Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 8

[p. 458]

3185. 1637 juli 31. Aan J.A. Salvius¹.

Multa his temporibus apprime necessaria didici e literis Excellentiae Tuae datis 20/30 Iunii², quas 16/26 Iulii accepi.

Non desii his temporibus ostendere principibus proceribusque Galliae, quot copiae nostros urgeant, quam necessaria sit virium hostilium distractio maximeque per Germaniam, sicut quae ad affectam partem corporis proxime ponuntur cucurbitae melius avellunt humorem nociturum.

Scripsi semper ad Excellentiam Tuam aut Schoringium³ diligenter atque inter alia non omisi indicare, simul ac vidi magnos illos de Germania armis Vinariensibus⁴ impetenda strepitus in comitatum Burgundiae verti non alio, credo, consilio, quam ut facilior fiat permutatio cum Hispano⁵, qui et in Picardia et in Aquitania loca nonnulla Francici juris tenet. Id quo magis credam, facit, quod non literarum tantum, sed et mercium quarundam commeatus inter Galliam et Hispanenses populos restitui coepit multusque rumor est cudi inducias per pontificales ministros. Quae res si proveniat et forte Gallos in eo aut comitentur aut imitentur Batavi, videt Tua Excellentia, quanta in Suedos surrectura sit tempestas, ut jam maximae pecuniae a Gallis promissae suis temporibus respondeant, quod difficile speratu est; nam et fontes pecuniarum bello exarescunt et ingens earum pars viscatis tractantium manibus adhaerescit cunctaque hic impetu nullo ordine, nullo provisu geruntur. Itaque periit eis Ehrbrestenium.

Ransovius⁶ Hanovia quotidie ad me scribit, quae ipse in regium militem fecit impendia nulla ex parte sibi resarciri. Et Ransovii copiae stipendii penuria diffluunt et landgravius⁷ multa habet, quae queratur.

Batavis pro sesquimillione CCC millia florenorum persoluta sunt. Princeps Arausionensis⁸ hanc quoque morae suae causam praetexuit diuque cunctatus, postquam minis perquam sumptuosis hostem in Flandriam traxit, in Bredam se vertit ita curans publica ut privata domus suae commoda non negligat.

Haec dum scribo nuntios a D. Camerario⁹ accipio de D. Bannerii¹⁰ a Torgavia discessu plane congruentes iis, quae modo vaticinabar. Video bellum nostros gerere majore Germaniae quam suo malo. Verumtamen etiam vincendo tam diu exhauritur viris Suedia et praeter imperatorem¹¹, Saxonem¹², Brande-

1 Gedrukt Epist., p. 346. Antw. op no. 3143; tesamen met no. 3203 beantw. d. no. 3265. Johan Adler Salvius was Zweedse hofraad en gezant; hij resideerde te Hamburg en Osnabrück.

2 No. 3143.

3 Balthasar Schörling, postmeester te Hamburg. De brieven aan Schörling ontbreken.

4 Het leger van Bernhard, hertog van Saksen-Weimar.

5 De kardinaal-infant don Fernando; zie IV, p. 412 n. 11.

6 Josias, graaf van Rantzau; zie over hem VI, p. 327 n. 13.

7 Wilhelm V, landgraaf van Hessen-Kassel.

8 Frederik Hendrik.

9 De Zweedse ordinarius ambassadeur in Den Haag, Ludwig Camerarius; zijn brieven aan Grotius zijn verloren gegaan.

10 De Zweedse veldmaarschalk Johan Gustavsson Banér.

11 Ferdinand III.

12 Johann Georg I, keurvorst van Saksen.

[p. 459]

burgicum¹, Bavarum², episcopos³ jam licet et Polonum⁴ certis hostibus annumeremus devinctum Austriaca affinitate⁵ in cuncta nobis infesta sub alieno nomine aliquamdiu, si qua major occasio se dederit, etiam cum induciarum credo contemptu.

Regis Daniae⁶ semper suspecta Suedis vicinia periculosior etiam fiet, si quo tendunt ejus consilia, Hamburgum Bremamque suarum virium accessionem fecerit.

Haec cuncta quin observentur satis eorum animis, quorum res Suedica in manu est, plane non dubito. Non possum tamen non meam quoque pro eis curam et bonae pacis desiderium in sinum Excellentiae Tuae deponere. Hanc tamen pacem neque ex marchionis Sigismundi⁷ neque e cujusquam Brandeburgicae domus opera sperare datur. Colonia civitas alienissima ad colloquium, quippe tota quanta est infesta nobis et cuncta circum hostilia insidiisque in nuntios et literas oportuna; pontificis vero legatus⁸ ne visurus quidem est protestantium quemquam nisi contumeliae causa fierique nequit eo res moderante, quin ludibria nostris multa devoranda sint. Veneti praeterquam quod nos minime eo loco habent, quo Franciae, Hispaniae et Angliae regna, postquam in Italia res Galli misere gesserunt, Hispano⁹ quaerunt approbare operam suam eaque de causa, qui hic nunc est Gallicae aulae perquam gnarus Contarenus¹⁰ it legatus in Hispaniam; et mos eorum ab antiquo est, ut ventus fert, ita velum vertere. Si imperator belli felicis spe tumet, nihil efficient pacificatores, si serio pacem cupit, poterit credo etiam sine illis per latentes personas transigi.

Anglorum consilia non ad societatem belli nosbiscum spectare, sed ut nostrorum armorum metu pacem suo magis quam nostro ex usu faciant, vidi dixique pridem; et jam XXVIII ab iis naves Dunkerkam, quam oppugnaturus putabatur princeps Arausionensis, commeatus resque alias necessarias attulere et Palatinus¹¹ in Batavos rediit nullo ad bellum paratu lentam spem recuperandi Palatinatus consolaturus centenis florenorum millibus annuis, quae ei promittit rex Angliae¹² fratrique ejus¹³ vicena. Actibus respondent sermones legatorum, qui hic sunt¹⁴, nihil opis certae pollicentes et inde facile collectu non aliud eos agere quam ut se pacis arbitros faciant; sed haec ex ipsis, quae Hamburgi, aut si quis reperitur Hamburgo locus aptior, habebuntur colloquiis, apertiora fient, praesertim si

1 Georg Wilhelm, keurvorst van Brandenburg.

2 Maximiliaan I, keurvorst van Beieren.

3 Ferdinand van Beieren, aartsbisschop-keurvorst van Beieren, en Anselm Casimir Wambold von Umstadt, aartsbisschop-keurvorst van Mainz.

4 Wladislas VII (IV), koning van Polen.

5 Op 13 september 1637 huwde Wladislas met de zuster van de keizer, Cecilia Renata.

6 Christiaan IV.

7 Markgraaf Sigismund van Brandenburg.

8 Martio, kardinaal Ginetti, door Urbanus VIII naar Keulen afgevaardigd.

9 Philips IV, koning van Spanje.

10 Alvise Contarini di Nicolo; hij werd in Frankrijk opgevolgd door Anzolo Correr, die toen nog Venetiaans gezant in Engeland was.

11 Paltsgraaf Karl Ludwig.

12 Karel I.

13 Paltsgraaf Ruprecht.

14 De ordinarius Engelse ambassadeur John Scudamore en zijn extra-ordinarius collega Robert Sidney, graaf van Leicester.

[p. 460]

initium inde fiat, explicate ut dicant, qua conditione Suedos pacem facere cupiant.

Landresium cardinalis Valetta¹ multo prius quam speraverat 23 hujus mensis novi Calend. in regis Galliae² redegit potestatem. Eo negotio expediti poterunt et illi et Millerei³, qui ad Caletum est, miles et Castilionaeus⁴ cum iis copiis, quibus modica Luxemburgici agri praesidia expugnat, majus aliquid aggredi diversoque metu distrahere cardinalem Hispanum⁵ pecuniae indigum; nam quae ab Hispania mari ei mittebatur, aut ventis aut Batavorum fretum obsidentium formidine prohibita tardatur.

In Italia Hispanorum exercitus ab Asta non longe est, quid acturus incertum.

Scire velim, verumne sit, quod dicitur, ab electore Brandeburgico demotum honore Golsium cancellarium⁶, quod amicitiae cum Suedia suasor semper fuisset.

Picolominius⁷ aegrotare Treveris dicitur.

A D. Schorlingio literas accepi datas 27 Iunii⁸ et 4 Iulii⁹ cum chartis literas comitantibus, pro quibus omnibus gratias ago. Tuam vero Excellentiam rogo, mihi ut bene velle pergat et, si qua in re utilis ei esse possum, imperet.

Excellentiae Tuae observantissimus eique addictissimus
H. Grotius.

1 Louis de Nogaret d'Epernon de La Valette.

2 Lodewijk XIII.

3 Charles de La Porte, markies van La Meilleraye.

4 Gaspard de Coligny, graaf van Châtillon.

5 Don Fernando, kardinaal-infant van Spanje.

6 Hier moet ‘Gotsius’ gelezen worden. Sigismund von Götze (1578-1650) werd in 1637 gedwongen zich uit de politiek terug te trekken wegens zijn Zweedse sympathieën. Dank zij het ingrijpen van Friedrich Wilhelm van Brandenburg kwam hij in 1640 weer op de voorgrond.

7 Ottavio d'Arragona, prins van Piccolomini, hertog van Amalfi, bevelhebber in het leger van Ferdinand III.

8 No. 3150.

9 No. 3161.

Lutetiae, 21/31 Iulii 1637.