Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 7

2694. 1636 juli 31. Aan N. van Reigersberch⁸.

Mijn Heer,

Dat uE. brieven bij Manlius⁹ sijn opgehouden, heeft groote apparentie. Hij en sal niet laeten quaedt te doen.

't Is mij lief, dat de Provinciën beginnen te letten op haer recht ende sien de consequentie. De volle hoocheit, die van ouds geweest is bij de Provinciën, sooseer, dat eenige Nederlandsche Provinciën sonder d'anderen 't oorlogh hebben gevoert met de Oosterlingen, de natuire van de Unie, de handeling nae de Unie gevallen

8 Hs. Amsterdam, UB., coll. RK., R 2 1. Eigenh. oorspr. Niet ondertek.

9 Schuilnaam voor Adriaen Reyniersz. Pauw.

[p. 298]

met den hertogh van Anjou¹ ende met den prins van Orangie² toonen het contrarie van hetgunt eenige onbedachtelijck ofte malitieuselijck sustineren. Waere de mening anders geweest, soo souden die van Hollant beter gelet hebben op de proportie van de stemmen, gelijck in den Raed van Staten ende in de Compaignie van Oost ende West-Indië ende in de Admiraliteiten.

Wij verstaen hier, dat d'heer Rivet³ bedanct werdt van sijn dienst ontrent den jongen prins, die voortaen sal moeten sijn onder een man van staet ende van oorlogh.

Dat van de predicanten tot Delfshaven is een sot werck. Ende als de overheit iet sulcx begonnen, moet het die niet laeten vallen, off het is met haer gedaen.

't Redres ter zee staet mij wel aen ende mij dunct, dat men niet quaelijck en soude doen de admiraliteiten, als te seer bedorven, altemael te casseren ende opsienders te stellen, minder van getal, cloecker ende met andere naem.

Ick tracht seer Engelant tot expediënten te brengen, die buiten prejudicie mochten sijn. Den graef van Licester⁴ is wel genegen.

Ick heb alle weeck geschreven. Wilt doch ons de papieren doen hebben met het coffer. Wij sullen het coffer wedersenden, off een ander in plaets. Ick misse oock veel boecken, die tot van Driel⁵ waeren geweest. Wilt daernae vernemen ende oock, soo 't mogelijck is, waer de papieren mogen gebleven sijn, die in mijn sack waeren, dien ick mede gebracht in de Gecommitteerde Raiden, doe[n] ick gevangen wierd.

't Waer goed, soo voor Sweden als voor Vrancrijck, dat mijnheer den prins van Orangie⁶ mochte in 't velt comen, ende men sal vanhier daertoe gelt bieden, doch de conditiën, die uE. seit daerbij gevoegt te werden, sijn wat swaer. Mijnheer van Maurier⁷, onse oude vrund, recommandeert mij beide sijne soonen⁸, vooral die edelman is bij den prins, biddende dat onse vrunden hem wat willen voorthelpen. UE. gelieve de oude vrundschap gedachtich te sijn ende bij d'heeren, die wat vermogen, hem aengenaem te maecken, opdat ick den ouden man met goede hoop magh vertroosten.

't Leger van den cardinael de la Valette⁹ ende hertogh Bernhard¹⁰ blijft bij Saverne, doch is twee mijlen nae Galas¹¹ toegecomen om sijne contenantie te sien. De keisersche moeten swack sijn, terwijl de Fransoisen ongequelt de vivres laeten haelen van Straesburg, haer eigen voedsel soeckende uit het landt van Durlach, tot welcken einde sij daerontrent een brugge maecken over den Rijn.

Den landgraef van Cassel¹² versocht sijnde over de Meyn te comen om de

1 François Hercule de Valois, hertog van Anjou (1556-1584).

2 Willem I, graaf van Nassau, prins van Oranje.

3 De gewezen Leidse theologie-professor André Rivet; hij had in 1632 de universiteit verlaten, daar hem de opvoeding van Frederik Hendriks zoon, Willem II, was toevertrouwd.

4 Robert Sidney, graaf van Leicester, extra-ordinarius gezant van Engeland te Parijs.

5 Cornelis Claesz. van Driel uit Rotterdam.

6 Frederik Hendrik.

7 Benjamin Aubéry du Maurier; vgl. no. 2614, p. 180.

8 Maximilien en Maurice.

9 Louis de Nogaret d'Epernon de La Valette.

10 Bernhard, hertog van Saksen-Weimar.

11 Matthias, graaf Gallas, bevelhebber van Ferdinand II.

12 Wilhelm V, landgraaf van Hessen-Kassel.

[p. 299]

Fransoisen te naerderen heeft hem geëxcuseert, omdat hij moet letten op het aenwassen van des vijants macht in Westfaelen.

Bij Dolen vordert men weinigh. De mijnen steuten aen steen ende die van binnen hebben een deel van de gracht weder becomen.

In Champagne heeft den vijant Beaumont genomen! St. Miel in Lorraine, in Picardië, nae Capelle, Castelet ende Bohan. Off hij nu gaet nae Dorlans off nae Corbie is onseecker, maer hij is meester van 't plattelant tot de Somme toe.

De Fransche vloot, die lang geweest is op de custen van Bretaigne, is gesien bij Spaignie ende, soo men meent, gaet nae de Middellandsche Zee om haer te vougen bij des conings¹ schepen, die daer zijn tot defensie van Vrancrijck - alsoo den vijant hem staedigh toont ontrent de custen van Provencen ende Languedoc - ofte om 't lant van Napels ofte Sicilië aen te tasten, nae gelegentheit.

In Italië heeft de slagh over den Tesyn, waervan het succes heel anders bij de Spaignaerden werd verhaelt dan bij de Fransoisen, geen gevolch gehadt ende 't schijnt sij haer wederom aen dese zijde van deselve rivier sullen moeten retireren, soodat weinich hoop is, dat den hertogh van Rohan² hem bij haer sal connen vougen, sijnde oock gequelt met meuterie door wanbetaelinge, onluste van de Grisons selve over het rouwe tractement van die van de religie in de Valteline³ ende met peste.

In de frontiersteden van Vrancrijck is groot gebreck van geschut ende buspoeder, hoewel het eene ende het ander den coning 's jaerlijcx groote sommen cost.

Den 31 July nieuwe stijl 1636.

Mijne gebiedenisse aen de vrunden. Weet (?), dat ick geschreven heb van twee arbyters uit de rechters te kiesen, twee bij ons presenteren ende ruchtbaer (?) maecken⁴, opdat ick wetende, off men het wil aennemen ofte niet, mach dencken op andere middelen, om alle vordere presonptie te steuten. Ick bidde uE. mij te senden de translatie op 't allerauthentycste van mijn contract met de stadt ende de belofte van de indemniteit ende soo veel men crijgen can van getuychenis van 't gunt die van Rotterdam in de vergadering van mij hebben geseit, om te letten, wat best sal sijn gedaen⁵. Dit is nodigh ende sij eens voor altijd geschreven.

Vaert wel.

Den brief aen de vrouw Plate⁶ bidde ick uE. te bestellen. Ick meen sij te Utrecht is. De Duitsche oversten sullen 't wel weten.

Wat aengaet het gelt, dat Vrancrijck Sweden schuldigh is, ick can daer niet veel en doen, overmidts alles hier met groote gaven tewege werdt gebracht, waer-

1 Lodewijk XIII van Frankrijk.

2 Henri, hertog van Rohan, luitenant-generaal van de Franse troepen in Graubünden en de Veltlin.

3 Vgl. VI no. 2488, p. 545, en verderop nos. 2867 en 2889.

4 Vgl. no. 2691 aan Willem de Groot.

5 Het betreft de pogingen door Grotius en namens hem ondernomen om zijn achterstallige salaris als pensionaris van Rotterdam alsnog uitbetaald te krijgen; voor de genoemde documenten zie men dl. IV, bijlagen nos. 15, 16 en 17.

6 Agnes van Efferen; zie over haar no. 2553, p. 90 n. 11.

[p. 300]

over mijne dispositie niet en streckt. Den heer Rijngraef¹ heeft laestmael betaeling becomen van een tractement, dat hem was toegeleit, gevende het derde paert aen eenigen, dien hij van doen hadt. Van 't gunt in mijne macht is, sal ick niet versuimen.

Dit is bij abuys hier gestelt, moetende staen bij den brief, dien ick sende aen mijnheer Spierinck². Ergo hier te vergeefsch.

1 Otto, wild- en Rijngraaf.

2 Petter Spiring Silvercrona, raad van financiën van Zweden in Duitsland; de bedoelde brief aan hem ontbreekt.

In dorso schreef Van Reigersberch: Broeder de Groot, den 31 Iuly 1636 wt Paris.