Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 5

1825. 1633 maart 16. Van W. van Oldenbarnevelt⁹.

Mijn Heer,

Ick hebbe gisteren gescreven onder couvert van S^r Joost van Overbeeckt¹⁰ accuseerende die van den eersten ontfangen te hebben.

9 Hs. Amsterdam, U.B., coll. RK, A 4 p. Eigenh. oorspr. Gedrukt Kroniek Hist. Genootsch. Utrecht 1873, p. 478.

10 Correspondentie-adres, niet nader geïdentificeerd; vgl. no. 1813, p. 93.

[p. 107]

Het is buyten disputen, dat de groote machten, die naer Westfalen sacken, vele plaetsen sullen innemen; evenwel sullen de principaelste steden al wat tegenhouden ende de troupes van Gronsfelt¹ ende Ysenburch² haer hindernis geven. Tensij de Staeten haer assisteren, konnen sij daer evenwel niet blijven, overmits op andere oorten in Duytslant het voordelijch voor de keyser³ gaet ende Frietlant⁴ groote levees maeckt, die hij, soo haest doenlijck is, sal emploijeren.

Van den trefves is niet seeckers te scrijven, ende naer ick hoore hebben de Brabantsche gedeputeerde⁵ eerst den 7^en deser van desen met de anderen beginnen te tracteren; het sal noch al wat aenlopen, eer alles vereffent sal sijn.

Die wt Vranckrijck kommen brengen mede, dat den koninck eenige troupen gelicentieert heeft; dat soude verre vandaen sijn om oorloch in Duytslant te voeren.

Hier kan men niet verstaen, dat Polen geen assistentie soude doen aen den keyser, al waer het maer om den keyser te obligeren in tijt ende wijl hetselfde aen hem te doen.

Corvus⁶ heeft mij gescreven; wenschte wel te weten, ofte hij het met Aquarius⁷ hout, heeft geen goede opinie van Virgo⁸ saecken. Ick hoore wel, dat Octavianus ende Nisus⁹ veel bij Aries¹⁰ kommen, maer of het is om Ursa minor¹¹ wegen ofte Arsaphylaq¹², twijffele ick.

Ick prijse seer de resolutie van den heere borgemeester de Graef¹³; soo behooren alle vrome luyden te doen.

Indien hier in dese landen trefves valt, sal ongetwijffelt op de commercie gelet werden, want de coopluyden niet anders en sullen te doen hebben.

Hyades¹⁴ heeft vele vrienden, Perseus¹⁵, Eustachius¹⁶, Eridanus¹⁷, Hydra¹⁸ ende, soo ick kan mercken, Camillus¹⁹, doch die kenne ick noch niet wel, hebbe hem gisteren besocht, maer hebbe van Hyades niet gesproocken, om redenen dat ick die saecke met Lyra²⁰ door Eridanus tracteere, hoewel Camillus

1 Jobst, graaf van Gronsfeld; zie no. 1818, p. 98 en n. 8 aldaar.

2 Wolfgang Heinrich I (1588-1635), graaf zu Isenburg und Birstein; hij streed als protestant in Zweedse dienst.

3 Ferdinand II.

4 Albrecht von Wallenstein, hertog van Friedland en Mecklenburg; zie III, p. 16 n. 6.

5 Zie no. 1800, p. 78 en n. 7 aldaar.

6 Caspar van Vosbergen; zie III, p. 8 n. 10 en p. 117 n. 6.

7 De R.K. religie.

8 Zweden.

9 Misschien Sir Robert Anstruther en Thomas Howard, graaf van Arundel, die een zending in Den Haag vervulden.

10 Frederik Hendrik.

11 Bestand.

12 Oorlog.

13 Jacob Dircksz. de Graeff; zie IV, no. 1475, p. 159 en n. 4 aldaar.

14 Grotius.

15 Francisco de Moncada, graaf van Ossona, markies van Aytona; zie III, p. 466 n. 2.

16 Don Gonzales Fernández de Cordoba; zie p. 71, n. 10.

17 Louis François Verreycken.

18 Pater Philippus van Brussel, Gonzalvus de Aredondo; zie III p. 435 n. 2.

19 Pierre Roose; zie III, p. 466 n. 4.

20 De infante Isabella.

[p. 108]

het nootsaeckelijck moet weten als sijnde nu in¹ 't meeste credit²; is seer cloeckt.

De Françoisen, waer ende op wat voet dat sij sijn, konnen haere insolentiën niet laeten, als onlangs gebleecken is, dat een edelman van monsieur³ in de kamer ende presentie van haer Hoocheyt⁴, pater Carel⁵, broeder van den hertoch van Aerschot, capucijn, een voetien sette en hem dede vallen, waerover groote murmuratie is geweest onder de principaele van dit lant, middelbaere ende gemeente, soodat niet veel moeytens soude sijn haer te brengen tot wechjaeging van de Françoisen. Immers raede ick den voorseyde eedelman niet te voorschijn te kommen, alhoewel pater Carel voor hem intercedeert.

De oorsaeck van de disgracie van Chasteaunoef⁶ wert soo verscheyden verhaelt, dat daer geen fondement op te maecken is, maer men gelooft, dat Haulterive⁷ geluckich is wt Vranckrijck te sijn; in Hollant soude hij apparentlijck niet vrij sijn; het is een hoverdigen hoop. Ick gelove niet, dat Maurier⁸ daerom het water laijen sal.

Euridanus heeft mij daetelijck geseyt gesproocken te hebben met Lyra - die het met de andere voornoemt ongetwijffelt sal gecommuniceert hebben - van de saecken van Hyades gesproocken te hebben. Alle vallen om hem te emploieren⁹, maer hebben begeert te weten van Pleiades¹⁰, met hoeveel Hyades sich ter maent¹¹ soude contenteren. Waerin Pleiades niet heeft begeeren te treden sonder te vooren te weten de begeerte van Hyades, die hij mach overscrijven, ende sal alles daer naer gedirigeert werden. Van de Aquarius sal geen swaricheyt vallen, naer mijne opinie, ofte moste van Taurus¹² kommen, dat ick niet gelove; van eer¹³ moet niet getwijffelt werden.

Hierop sal ick uEd^s antwoort verwachten ende moet considereren, dat hier naer diensten¹⁴ extraordinaris reco(m)pencen¹⁵ vallen.

Ick bidde God uEd. te verlenen de volle begeerte van sijn contentement ende blijve,

Mijn Heer,
UEd. ootmoedichste dienaer,
W.d.B.

1 In de tekst in code: o t k 22.

2 In de tekst in code: d s f c 18 u.

3 Gaston Jean-Baptiste de France, hertog van Orléans, broer van Lodewijk XIII, met wie hij in onenigheid leefde. De bewuste edelman is de in no. 1830, p. 114 Vaugibon genoemde Bois-Yvon; zie De Villermont, Bournonville, p. 245.

4 Isabella.

5 Pater Carolus Antonius van Aremberg - 1593-1669 -, graaf van Seneghem, capucijn; hij was een broer van Philips Karel, prins van Aremberg, hertog van Aarschot, over wie no. 1800, p. 78 en n. 7 aldaar.

6 Charles de l'Aubespine, markies van Châteauneuf; zie no. 1820, p. 101 en n. 4 aldaar.

7 François de l'Aubespine, markies van Hauterive, broer van voorgaande.

8 Ik denk: Benjamin Aubéry du Maurier; zie over hem III, p. 136 n. 5.

9 In de tekst in code: u f 14 l q m n z f s 14 22; Grotius heeft erboven geschreven: emploieren.

10 Van Oldenbarnevelt zelf.

11 In de tekst in code: l b f o u; Grotius heeft erboven geschreven: m ent.

12 De koning van Spanje, Philips IV.

13 In de tekst in code: t b o f 14 s; Grotius heeft er ‘van e[e]r’ boven geschreven.

14 In de tekst in code: c 18 f o r u 14 22; Grotius heeft er ‘diensten’ boven geschreven.

15 In de tekst in code: s f d 23 q f o d 14 22; Grotius heeft er ‘reco[m]pens’ boven geschreven.

Den 16 Maert 1633.

[p. 109]

In margine schreef Grotius: 16 Maert. 1633. Stoutenburg.

en bovenaan de brief: Rec. 31 Martij n. st.