Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 8

[p. 110]

2970. 1637 februari 27. Aan S. Bielke¹.

Illustrissime Domine,

Regem² conveni dies jam quintus est eique cum fratre³ concordiam restitutam gratulatus exposui, quanto in periculo res Suedica per Germaniam foret coorientibus tot undique exercitibus in eos hostilibus, ni mature rex arma in eas partes moveret, quam ad rem optimam dari occasionem agente nunc in hac urbe promtoque ad accipienda et exsequenda mandata Vinariensi⁴ fortissimo duce.

Dixit rex fratrem nunquam conjunctiorem sibi fuisse multumque eum esse in gaudio, quod turbis ac difficultatibus esset expeditus. Res Suedorum egregias per Germaniam a duce Vinariensi sibi explicatas. Nec incognitas sibi hostium coitiones, cum jam ver appetat⁵, nihil se omissurum, quo socios sublevet neque se suam causam a Suedica segregaturum.

Non omisi ostendere, quantus labor esset magni cancellarii⁶ eo, qui nunc est, Suediae statu retinere animos ad perstandum in bello gravi ac sumptuoso; quare omnino necessarium, ut ejus consilia fortibus amicorum factis adjuvarentur.

Dixi eadem Bulionio⁷, aerarii praefecto, quem nuper ad me rex miserat, qui et in caeteris opem suam promisit et de⁸ pecuniis maxime, quae propria ipsius cura est, dixit se omnia ordinavisse, quae desiderari a Suedia possent. Pro vetere debito spopondisse Heufdium⁹. De iis, quae deberi nuper caepissent ex Wismariensi - sperant enim probatum iri -, federis delineatione ad S. Chaumontium¹⁰ data mandata.

Multum haud dubie Suedorum armis debet Gallia, per quae stetit, quo minus in regni intima hostis hoc anno penetraverit. Video pecunias, ut in bello sperato diutius durante, difficulter expediri, militem tarde¹¹.

Hae causae et regentum discordiae Gallos Italia excussere, quod videns Parmensis dux¹² pacem seorsim fecit Ethrusco¹³ conciliante recepitque tum, quae bello perdiderat aut jam jamque erat perditurus, tum quae per regnum Neapolitanum fiscus ei abstulerat. Neutrarum eum partium futurum ajunt Galli et probare se ajunt, quod vetare nequierunt. Prudentiores, dum, quo in periculo Parmensis fuerit, considerant et quis fuerit conciliator, non dubitant arcana intercessisse pacta in rem Hispani¹⁴, quae tempus deteget.

1 Gedrukt Epist., p. 304. Het gedeelte ‘Regem conveni ... sperando defatigatos’ is gelijkluidend aan het begin van Grotius' brief aan Camerarius (no. 2971), waarvan wij een afschrift bezitten in de UB. te Uppsala, cod. 388a, ep. 65. De verschillen die de uitgave der Epist. vertoont t.o.v. dit afschrift worden hier reeds gesignaleerd. Antw. op no. 2935.

2 Lodewijk XIII; zie voor de tekst van Grotius' begroeting bijlage no. 3.

3 Gaston Jean-Baptiste de France, hertog van Orléans.

4 Bernhard, hertog van Saksen-Weimar.

5 Vgl. Livius XXII c. 1: Iam ver adpetebat.

6 De Zweedse rijkskanselier Axel Oxenstierna.

7 Claude de Bullion.

8 De copie te Uppsala heeft de lezing: in.

9 Johan Hoeufft, bankier te Parijs.

10 Melchior Mitte de Miolans, markies van St. Chaumont.

11 De copie te Uppsala heeft de lezing: tandem.

12 Odoardo Farnese, hertog van Parma.

13 Ferdinando de Medici, groothertog van Toscane.

14 Philips IV.

[p. 111]

Sabaudo¹ mitti hinc² dicuntur XII cohortes sive regimenta, quae si propere eo adveniunt et non nimium absunt numeri ab eo, quod dicuntur, quae frequentissima est his temporibus et summo cum periculo juncta labes, poterit Bremum, quod ab hoste premitur, simulque ducis nonnunquam ad Hispanos respectans animus retineri.

Rhaetis multitudo imperat eoque magis metuenda ibi studiorum inconstantia praesertim non omittentibus Austriacis magna illis ostentare si se a Gallicis vinculis expediant, quod illis, ut maxime velint, difficile sit futurum; ita arcte non pactis solis, sed praesidiis tenentur.

Mari nihildum boni prospicio nec sane ulla pars virium curata est negligentius.

Frater regius comoedias spectat, forum, quod nunc hic celebre est mercibus, ambit, laetatur otio; negotium nec ipse habet nec exhibet cuiquam.

De comite Suessionensi³ quid futurum sit, incertum est; multi non exilium ei tantum, sed et inopiam minantur.

Coloniam legati⁴ ante Majum hinc ituri non videntur. Ransovius⁵ in Daniam it non sine mandatis a rege hoc.

Ex Anglia Ogerius⁶ benigne se auditum scribit et sperare nos jubet aliquid boni pridem sperando defatigatos.

[Tuae Illustrissimae Dominationi omni cultu observantissimus
H. Grotius.]

1 Vittorio Amedeo, hertog van Savoye.

2 De copie te Uppsala heeft: heic.

3 Louis de Bourbon, graaf van Soissons.

4 Alphonse Louis du Plessis de Richelieu, kardinaal-aartsbisschop van Lyon, Manasse de Pas, markies van Feuquières, en Claude de Mesmes, graaf van Avaux. Zie hierover no. 2924, p. 26 n. 1.

5 Josias, graaf van Rantzau; zie over hem VI, p. 327 n. 13.

6 René Augier (Oger), Engels agent in Frankrijk.

Has obsignaturus eram, cum Tuae Illustrissimae Dominationis accipio literas datas 17 Ianuarii⁷ plenas rerum et chartis utilibus hoc tempore comitatas, pro quibus omnibus gratias ago, utarque eis pro bono publico apud regis ministros, ducem Vinariensem aliosque.

De rebus prosperis reginae⁸, regno, ducibus⁹ gratulor. Videtur mihi imperator¹⁰, si pacem serio vellet, alio quovis potius quam illis, quos ad hanc rem delegit, fuisse usurus. Tum vero Gallassii¹¹ et quae Rhenum transierunt et quae citra eum manserunt non modicas esse copias dux Vinariensis captivorum relatu affirmat quantumque ex omnibus locis intelligimus, eae sunt hostium vires, ut neque ad belli paratus segnes esse debeamus nec ita facile et propere nobismet ipsis pacem, qualis optando est, polliceri. Non dubito, quin Suedia sapientibus nixa consiliis parata in utrumque¹² sit futura.

7 No. 2935 dd. 17 januari oude stijl.

8 Christina van Zweden.

9 Zie voor hun namen no. 2957, p. 91 n. 2.

10 Bedoeld wordt de op 15 februari overleden Ferdinand II. Vgl. no. 2969, p. 108 n. 5.

11 Matthias, graaf Gallas, bevelhebber in dienst van de keizer.

12 Vgl. Vergilius, Aen., II 61: in utrumque paratus.