Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 5

1813. 1633 januari 14. Van W. van Oldenbarnevelt³.

Mijn Heer,

Die van den 4^en deser is mij wel behandicht. Ick sij ten hoochsten verwondert, dat uEd. maer die van den 8^en ende 15^en Decembr. ontfangen heeft, daer ick nochtans wel drie ten minsten gescreven hebbe tusschen den 8 Decembr. ende 14^en Novembr.⁴. Ick hoope, dat uEd. die onder het couvert van S^r Overbeeck⁵ sal ontfangen hebben. Ick sende dese vanhier om te sien, ofte de brieven nu beter doorkompste sullen bekommen.

Het geene ick van den prince van Orangnien gevoele soude bij de mijnen voor crimen gehouden werden, iae men kan in die man niet sien als goet. Hij heeft nu toegelaeten dat Polianders soon⁶ het houtvesterschap gekoft heeft van den heer van Duvenvoorde⁷, daer het plach te wesen als een prove voor den adel, sommige seggen voor 36. duysent guldens, andere voor 22. duysent.

Den cardinael Richelieu heeft mons^r. d'Espernon⁸ het gouvernement van Mets afgekoft voor twee hondert dusent croonen ende verseeckeringe van de successie van het gouvernement van Guyenne aen sijn soon den cardinael⁹.

Den president van den Hogen Raet in Den Hage¹⁰ is doot. De gedeputeerde¹¹ van hier wt Den Hage gekommen konnen niet wel resolutie bekommen om te vertrecken; de conditiën werden seer secreet gehouden; moeten vrij exorbitant sijn; men soude het anders hier lichtelijck laeten doorslippen. Men hout het daer voor, dat wel eenige van de Staeten in Den Hage tot meerder moderatie souden gesint sijn, maer dat Aersens¹² seer sijn personnage speelt. Wij moeten sien, watter wtbroeijen sal.

3 Hs. Amsterdam, U.B., coll. RK., A 40. Gedrukt Kroniek Hist. Genootsch. Utrecht 1873, p. 475. Eigenh. oorspr.

4 O.a. no. 1800 dd. 24 november 1632.

5 Joost Overbeeck als correspondentie-adres ook genoemd no. 1825 p. 106.

6 Johannes Polyander à Kerckhoven, zoon van de Leidse hoogleraar Johannes Polyander à Kerckhoven; zie III, p. 206 n. 3.

7 Jhr. Johan van Wassenaer-Duvenvoorde; zie III p. 399 n. 9.

8 Jean Louis de Nogaret de la Valette, hertog van Epernon; zie II, p. 326 n. 2.

9 Louis de Nogaret d'Epernon, kardinaal de La Valette (1593-1639).

10 President van de Hoge Raad van Holland en Zeeland was van 20 april 1602 tot zijn overlijden op 7 januari 1633 Reinoud van Brederode, heer van Veenhuizen; zie over hem III, p. 381 n. 2.

11 Zie no. 1800, p. 78 n. 7.

12 François van Aerssen.

[p. 94]

Over twee daegen is hier een extraordinaris wt Spangnien¹ gekommen, brengt voor seecker de kompste van den cardinael² in dese landen, twelck hier wat veranderinge sal mede brengen, soo soude mede in Duytslant doen, soo het waer is, dat Arnhem³ geslaegen ende gevangen is van de keysersche gelijck hier den roept gaet.

Dat de Staeten van hier souden handelen met exclusie van haeren koninck⁴ is gansch buyten apparentie.

Men sent wt Vranckrijck twee extraordinaris ambassadeurs, den eenen naer Duytslant⁵, den anderen naer Hollant, die men seyt Haulterive⁶ sal sijn ende een milioen medebrengen. Noch meenen sommige, dat de Hollantsche Staeten daerom noch te meer noch te minder sullen doen. Den cardinael is met het gouvernement van Mets niet tevreden, wil het bisdom daerbij hebben. UEd. mach verseeckert sijn dat, soo haest uEd. mij sal commanderen in sijne particuliere affairen, dat ick mijn debvoir sal doen getrouwelijck ende dunck mij is de beste voet; ick geloove mejoffrou uEd. huysvrou daer niet vreemt in sal sijn. Tot noch toe hebbe mijn kamer niet konnen verlaeten.

Ick blijve voor altijts,

Mijn Heere,

UEd. ootmoedichste ende getroutste dienaer
W. d'Oldenbarnevelt.

1 Waarschijnlijk een koerier; niet geïdentificeerd.

2 Don Fernando, kardinaal-infant van Spanje; zie IV, no. 1652, p. 412 n. 11.

3 Hans Georg von Arnim (1581-1641), onderbevelhebber van Von Wallenstein in de Dertigjarige oorlog. Naar aanleiding van de uitvaardiging van het Restitutie-edict verliet hij de partij van Ferdinand II en streed in het Saksische leger tegen Tilly. Verontrust door de Zweedse inmenging keerde hij na de dood van Gustaaf II Adolf (op 16 november 1632) weer tot de keizerlijken terug.

4 Philips IV van Spanje.

5 Manasse de Pas (1590-1640), markies van Feuquières, neef en beschermeling van père Joseph; zijn Lettres et Négociations durant l'ambassade de 1633 zijn in 1753 te Amsterdam uitgegeven.

6 Niet François de l'Aubespine, markies van Hauterive, was de uitverkorene, doch Hercule de Charnacé (1588-1637); hij vertrok 21 januari uit Parijs en kwam 9 februari in Den Haag aan. Dank zij het feit, dat hij in Frederik Hendrik een voorstander van de alliantie met Frankrijk vond, verkreeg hij op 15 april 1634 de ondertekening van een verdrag, waarbij de Verenigde Provinciën tegen een jaarlijks subsidie van 2.300.000 livres zich verbonden de oorlog tegen Spanje voort te zetten; de ratificatie volgde op 8 februari 1635. Charnacé was tevens kolonel van een Frans regiment in Staatse dienst; hij sneuvelde voor Breda in 1637.

Brussel, den 14^en Jannuarij 1633.

In margine schreef Grotius: 14 Ian. 1633 Stoutenburg.

Onderaan: Rec. den 3 Febr.