Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 6

2372. 1635 november 29. Aan L. Grubbe¹.

2373. 1635 november 29. Aan A. Oxenstierna².

Excellentissime Domine,

Quanquam literis intra statos scribendi dies per Sadlerum³ datis breviter explicui⁴ quis esset rerum status, haec tamen per tabellarium addere muneris mei duxi.

Sola, quae nobis bonos nuntios pariat, est Vallis Telina. Literae e Rhaetia tum Marini⁵, tum Sprecheri⁶ scriptae 5 Novembris utraeque, ex novo calendario, nuntiant Caesarianos⁷ instigatu Hispanorum, qui sub idem tempus per Sondrium sperabant se posse irrumpere, venisse inter Bormium et Levinum, ubi vallis est Frela nomine, ibique se immunisse. Sed eo cognito ducem Rohanium⁸, priusquam coïrent hostes, in eos irruisse septimoque, postquam eo venerant illi, die - is ex novo calendario Octobrem finiebat - magnam in eos stragem edidisse, ita ut peditum ceciderint aliquot supra mille, equitatus fuga se servaverit. Uterque eorum, qui haec ad me scripsere, se Tuae Sublimitati, quantum possunt, commendant. Marinus ad eam et suas mittit. Addit in illis ad me Sprecherus non desituros Rhaetos urgere regem⁹ advocata etiam corporis Helvetici commendatione, ut sibi, veteribus dominis, reddatur Vallis Telina.

1 Copie Den Haag, ARA. Eerste afd. coll. Hugo de Gr. Aanw. 1911 XXIII no. 1, p. 101. De brief is blijkens een marginale aantekening op de copie gelijkluidend aan no. 2371 aan L. Camerarius; men zie aldaar, p. 366. Betreffende Lars Grubbe zie V, p. 432 n. 12.

2 Hs. Stockholm, RA. Eigenh. oorspr. Gedrukt Epist., p. 197; Oxenst. Skrifter 2. afd. II, p. 122.

3 Philip Sadler, officier in Zweedse dienst.

4 No. 2365.

5 No. 2339; Charles Marini was correspondent voor Zweden te Zürich.

6 Over Fortunatus Sprecher zie IV, p. 138 n. 9; zijn brief van 5 november ontbreekt.

7 De troepen van keizer Ferdinand II.

8 Henri, hertog van Rohan.

9 Lodewijk XXIII van Frankrijk.

[p. 368]

Cis Rhenum manent adversi inter se exercitus, multum imminuti utrique; Caesarianus, quod victus pro militum copia non satis adsit, Gallicus, quod ii militari ac difficili victu contenti esse nequeant. Incolismensem¹ huc revocatum intelligo sero nimis; quae Lafortio² parent copiae super quator millia non habere. At cardinalis Riceliacus, ut ex legatis aliis didici, hoc anno bellum a rege coeptum ait, in annum sequentem gerendum animosius, multoque magis anno tertio, quarto autem immenso amplius. Haec illi dicere quam aliis credere est promptius.

Benfeldii intelligo esse quae sunt opus. Tabernae, Hagenoviae, Colmario, Slestado non sine causa timetur. Etiam ad Mosellam Confluentibus audio victus penuriam fieri. Tum hinc Caletum tum Diepa eodem versus itinera capientes ab excursoribus quotidie capiuntur, mira praesidum negligentia.

Interim et in cardinalem³ a Bruxella libri veniunt virulenti, ut nimirum odium ei concitetur non ex publicis tantum negotiis, sed et ex vita privata. Inter alia dicitur cardinalis sibi non tantum Trevirensem et Spirensem episcopatum, sed et regnum Austrasiae ex Lotharingi⁴ ac Palatini⁵ spoliis spopondisse. Quod verum esse non negat Arnaldius⁶, Philipsburgi malus custos, qui et ejus rei penes se ait fuisse documenta, quae eo, quo ipse, tempore in hostium venerunt potestatem. Haec an ad otii cupiditatem an ad vindictam incitatura sint cardinalis animum neque metus neque irae expertem, in dubio relinquo.

Pacis negotium urget pontifex⁷ impellente, ut creditur, Imperatore⁸.

Hispanus⁹ more suo cunctatur. Literae recentes a Madritio nuntiant custodiri adhuc Gallicum secretarium¹⁰. Anglicum¹¹ autem multum satagere, ut Palatinae domui non quidem electoratus - nisi forte Bavari¹² familia deficiente -nec quae Palatinatus tenet Bavarus, sed aut Palatinatus reliqua aut pro iis aliquod in Germania aut Belgicis locis territorium ducale detur. Addunt legatum ab Hispania in Angliam destinari Benavidesium¹³. Ad pacis negotium ituri ab aliis alii putantur, ut Ognatus¹⁴, Mirabelius¹⁵, Melo¹⁶, qui nunc Helvetios in amicitiam pertrahere nititur duoque nova militum millia ibi conducit, quibus Helvetii volunt legibus, ut ductores ipsi eligant, ut condicto tempore ac loco pecuniae solvantur.

Italia Gallos multum accusat, quod non irruerint in Mediolanensem agrum, priusquam eo auxilia adventarent; quod ad Valentiam tam supine rem gesserint.

1 Charles de Valois, hertog van Angoulême.

2 Jacques Nompar de Caumont, markies van La Force.

3 De Richelieu; zie voor de bedoelde pamfletten bijv. Knuttel, Pamfl., nos. 4366 en 4367 (vert. v. voorg.).

4 Karel IV, hertog van Lotharingen.

5 Frederik V van de Palts, de Winterkoning.

6 Isaac Arnauld; zie V, p. 322 n. 1.

7 Urbanus VIII.

8 Ferdinand II.

9 Philips IV.

10 Gautier de Peny.

11 Karel I van Engeland.

12 Maximiliaan, keurvorst van Beieren.

13 Don Christoforo Beneventi de Benavides; hij was van april 1633 tot de Franse oorlogsverklaring in 1635 Spaans gezant in Parijs geweest.

14 Don Inigo de Guevara, graaf van Oñate, Spaans gezant te Wenen.

15 Don Antonio de Zuñiga y Davila, markies van Mirabel.

16 Francisco de Mello; zie over hem no. 2260, p. 197 n. 1.

[p. 369]

De regis Hispaniae in Italiam itinere plane refrixit fama; nec mirum, cum et ea, quae obtendebantur, pericula multum remiserint. In Honorati insula validum castellum fecit Fernandinus¹. Ex Hispaniae partibus, Catalania praesertim, lectus miles it Barcinonem; legio Majoricensis Perpinianum. In eorum stipendia pecuniam expediunt Genuae mercatores ex, qua CCC^m ducatorum accepit Melo ad legationis suae usum. Naves a Lusitania et Gadibus ad transportandum militem an ad orae maritimae tutelam, bono numero Barcinonem missae.

Mitto rumusculos, qui de Suedicis Polonicisque conatibus² hic jactantur. Vera nocendi hoc justior nobis cupido est, quod per sesquimestre tempus omnes a Batavis aut per Batavos literas aut venti aut alia adversa intercluserunt.

In tanta caligine, quid habemus, quod agamus aliud, nisi Deum precemur, prospera ut largiatur publico, imprimis vero, Excellentissime Domine, Sublimitati Tuae rebusque ejus.

Tuae Sublimitatis cultor devotissimus
H. Grotius.

1 García de Toledo y Osorio, markies van Villafranca, hertog van Fernandina (†1649).

2 Op 12 september was te Stuhmsdorf een bestand voor 26 jaar tussen Polen en Zweden gesloten.

Lutetiae, 19/29 Novembris 1635.

Tabernas jam hosti deditas intelligimus.

Adres: Axelio Oxenstiernae, Sacrae Reg. Maj. Regnorumque Sueciae Senatori et Cancellario.