Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 8

3304. 1637 oktober 17. Aan P. Schmalz⁷.

Praestantissime Domine,

Literae mihi omnes tuae gratissimae, illae vero datae 26 Augusti V. Cal.⁸ a me receptae 5/15 Octobris vel ob hoc gratiores, quod longiores. Id, quod tamen nolim accipias, tamquam in tua tempora nimis rapaciter involare cupiam, sed quod accipiam perlibenter, quidquid abs te sine tuo incommodo mihi dari potest.

Multum gaudeo regni obventiones cum erogatoribus comparari, ut, si pares sint rationes, gaudeamus, si non sint, regentium cura aut illae augeantur aut hae minuantur, ne Suedis accidat quod Batavis, qui eo usque aere alieno mersantur, ut multi ipsorum negent se⁹ nisi beneficio novarum tabularum salvos esse posse¹⁰. Quantum autem in se mali habeant talia remedia aut morborum mutationes potius, nihil attinet perito dicere.

De Wismariensibus pactis¹¹ quae mandata habeat, scripsit ad me D. Salvius¹². Minus id negotium jam impellunt Galli metuentes, credo, illud de indicendo bello postulatum. Nam si id ipsis placeret, credo, res Germanicas non paterentur ita misere dilabi. Xenocrates¹³ ut omnia prudentissime ita et hanc rem tractat.

7 Hs. Stockholm, RA. Gedrukt Epist., p. 371; Oxenst. Skrifter 2. afd. IV, p. 607. Ged. vertaald in Brandt-Cattenb., Leven II, p. 126. Peter Abel Schmalz was secretaris van de Zweedse rijkskanselier Axel Oxenstierna.

8 Ontbreekt.

9 De woorden ‘negent se’ ontbreken in de uitgave der Epist.

10 In de uitgave der Epist. staat ‘non possint’.

11 Het verdrag van Wismar, gesloten op 30 maart 1636, was nog steeds niet door Zweden geratificeerd.

12 Blijkbaar in een verloren gegane brief na die van 5 augustus, no. 3194; vgl. aldaar aan het slot. Johan Adler Salvius was Zweeds gezant, residerende in Hamburg.

13 Schuilnaam voor Axel Oxenstierna.

[p. 655]

Quae sive recte confieri possit, usu non carebit; sive non possit, fama apud socios et hostes nihil nobis detrahet.

Regina mater¹ apud vos habet, unde exemplum sumat, ne abrupta malit cum contumacia quam tuta cum lenitate. Quae in alienum innubant regnum, regni ejus affectus, non domesticos sumere debent, quod Salomonis uxori² in Psalmis³ sapienter dicitur. Et novimus esse, quae exilium suum diu minatae postquam minas implevere brevi senserunt plus se sibi quam iis, quibus nocituras se speraverant, nocuisse. Hospitum tantorum, quoquo advenerint, brevis est gratia. Itaque reginam reginae⁴ parentem spero cum ductilis sit ingenii, daturam se consilliis ipsi, regno, filiaeque salutaribus.

Blondius⁵, ut sagax est, haud dubie observabit et nuntiabit si non aulae intima, certe cognitu digna. D. Bielchio⁶ utinam pro animi magnitudine esset firmitas corporis; non alius eum locum melius tutaretur. Paulini⁷ non spernendus est labor, ut dixi me judicare, si spectentur quae proprie sunt ipsius, non illa tralatitia. Messenius⁸, quarum artium homo fuerit, cujus vitae, qualis eruditionis, discere cupiam, tum quae illa sint, in quibus ei mecum convenit. Si aliquid ejus edatur⁹, optem donari exemplo, ne quid me rerum veterum istius orbis lateat.

Literae ad D.Degenfeldium¹⁰ tuae, itemque ad D.Deodatum¹¹, cujus causae quod reliquum est tibi cordi quin sit, non dubito, curatae sunt recte, pariterque curabuntur ceterae quascunque miseris.

Regis¹² hic cum regina¹³ gratia in speciem redintegrata est.

Proelio ad Leucatam actum quidem non parum, quod urbs obsidione liberata est et munimenta ab hoste cum machinis derelicta, sed neutiquam pro fama¹⁴ caedes facta est. Sabaudi¹⁵ mors ut et Mantuani¹⁶ nihil incommodaturae¹⁷ rebus

1 Maria Eleonora van Brandenburg; zie over haar no. 2949, p. 78 n. 2.

2 Men zie betreffende deze ‘uxor’ de in het in n. 3 geciteerde psalmvers genoemde ‘filia’: Hans-Joachim Kraus, Psalmen I. Teilband 1960, Neukirchener Verlag der Buchhandlung des Erziehungsvereins Neukichen Kreis Moers, p. 333.

3 Psalm 44 (45), 11; Vulgaat (ed. 1965), p. 500.

4 Christina van Zweden.

5 Michiel le Blon; zie over hem V, p. 413 n. 8.

6 Sten Bielke, Zweeds gezant in Duitsland.

7 Paulinus, bisschop van Strängnäs; zie no. 3251, p. 558 n. 11.

8 Johan Messenius (1584-1637), Zweeds geschiedschrijver en rechtsgeleerde.

9 Bedoeld zal zijn het werk dat eerst in de 18de eeuw werd uitgegeven: Johannis Messenü Scondia illustrata, Seu Chronologia de rebus Scondiae, Hoc est, Sueciae, Daniae, Norvegiae, Atque una Islandiae, Gronlandiaeque, tam Ecclesiasticis quam Politicis; â mundi Cataclysmo, usque annum Christi MDCXII. gestis. Primum edita, Et Observationibus aucta â Johanne Peringskiöld. Stockholmiae, Typis Olavi Enaei, Anno Christi MDCC, en Ex Johannis Messenü Scondia illustrata. Tomus X. Seu Chronologia de rebus Venedarum Borealium, ad Scondiam jure pertinentium, scilicet Finnonum, Livonum, et Curlandorum, ab ipso fermè orbis diluvio, ad annum Christi MDCXXVIII. gestis. Stockholmiae, Typis Olavi Enaei, Anno Christi M.DCCIII.

10 Christoph Martin, vrijheer van Degenfeld.

11 Elias Diodati.

12 Lodewijk XIII van Frankrijk.

13 Anna van Oostenrijk, koningin van Frankrijk.

14 De uitgave der Oxenst. Skrifter heeft m.i. ten onrechte de lezing: fame.

15 Vittorio Amedeo van Savoye, gestorven op 7 oktober 1637.

16 Carlo Gonzaga, hertog van Mantua, gestorven op 21 september 1637.

17 In de ultgaven der Epist. staat ‘incommodatura’.

[p. 656]

Galliae putantur, cum certi sint haeredes¹ et tutela illa apud viduam regis sororem² Galiae faventissimam, haec apud Venetos.

Vale, vir egregie.

Lutetiae, 7/17 Octobris 1637.

Tuae Praestantiae addictissimus
H. Grotius.

1 Voor de namen van de kinderen van Vittorio Amedeo zie men no. 3297, p. 642 n. 2. De erfgenaam van de hertog van Mantua was Carlo III Gonzaga.

2 Christine, zuster van Lodewijk XIII.

Adres: Monsieur, Monsieur Schmalzius, secrétaire de Monseigneur le Grand Chancellier de Suède. A Stockholm ou là où il sera.

En met andere hand: Holmiae, die 4/14 Novembris.