Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 8

3388. 1637 december 19. Aan L. Camerarius⁸.

Illustrissime Domine,

Carolo Lotharingo⁹ auxilia advenere, a Picolominio¹⁰ equites MCC, a Waertio¹¹ peditum cohortes sive regimenta V. His ille Longovillanumne¹² sit aggressurus, an ducem Vinariensem¹³ incertum est nobis. Si hostium vis absit, putatur quibus est in locis dux Vinariensis per duos menses habere posse, unde suos sustentet Helvetiis nihil jam ultra adversus eum molientibus, dum suis ipsi discordiis distinentur. Multi¹⁴ illis in locis sermones sunt de pace quam pontifex¹⁵ fabricet.

8 Copie Uppsala, UB., cod. 388a, ep. 107. Gedrukt Epist., p. 386. Ludwig Camerarius was ordinarius Zweeds gezant in Den Haag.

9 Karel IV, hertog van Lotharingen.

10 Ottavio d'Arragona, prins van Piccolomini.

11 Johan van Werth, ruiter-generaal in dienst van de keizer.

12 Henri d'Orléans, hertog van Longueville.

13 Bernhard, hertog van Saksen-Weimar.

14 De uitgave der Epist. heeft abusievelijk: multis.

15 Urbanus VIII.

[p. 796]

Bellici paratus omnes hic in ver novum differuntur: nec multo quam erat validior factus est Longovillanus. Dux Vinariensis aliquantum militis Basileae vicinisque locis conscribit.

Legati Anglici¹ volunt credi regem suum² fortiora quam antehac consilia animo agitare, quod utinam res ipsa nobis persuadeat. Rituali certamine commotos nonnihil Scotorum animos salubri regis temperamento consedisse intelligimus.

Per D. Bannerium³ de pace agi rumores hic sunt eoque ardentius exoptant Galli consummationem pactorum Wismariensium⁴, et cum Gallis Angli simul.

Cosinius jesuita⁵, cujus opera ad confessiones rex⁶ utebatur, excussus est eo munere creditus regis animo religionem objecisse super Batavico foedere. Sed jesuitae succedet⁷ alius jesuita. Ita manet ea societas in possessione versandi regis animum.

Rhaetorum legati⁸ satis comiter habentur in Hispania, cum dolore Vallitelinatium quorum impar gratia. Tuendis ad initia Rheni casteliis pecuniam Hispani suppeditant nec quicquam proficiunt Helvetii, qui ea vellent diruta. Neque magis curantur eorundem querelae de novis Constantiae contra pacta⁹, ut ajunt, munitionibus.

Cosacci Moscovitici Asachum oppidum sociis Turcarum Tartaris eripuere atque inde infestum praedis habent Euxinum mare ipsumque oppidum muniunt. Ea de causa Turcae oppressis reliquiis ejus, quae ipsis adversabatur apud locorum illorum Tartaros, factionis foederatos sibi Tartaros in Moscoviam magna vi immittunt. Turcarum praeterea exercitus ad Danubium juxta Walachorum fines advenit duce Mahumete Bassa¹⁰. Irascitur et Transilvaniae principi¹¹ aula Turcica. Multi haec valitura putant ad pacem Persae¹² dandam, quam petit cum magnis muneribus Persicus Constantinopoli legatus¹³.

Die XXVIII Novembris Christina Sabaudi vidua¹⁴, filii sui Francisci Hyacinthi ducis¹⁵ tutelam ad se pervenisse dictitans ex jure communi, moribus Sabaudicis et defuncti mariti voluntate vasallos, oppida, universitates edicto¹⁶ vocavit ad fidem sibi promittendam.

1 John Scudamore en Robert Sidney, graaf van Leicester, resp. ordinarius en extraordinarius Engels gezant te Parijs.

2 Karel I van Engeland.

3 De Zweedse veldmaarschalk Johan Gustavsson Banér.

4 Het verdrag van Wismar tussen Zweden en Frankrijk was op 30 maart 1636 gesloten, maar de Zweden hielden de ratificatie ervan op tot het najaar 1637.

5 Nicolas Caussin. Op 10 december werd hij van zijn taak ontheven.

6 Lodewijk XIII van Frankrijk.

7 In de copie te Uppsala staat ‘succedit’. Als opvolger van père Caussin werd Jacques Sirmond aangewezen.

8 Voor hun namen zie men no. 3096, p. 325 n. 3.

9 Wellicht zal het verdrag van Innsbruck van 17 januari 1637 bedoeld zijn.

10 Mohammed, pasja van Silistrië.

11 Georg Rákóczi, vorst van Zevenburgen.

12 Sefi (Sam Mirza), sjah van Perzië.

13 Makssoudkhan.

14 Christine, weduwe van Vittorio Amedeo van Savoye.

15 Francesco Jacintho van Savoye.

16 Zie p. 800 n. 2.

[p. 797]

In agro Lutsenburgico ad vicum Noaumaeum hybernabat Hispana turma Cantelmi¹ jussu. Eam egressi ex castello Reginaldi Galli mensis hujus die quinto ita perculere, ut evaserint pauci.

Is qui surrogatus est in Cosinii locum Binetus² dicitur.

Quod in itinere literas nonnunquam vetustescere quereris, non de nihilo esse hoc ipso tempore experior. Accipio enim jam demum eas, quas IX Novembris³ dedisti, quibus non respondeo, quod de iis, quae in illis continentur, quae mihi cognita sunt jam ante scripserim. Sed solantur me neque perpetuum esse hoc malum ostendunt alterae tuae sane recentes scriptae quippe mensis hujus die VII. Pro his et addito programmate regis Poloni⁴ verbisque per legatum⁵ ejus habitis ago gratias. Apparet cordi esse regi vectigal illud, cujus odium forte civitatem Dantiscanam ad externas amicitias complexandas⁶ coget. Puto neque Danos neque Batavos opem suam ipsis negaturos.

Ex Castilionaei⁷ copiis nihil ad ducem Bernhardum pervenit.

Residunt in Portugallia motus nec quanti dicebantur, fuere.

Novum illud inter Gallos et Anglos alieno satis tempore certamen, si recte judicant Angli legati, ad quietem brevi deducetur.

Vix futurum videtur, ut aut Oldenburgicus ager vacet a milite, aut Orientalis Frisia iis, quos habet, liberetur. Curtiana legatio⁸ haud dubie excitabit Gallos pigre hactenus negotium illud de pactis Wismariensibus tractantes. Redactis ad angustias Suedis sumptuosum erit bellum neque periculo cariturum: argumento sint quae nuper Wrangelianis militibus⁹ evenere.

D. Vosbergius¹⁰ multum quotidie a regis hominibus auditur. Neque dubitari debet, quin avidis manibus arrepturi sint Galli quod offertur haud ignari, quantum sua referat Batavos semper quidem, si fieri potest, hoc vero tempore maxime in bello retineri.

Foppii Aisemae morte¹¹ nihil Batavis, nihil Suedis decessit.

Comes Hanoviae¹², quo evasurus sit, miror nec, quo loco nunc sit Hanovia per itinerum intuta satis discimus. Metus hic a seditione concitoribus maxime monachis in causa est, cur et suburbia et suburbanus ager multo insideatur milite.

Pater Iosephus¹³ Cenomanorum episcopatum accepit tanto jam speratae purpurae propior.

1 Andrea Cantelmo.

2 Etienne Binet (1569-1639). Dit gerucht bleek onjuist want Jacques Sirmond (1559-1651) werd als opvolger van Nicolas Caussin aangesteld.

3 Ontbreekt.

4 Wladislas VII (IV) van Polen.

5 Andreas Rey.

6 De copie te Uppsala heeft: amplexandans.

7 Gaspard de Coligny, maarschalk van Châtillon.

8 Ferdinand Siegmund Kurz, graaf van Senftenau, vice-kanselier van keizer Ferdinand III.

9 De troepen van Herman Wrangel.

10 Caspar van Vosbergen.

11 Foppe van Aitzema.

12 Philipp Moritz, graaf van Hanau-Münzenberg.

13 François Leclerc du Tremblay -père Joseph-, de vertrouwde gunsteling van De Richelieu.

[p. 798]

Comitatenses Burgundi Channitam oppidum recepere et Molbergam caesariani¹. Vienna remissos intelligimus magni chami legatum² et a Turca³ nuncium⁴. Datum Mutinensi duci⁵ investituram et reginae Poloniae⁶ baronatum Wittinganum in Bohemia; ducem Wittembergicum⁷ ivisse Sturgardum dato in imperatoris⁸ potestatem Hohentwilo et exutum bonorum parte, quam aliis elargitus est imperator; pacem Pragensem⁹ acceptam ab Hassia inferiore.

Deus, illustrissime Domine, te tuosque servet.

Lutetiae, IX/XIX Decembris MDCXXXVII.

Excellentiae Tuae addictissimus ejusque observantissimus
H. Grotius.

1 De troepen van Ferdinand III.

2 Karagoez, gezant van Behadir-Ghiraï.

3 Murád (Amurath IV), sultan der Ottomanen.

4 Niet geïdentificeerd.

5 Francesco d'Este, hertog van Modena.

6 Cecilia Renata, zuster van Ferdinand III.

7 Eberhard III, hertog van Würtemberg.

8 Ferdinand III.

9 Zie V, p. 292 n. 1.

Adres: Ludovico Camerario, Reginae Regnique Sueciae Consiliario et Legato apud Praepot. Ord. Foeder. Belgii.

Boven aan de brief in de copie te Uppsala in margine: Redd. 18/28 Xbris A.^o 1637.