum multa quotidie etiam in bello negotia incidant, quae tractari se aliter non patiantur. Et melius id ipsi quam eos ponere in accessione Galliae.

De Wismariensi foedere⁸ bene spero, quando redit eam ob causam Hamburgum Smalcius⁹ et de pecuniae tantum quantitate pro exacto jam tempore solvendae restat quaestio conciliatu non plane difficilis.

Hassiacas copias¹⁰ ut curae suae esse velint Angli, optare licet, sperare utinam liceret. Ego ex sermonibus legatorum¹¹ nihildum cognosco tale.

Gallos pecuniam mittere Ramzaeo¹² et militi an quantum vult nescio. Puto eum memorem futurum, quid Suediae debeat.

In arctis Pomeraniae locis ita sumtuosum erit Suediae posthac bellum, ut facile eos taedere possit impensarum, nisi contribuant quorum interest id bellum trahi. Alioqui si eo bello se exsolvant Suedi, nemo est, qui eorum fidem accusare possit, nemo etiam, ad quem non propius quam ad ipsos spectet periculum.

Quae de Dantiscanis rebus nuntias etiam inde ad me perscribuntur. Fruemur spectaculo.

Quae ex Constantinopoli didiceram scripsi nuper¹³. Iudicabis an congruant

1 Joachim Camerarius.

2 Johan Jespersson Kruus.

3 Wellicht Jacques Godefroy (1580-1649), Frans historicus en rechtsgeleerde; vgl. III, p. 94 n. 5.

4 Mij niet nader bekend.

5 Ferdinand III.

6 Dezen waren voorzover mij bekend nog niet benoemd.

7 Philips IV.

8 Het verdrag van Wismar, gesloten op 30 maart 1636 tussen Frankrijk en Zweden. De Zweden hielden de ratificatie ervan op tot het najaar 1637.

9 Peter Abel Schmalz, secretaris van de Zweedse rijkskanselier Axel Oxenstierna.

10 De troepen van de overleden Wilhelm V, landgraaf van Hessen-Kassel.

11 Johan Scudamore en Robert Sidney, resp. ordinarius en extra-ordinarius Engels gezant te Parijs.

12 James (Jacob) Ramsay, gouverneur van Hanau.

13 Zie no. 3388.

[p. 822]

cum iis, quae ad Batavos inde veniunt literae. Literas ad D. Marinum¹ mittam primo die.

Opto, illustrissime Domine, tibi filioque nobilissimo felicia omnia.

Lutetiae, 16/26² Decemb. 1637.

Excellentiae Tuae addictissimus et observantissimus
H. Grotius.

1 Charles Marin(i), Zweeds nieuwsagent betreffende Zwitserland en naburige landen.

2 In de uitgave der Epist. staat: ¹⁷/ ₂₇.

Adres: Ludovico Camerario, Reginae Regnique Sueciae Consiliario et Legato apud Praepot. Ord. Foeder. Belgii.

Boven aan de brief in de copie te Uppsala in margine: Red. A.^o. 1638. 7 januarii st. n.