Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 7

2878. 1636 december 12. Aan L. Camerarius³.

Illustrissime Domine,

Spero recte ad vos pervenerit D. Sternschildius⁴, nobilis Suedus, cui librum Rohanii⁵ ad te perferendum dederam.

Tuas, ut omnia tua, gratissimas, quas XV Novembris ad me dedisti⁶, cum accedentibus chartis heri accepi.

Belli res nullas⁷ nisi e mari audimus, et eas minus Gallis quam speraverant prosperas. Nam de insulis⁸ non succedit: et ex Hispania, quae aucta est novis ex America pecuniis, mittuntur eo naves, miles, commeatus bellique instrumenta.

Coloniensis conventus tarde coibit moras quaerentibus Gallis. Non mittent eo Veneti, nisi prius iverint eo quorum praecipue res agitur. An missuri sint Angli, in incerto est, ut et Arondelianum⁹ negotium et alterum hic de federe.

Comes Licestrius¹⁰ brevi abiturum se dicit. De Palatinatu restituendo multus rumor: de electorali dignitate vix invenitur qui¹¹ explicari possit.

Bavari¹² infantem mortuum, nescio an ex vero, quidam praedicant. Sed ut id sit, ex eodem utero exspectabitur proles alia.

Scripsisse se ad reginam Bohemiae¹³ ait baro Scutamorius¹⁴ de infecto

3 Copie Den Haag, ARA. Eerste afd. coll. Hugo de Gr. Aanw. 1911 XXIII no. 2, p. 102; copie Uppsala, UB., cod. 388a, ep. 59. Gedrukt Epist., p. 284. Ludwig Camerarius was ordinarius gezant in Den Haag.

4 Clas Stjernsköld; vgl. no. 2855, p. 530 en n. 8 aldaar.

5 Henri, hertog van Rohan, luitenant-generaal van de Franse troepen in Graubünden en de Veltlin. De titel van zijn boek luidt: Le Parfaict Capitaine. Avtrement L'Abregé des Gverres de Gavle des Commentaires de Cesar. Avec qvelqves remarqves sur icelles, suiuy d'vn Recueil de l'Ordre de guerre des Anciens, ensemble d'vn Traitté particulier de la Guerre. A Paris, Chez Iean Hovzé au Palais, en la Gallerie des Prisonniers, à la Renommée. M.DC.XXXVI.

6 Ontbreekt.

7 De copie te Uppsala heeft de lezing ‘multas’.

8 Ste. Marguerite en St. Honorat.

9 Thomas Howard, graaf van Arundel; zie V, p. 318 n. 12.

10 Robert Sidney, graaf van Leicester, extra-ordinarius Engels gezant in Parijs.

11 De copie te Uppsala heeft ‘quum’.

12 Maximiliaan I, keurvorst van Beieren; zijn zoon Ferdinand Maria, geboren op 31 oktober 1636, volgde in 1651 zijn vader als keurvorst op en overleed in 1679.

13 Elisabeth Stuart, weduwe van Frederik V van de Palts.

14 Burggraaf John Scudamore, ordinarius Engels gezant in Parijs.

[p. 565]

adhuc hic federis negotio. Culpam illi in Gallos, Galli in Anglos conjiciunt. Interim pereunt agendi occasiones et qui conjuncti esse debuerant, suspicionibus ac simultatibus distrahuntur, quarum magnum alimentum est illa, cujus meministi cum dolore, de mari controversia, quam sedatam, si det Deus, magno cum gaudio intelligam. Ego a Gallis quicquid obtineri potest, lucro apponendum censeo satisque intelligo strepente ad tres Galliae fines, praeterea et per mare, bello averti multum vires hostium caeteroqui in alios tota mole incubituras. Sed praecipua protestantibus salutis suae fiducia ex mutua consensione et fidis inter se auxiliis in posterum petenda est. Optandumque imprimis, ut eodem curas suas vertat Daniae rex¹ incendiumque ad se procedens opprimat, dum tempus est. Utinam tam fortes in repetendo Palatinatu cum omni jure sint Angli quam in retinenda Lotharingia Gallos puto constantes fore.

Bellum tam acre cum Persis Turcae² est, et quidem huic adversum hactenus, ut Transilvaniae motus aut non diuturnos aut non satis validos ad accidendas imperatoris³ vires futuros suspicer.

Trevirensis⁴ suo exemplo terrebit alios, ne, quamvis dure habiti, externa praesidia circumspectare posthac⁵ audeant. Magontiacensem electorem⁶ aperte, ut observas, ex empto tenet Hispanus.

Banerii⁷ Wrangeliique⁸ arma feliciter in hosticum penetrasse brevi, ut spero, audiemus. Interim satis est, quod gaudeamus ob ea, quae de Saxonicorum seditione nuntias deque magno landgravii⁹ animo, cujus hic duos fratres¹⁰ vidi.

Dux Bernhardus¹¹ venturus ne in hanc urbem sit, manet incertum. Ionvillam cepit in comitatu Burgundiae lateque in illas partes immittit equitatum. De tanto principum Germanorum numero duo hi, quos jam modo¹² nominavi, soli nobis restant, uterque multum innexus Galliae, quanquam hic magis, et, quod doleo, non sine querela interdum.

De matrimonio inter Poloniae regem¹³ et imperatoris filiam¹⁴ video nihil credere Anglos: non magis quam Poloni sororem¹⁵ cardinali Hispano¹⁶ nubere.

Oratio Ossalinii¹⁷ talis est, quae satis ostendat iniquum in Suedos animum: quo minus fidendum induciis quantumlibet longis.

1 Christiaan IV.

2 Sultan Murád (Amurath IV).

3 Ferdinand II.

4 Philipp Christoph von Sötern, aartsbisschop-keurvorst van Trier; hij was op 26 maart 1635 met zijn hoofdstad in handen van de Spanjaarden gevallen en bevond zich nog steeds in gevangenschap.

5 Dit woord ontbreekt in de Haagse copie.

6 Anselm Casimir Wambold von Umstadt.

7 De Zweedse maarschalk Johan Gustavsson Banér.

8 Herman Wrangel, Zweeds veldmaarschalk.

9 Wilhelm V, landgraaf van Hessen-Kassel.

10 Christian en Ernst; zie no. 2864, p. 547 n. 6.

11 Bernhard, hertog van Saksen-Weimar.

12 Dit woord ontbreekt in de Haagse copie en in de uitgave der Epist.

13 Wladislas VII (IV).

14 Cecilia Renata; het huwelijk vond in 1637 plaats.

15 Anna Katarzyna Konstancja (Anna Catharina Constantia) (1619-1651). Zij huwde in 1642 met Philipp Wilhelm von der Pfalz-Neuburg.

16 Don Fernando; zie over hem IV, p. 412 n. 11.

17 Jerzy Ossolinsky; vgl. no. 2869, p. 555 en n. 9 aldaar.

[p. 566]

Ayzemam¹ in gratia esse apud aulam imperatoris² audio; et credo, ut nunc res sunt, pacem ibi cum Batavis et commercia quam bellum apertum optari.

Batavos fidem praestituros federi Gallico pro certo habeo; nec esse, quod illos inde abstrahi posse speret³ Hispanus.

Comitem Mauritium⁴ faventes venti, opto, in Brasiliam opis auctoritatisque indigentem ferant.

Magnum D. cancellarium⁵ et hyems et Suediae negotia jam a Pomerania intercluserint⁶. Gaudeo servari interim locum ab eo vacantem a D. Stenone Bielkio⁷, viro egregio. D. Spiringius⁸, cum pecunias regat, non dubito, quin nostrum utrique sit consulturus.

Novae e Germania cohortes Alpina juga transgredi scribuntur et Ermensteinum, ni promte subveniatur, esse in periculo.

Placentiam ad ultima perductam nulla auxilii spe eximere malo conatur pontifex⁹. In agro circa eam urbem Parmamque hyemem agit magna pars Hispanici exercitus.

Rhaetos Austriaci sollicitant salva libertate nihil ab illis aliud poscentes quam innoxium militi transitum. Ac nisi Galli¹⁰ lenierint animos tumentes dolore ereptae jurisdictionis in Valletelinates et exclusae inde protestantium religionis, metus est, ne quae eo res trahit factio invalescat.

Continent se quietos etiam nunc frater regius¹¹ Blesae, Sedani comes Suessionensis¹² adhibenturque μαλάγματα.

Dolanis magnas immunitates honoresque tribuit rex Hispaniae¹³ ob toleratam fortiter obsidionem.

Alchymista Boismaillaeus¹⁴ post magnos acceptos in hac aula honores in carcerem Silvae Vicennensis datus est. Ex agrorum tributis in annum sequentem multum pecuniae rex¹⁵ facturus putatur nec quicquam ob de pace sermones frigent belli meditamenta.

Quae cuncta Deus in bonum christiani orbis dirigat idemque tibi ac tuis, Illustrissime Domine, sit semper propitius.

Illustrissimae Dominationi tuae omni observantia addictissimus
H. Grotius.

1 Foppe van Aitzema.

2 Ferdinand II.

3 De copie te Uppsala heeft ‘credat’.

4 Johan Maurits, graaf van Nassau-Siegen; zie no. 2859, p. 541 n. 3.

5 De Zweedse rijkskanselier Axel Oxenstierna.

6 De copie te Uppsala heeft ‘intercluserant’.

7 Over Sten Bielke zie no. 2658, p. 241 n. 9.

8 Petter Spiring Silvercrona, raad van financiën van Zweden in Duitsland.

9 Urbanus VIII.

10 De copie te Uppsala heeft foutief ‘Gallis’.

11 Gaston Jean-Baptiste de France, hertog van Orléans.

12 Louis de Bourbon, graaf van Soissons.

13 Philips IV.

14 Betreffende deze Dubois Maillé zie men no. 2762, p. 398 n. 3.

15 Lodewijk XIII van Frankrijk.

Lutetiae, XII Decembris MDCXXXVI.

[p. 567]

Adres: Ludovico Camerario, Reginae Regnique Sueciae Consiliario et Legato apud Praepot. Ord. Foeder. Belgii.

Boven aan de brief in de copie te Uppsala in margine: R. Hagae Comitis A.^o 1636 16/26 Xbris.