Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 8

3231. 1637 augustus 29. Aan J.A. Salvius¹⁰.

10 Gelijkluidend aan no. 3225 dd. 29 augustus 1637 aan S. Bielke; zie aldaar, p. 521. Johan Adler Salvius was Zweedse hofraad en gezant; hij resideerde te Hamburg en Osnabrück.

[p. 530]

3232. 1637 augustus 29. Aan P. Schmalz¹.

Praestantissime Domine,

Binas jam nunc eodem tempore abs te accipio literas magno satis scriptas² temporis intervallo, 13/23 Maji³ et 18 Julii⁴ ut hic numeramus. Appelbomius⁵ jam ante quindecim hos dies tradiderat quas ei dederas, atque eis jam respondi⁶.

Nihil magis est necessarium quam augeri mareschallorum nostrorum copias. Rex⁷ promisit mihi se et illas, quas habet dux Bernhardus⁸, aucturum, ut is in transrhenanis locis quam cepit sedem tueri atque inde ulterius promovere se possit. Dixi regi multa de pace, quae Suedis offerantur ab hominibus caesarianis.

De cancellario Sultani⁹ quod scribis nosse pergratum est. Novos delectus nostros e Scotia per fretum Danicum transiisse nondum audio.

Galbae¹⁰ de Vespasiano¹¹ pauci sunt, qui non faveant contra Sophos¹². Sed horum erit aut vires parare proprias, quae sufficiant, aut amicos circumspicere.

Ransovii¹³ copias diffluere audio stipendii penuria neque ipsius privatae opes sunt, quantae Crassi¹⁴, ut ex suis reditibus exercitum alere possit.

De Ridweno¹⁵ dolet mihi deseri ab eo res Suedicas. Quid Barclaio¹⁶ responsum sit, jam vidi.

De Tibullo¹⁷ quod scribis, ejus rei apud me quoque mentionem injecerat¹⁸ Alexandrinorum major¹⁹. Respondi plane, ut ibi responsum scribis, eamque

1 Hs. Stockholm, RA. Gedrukt Epist., p. 355; Oxenst. Skrifter 2. afd. IV, p. 598. Peter Abel Schmalz was secretaris van de Zweedse rijkskanselier Axel Oxenstierna.

2 De uitgave der Oxenst. Skrifter leest ‘si optas’; de lezing der Epist. verdient mijns inziens de voorkeur.

3 De uitgave der Epist. dateert: 13 Maii; er is geen brief van Schmalz noch van 13 noch van 23 mei 1637 gevonden.

4 De uitgave der Epist. heeft de datering: 28 Julii; er is geen brief van Schmalz aan Grotius gevonden noch van 18 noch van 28 juli 1637.

5 Harald Andersson Appelboom; zie over hem no. 3217, p. 508 n. 7.

6 No. 3221 dd. 22 augustus.

7 Lodewijk XIII van Frankrijk.

8 Bernhard, hertog van Saksen-Weimar.

9 Sultanus is een schuilnaam voor Christiaan IV van Denemarken; zijn kanselier was Detlew Reventlow (1600-1664).

10 Schuilnaam voor Georg Wilhelm, keurvorst van Brandenburg.

11 Codenaam voor Pommeren.

12 Sophi is een codenaam voor Zweden.

13 Josias, graaf van Rantzau; zie over hem VI, p. 327 n. 13. De naam staat in de tekst in cijfer: 66.70.78.34.59.81.79.112.113.118.

14 Marcus Licinius Crassus Dives (-de Rijke-) (115-53 v. Chr.), buitensporig rijk Romeins financier en politicus, die zijn eigen legers kon bekostigen. Hij vormde met C.J. Caesar en Cn. Pompeius Magnus in 60 het zg. Eerste Driemanschap en werd door de Parthen bij Carrhae verslagen en gedood.

15 Patrick Ruthven; zie over hem VI, p. 415 n. 8.

16 John Berkeley; hij was namens Karel I van Engeland met een speciale missie in Zweden belast.

17 Schuilnaam voor de paltsgraaf Karl Ludwig.

18 De uitgave der Epist. heeft de lectio facilior ‘fecerat’.

19 Burggraaf Johan Scudamore, ordinarius Engels gezant in Parijs; zijn extraordinarius collega was Robert Sidney, graaf van Leicester. ‘Alexander’ is een codenaam voor (de koning van) Engeland.

[p. 531]

formam in prioribus sermonibus paris argumenti servo. Neque enim alia reperiri potest minus ansata.

Magnum D. cancellarium¹ rectius nunc valere et Suedici regni et totius Europae et, si ad tanta privati etiam aliquid licet addere, nostrum utriusque gaudeo causa.

Literas abs te ab Hollandia D. Spiringio², si Lutetiam ad Heufdium³ inscribas, recte perventuras arbitror.

Mullerum⁴ exspectabimus nihilque omittemus circa eum, quod nostrae erit copiae.

Episteinius⁵ immerito de me queritur. Post rixam inter meos et Anglorum homines⁶ Renaudottus⁷, rumusculorum venditor, narrationem chartis suis inseruerat, in qua Anglos praeposuerat Suedis ita dubio sermone, ut intelligi id inter nos transactum posset⁸. Vocavi ad me Episteinium, cui cum Renaudotto lucri societas est. Dixit ita se esse necessarium Renaudotto, ut sine dubio ipsius causa facturus esset, quod volebam, id est ut in alia charta vicissim Suedos Anglis praeponeret. Ursi eum id ut faceret. Spopondit se non laboraturum tantum, sed et effecturum: sed rogavit, ut ego quoque anniterer misso ad Renaudottum meorum aliquo, quod feci. Cum is parum auscultaret, bis terve Episteinio aurem vulsi, ut praestaret quo susceperat. Ille vero accusare Suedos tardae solutionis, dicere sibi undequaque quaerendam vitam, in Renaudottum nullum sibi imperium. Ut magis eum impellerem ad id procurandum, quod ipsius esse in potestate ex ipso cognoveram, dixi, si bonam hac in re praestaret operam, me quoque ipsi opitulaturum, ut ei solveretur, quae ipsi assignata erat, pecunia. Adeo promovi nihil, ut pro bona opera consilium mihi daret, sane⁹ absurdum, ut Renaudottum in jus apud parlamentum vocarem. Angli qui non in bellum, ut nostri, sed in nugas plurimum expendunt pecuniae, facile largiendo nos vicere apud homines nugatores. Haec ipsa est rei veritas, cujus¹⁰, quanquam satis in meo dicto fidei esse arbitror, testes habeo.

Academias apud vos¹¹ scholasque in melius restitui gaudeo et sunt eae quoque res non indignae cura viri principis.

De Duraeo¹² quid responderint Upsalienses, vidi: si quid ultra in eo negotio geretur, sive id procedat, sive cessim eat, doceri gaudebo; ego quoque difficultates non parvas video, sed non omnino insuperabiles.

Antiquarius hic quidam¹³ Britannorum Armoricorum originem, quam eruditi

1 De Zweedse rijkskanselier Axel Oxenstierna.

2 Petter Spiring Silvercrona, raad van financiën van Zweden.

3 Johan Hoeufft, Parijs bankier; hij behartigde financiële zaken zowel voor Zweden als voor Frankrijk.

4 Georg Müller, Zweedse hofraad en secretaris.

5 Johan Epstein, Zweeds agent.

6 Vgl. betreffende deze twist no. 2966 aan Oxenstierna.

7 Théophaste Renaudot, uitgever van de Gazette de France.

8 De uitgave van de Oxenst. Skrifter heeft ‘possit’.

9 Dit woord ontbreekt in de uitgave der Epist.

10 De uitgave der Epist. heeft merkwaardigerwijs ‘miros’.

11 De uitgave der Epist. heeft abusievelijk ‘nos’.

12 Over John (Jean) Dury zie men VI, p. 172 n. 5.

13 De lezing ‘quidem’ van de Oxenst. Skrifter zal op een zetfout zijn terug te voeren.

[p. 532]

omnes ex magna Britannia petunt, vocis quodam sono non abludente sperat se in Prussia posse reperire ejusque rei signa undique indagat. Si quid tibi forte eo pertinens in manus venerit, rogo id ne invideas, non dicam mihi, cui illud commentum non persuadetur, sed ipsi.

Vale, vir eximie.

Tuae Nobilitati addictissimus
H. Grotius.

19/29 Augusti 1637.

Epsteinio tantum abest ut male velim negotium ejus pecuniarium maxima cum sollicitudine magno D. cancellario, D. Spiringio, postremum etiam Heufdio commendavi nec destiti, priusquam confecissem. Sed publica existimatio privatis gratiis antehabenda est.

Borthwykum¹, de quo scribis, audio hominem esse, cui sine fidejussore credi non debeat.

Ex comite Licestrio intelligo Redwinum² jam militem pro Suedis scribere in Britannia³.

1 Eleazar Borthwick,

2 Patrick Ruthven, graaf van Fort en Brentford.

3 Dit postscriptum ontbreekt in de uitgave der Epist.

In dorso: Stockholmiae, die 15/25 Septembris 1637.