Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 5

[p. 443]

2074. 1635 april 30. Van Willem de Groot¹.

Frater optime,

Dolet mihi de religionis exercitio cogitata eo pacto cedere non posse prout ego mihi proposueram² neque tamen plane despero te vel hoc vel alio modo non parum momenti allaturum ad sarciendam Ecclesiae concordiam. Certe si aliter fieri non potest, non abs re sit domi tuae habere aliquem, qui ibi Germanis et aliis sacramenta administret, sive cum Carentonianis communionem colat sive minus: neque tu interea novae scissurae auctor eris, qui ipse, si ita videtur iis, quas Carentoniani admittunt, legibus, caetus eorum quandoque accedere poteris, licet domi habeas ministrum, qui conditionatae praedestinationis dogma familiae tuae aliisque, qui domum tuam frequentabunt, inculcet. Sed tu de his omnibus optime videris.

In faedere novo Charnesaei³ hoc multos offendit, quod reformatae religioni nullus in urbibus a Gallo capiendis futurus sit locus: quod faedus offensivum et defensivum contra omnes, qui Galliae hostes futuri sunt, ineundo videamur potentem nobis hostem Imperatorem⁴ et forte etiam regem Britanniae⁵ conciliare, quos Gallicae potentiae invidere nobisque parum aequos esse constat. Sed vicit omnium haesitationes commodi ejus, quod ex Gallico bello sperari potest, expectatio.

Nunc princeps⁶ se itineri accingit, quanquam minime πόδας ὤϰυς⁷: sub exitum hujus septimanae Noviomagum cogitat, praetoria cohors jam praecessit.

Miror me nihil in tuis litteris de Gallico motu reperire, hic omnes regem⁸ in Hannonios aut Atrebates jam militem ducere clamant; sunt tamen alii, quibus Flandria magis arridet, certe nisi rex cum Hispano⁹ pacem non sinceram abrumpat, parum hic nostra arma promovebunt, quae imprimis succo et sanguine destituuntur.

Didericus¹⁰ tuus brevi ad exercitum cogitat, sed suadet Bosschius tunc primum veniat, cum exercitus certum sibi locum delegerit, ipsum vero relinqui pudet.

Agam cum Reygersbergio¹¹ de negotio Roterodamensi, dicit senator se eo cogitare sub finem hujus septimanae. Interea, quantum in me est, curabo, ut omnia recte curentur.

Insignia familiae jam antea a patre¹² petii, et iterum petam. Sophompaneam

1 Hs. Den Haag, ARA. Eerste afd. coll. Hugo de Gr. Aanw. 1911 XXIII, no. 24. Eigenh. oorspr. Antw. op no. 2063; beantw. d. no. 2091.

2 Vgl. no. 2052.

3 Hercule de Charnacé, Frans gezant in Den Haag. Willem doelt hier op het verdrag in 1634 met de Staten gesloten; zie no. 1813, p. 94 n. 6.

4 Ferdinand II.

5 Karel I.

6 Frederik Hendrik.

7 Vgl. Homerus, o.a. Il. I, 58.

8 Lodewijk XIII van Frankrijk.

9 Philips IV.

10 Grotius' jongste zoon Diderik leerde vestingbouwkunde bij de luitenant-generaal der artillerie Johan van den Bosch.

11 Nicolaes van Reigersberch; Grotius stelde pogingen in het werk zijn achterstallig salaris als pensionaris van Rotterdam alsnog uitbetaald te krijgen.

12 Jan de Groot.

[p. 444]

tuum¹ tam diu carceres mordere aegre tecum fero; exempla ubi habebo tuo arbitratu distribuam.

Vale, frater optime, et a me meaque salve.

Hagae, pridie Calendas Majas 1635.

Tibi obsequentissimus frater
Guilielmus Grotius.

1 Hvgonis Grotii tragoedia Sophompaneas. Accesserunt, Tragoedia ejusdem Christvs patiens, et sacri argvmenti alia, Ex editione anni MDCXVII recusa emendatiora. Amsterdami, Apud Gvlielmvm Blaev, MDCXXXV; Ter Meulen-Diermanse, no. 157.