Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 5

1835. 1633 april 27. Van W. van Oldenbarnevelt³.

Mijn Heer,

De voorleden weecke hebbe ick twee van uEd. bekommen, den eenen sonder date, die opgebroocken was, den anderen van den 12 deser. Den eersten antwoort op den mijnen van den 15^en., 16^en.⁴ ende 20^en. Martij, doch evenwel niet volkomentlijck, dewijle ick daer niet wt kan verstaen, hoeveel Hyades⁵ int jaer⁶ ofte maent⁷ soude begeeren. Want op alle de reste sal daernaer wel gelet werden, dewijle Lyra⁸ wel weet, dat Hyades met Aquarius⁹ niet en hout, soodat in alle

3 Hs. Amsterdam, U.B., coll. RK., A 4 s. Eigenh. oorspr. Niet ondert. Gedrukt Kroniek Hist. Genootsch. Utrecht 1873, p. 484.

4 No. 1825.

5 Grotius.

6 In de tekst in code: k o u 18 b f s; Grotius heeft de betekenis erboven geschreven.

7 In de tekst in code: 1 10 14 22 28; Grotius heeft de betekenis erboven geschreven.

8 Isabella, de Infante.

9 De R.K. godsdienst; Grotius heeft erboven geschreven: r. religie.

[p. 120]

gevalle, als men Hyades meeninge wiste, soude konnen gelet werden, tsij bij Lyra ofte Leo¹ te gebruycken.

Voor Pleiades² kan van Virgo³ niet veel houden ende deelt sulcke plucken, die apparentelijck wederom sullen moeten wtgespogen werden. Denemarken⁴ dunck Pleiades, dat Hyades oock soo heel wel niet dienen soude. Mijn dunck, dat alle mensen van Cancer⁵ een scrick behoorden te hebben, voornementlijck die vroom sijn. Corvus⁶ gelove ick dat somwijlen al wat seyt, dat hij niet en meent, want, naer men mij onderricht, soo Ursa minor⁷ niet komt tusschen Leo⁸ ende Virgo⁹, soo sal het vooreerst op Bremen¹⁰ gelden ende daer ontrent. Ick en wete niet, wie bij ofte ontrent Hyades is, die met hem soude konnen spreecken, ten waert men yemant sonde, twelck niet lichtelijck, dewijle Hyades soo irresolut blijft, soude konnen geschieden. Daerom wilde Pleiades wel, dat Hyades sijne meyninge claerlijck openbaerde ende alle conditiën voorwende, want het nu lange genoech is geleden om sijne bedenckinge te nemen. Als Ple[i]ades dat sal weten, sal hij in alle maniere soecken Hyades te dienen.

Van Andernach is uEd. geabuseert, dewijle het den grave van Isenburch¹¹ al eenigen tijt geleden heeft ingenomen.

Ick kan niet mercken, dat de gedeputeerde van dese sijde¹² geloven, dat de Staeten aen de haere gerestringeerde ende geclausuleerde commissie souden gegeven hebben. Soo uEd. die geremarqueert heeft, sult mij obligeren daervan te onderrichten.

Haulterive¹³ meene ick dat noch in Den Hage is ende wel bij den prins¹⁴, ten waere hij mede met den prins int velt waere getrocken, dat men hout, dat gisteren soude geschiet sijn. Indien Aries¹⁵ in Braba(n)t¹⁶ komt, soo salder gewis slaegen omgaen, want Eustachius¹⁷ daer groote begeerte toe heeft. Perseus¹⁸, Eustachius, Hydra¹⁹ ende Camillus²⁰ sijn niet tot Ursa minor gesint,

1 Keizer Ferdinand II; Grotius heeft er ‘K’ boven geschreven.

2 Willem van Oldenbarnevelt zelf; Grotius heeft er ‘W. van Old.’ boven geschreven.

3 Zweden; Grotius heeft er ‘Sweden’ boven geschreven.

4 In de tekst in code: 13 f o 14 l b s 19 f 22; Grotius heeft er boven geschreven: d enm rken.

5 Frankrijk; Grotius heeft er ‘Vr’ boven geschreven.

6 Caspar van Vosbergen. Grotius heeft er ‘Vosb.’ boven geschreven.

7 Bestand; Grotius heeft er ‘tr’ boven geschreven.

8 Grotius heeft er ‘k’ boven geschreven.

9 Grotius heeft er ‘Sw’ boven geschreven.

10 In de tekst in code: a 26 14 l f o; Grotius heeft er de betekenis boven geschreven.

11 Zie no. 1825, p. 107 n. 2.

12 Zie no. 1800, p. 78 n. 7.

13 François de l'Aubespine, markies van Hauterive; vgl. no. 1825, p. 108.

14 Frederik Hendrik.

15 Frederik Hendrik; Grotius heeft er ‘Prinse v. Or.’ boven geschreven.

16 In de tekst in code; a s b 11 10 (o) u; Grotius heeft er ‘Brabant’ boven geschreven.

17 Don Gonzales Fernández de Cordoba; Grotius heeft er ‘Cordua’ boven geschreven.

18 Francisco de Moncada, graaf van Ossona, markies van Aytona; zie III, p. 466 n. 2; Grotius heeft er ‘Aytona’ boven geschreven.

19 P. Philippus van Brussel, Gonzalvus de Aredondo; zie over hem III, p. 435 n. 2. Grotius heeft de naam erboven geschreven.

20 Pierre Roose; zie III, p. 466 n. 4. Grotius heeft er ‘Rose’ boven geschreven.

[p. 121]

Argo¹ ende Gracilius² met Aquila³ ter contrarie houden niet van Arstophylax⁴. Lyra is neutral, overmits die wel siet, dat het achterdeelich is in alle manieren voor Taurus⁵ Ursa minor op die voet te sluten⁶. Eridanus⁷ komt nu mede, daer van Ursa minor gesproocken wort, dat goed voor Pleiades⁸ saecken is. Koste Hyades tot Coelen⁹ kommen, alsdan soude men met hem konnen spreecken.

Den marquis d'Aytona meende vandaege naer het leger te vertreck[en], alsoo alles marcheert, maer is noch voor een dach ofte twee wtgestelt. Men hout, dat alsdan de gedeputeerde naer Den Hage trecken sijnde een jacht van de prins tot Antwerpen, die op haer wacht.

Den graef van Warphuse¹⁰ is bij die van Mecchelen gesententieert begaen te hebben crimen laesae ma^tis, sijne goederen geconfisqueert ende voor altijts gebannen.

Tot Brussel is gestorven den tweeden soon van den heere van der Mijlen¹¹ tusschen de 22^en ende 23^en April, snachts ten 4 uren. In Seelant is mede overleden den rentmeester van Bewesterschelt¹², twelck mij van herten bedroeft; doch die wech moeten wij altemael in. Graef Jan van Nassau¹³ is drie daegen geleden n(aer) Duytslant verreyst.

Meer hebbe ick vo(or) dese mael niet dan dat ick blijve,

Mijn Heer,
UEd. ootmoedichste dienaer,

1 Philips Karel, prins van Aremberg, hertog van Aerschot; Grotius heeft er ‘Aerschot’ boven geschreven.

2 Jacob Boonen, aartsbisschop van Mechelen (zie no. 1800, p. 78 en n. 7 aldaar); Grotius heeft er ‘E .. van Mechelen’ boven geschreven.

3 Brussel; Grotius heeft er ‘.... Spaegnie’ boven geschreven.

4 Oorlog; Grotius heeft het woord ‘oorlogh’ erboven geschreven.

5 Spanje; Grotius heeft er ‘Spaegnie’ boven geschreven.

6 In de tekst in code: r m t u f o: Grotius heeft er ‘sluiten’ boven geschreven.

7 Louis François Verreycken; zie IV, p. 50 n. 12. Grotius heeft erboven geschreven: ‘Verreicke’.

8 Grotius heeft erboven geschreven: ‘W. van Old.’

9 In de tekst in code: d n f m 14 22; het woord is er door Grotius boven geschreven.

10 René van Renesse, graaf van Warfusée; zie no. 1783, p. 64 en n. 6 aldaar.

11 Jan van der Myle; zie no. 1818, p. 99 n. 1.

12 Johan van Reigersberch, Maria's oudste broer, was in 1632 overleden.

13 Jan van Nassau-Siegen (1583-1638).

Den 27^en April 1633.

Indien uEd. onder couvert gelieft te scrijven, soude konnen het opscrift maecken: A Monsieur Monsieur Fontbarré, commissaire des monstres, demeurant au Sablon auprès du Cocq d'Inde à Brusselles.

Adres: A Monsieur Monsieur de Groot. etc.

In dorso schreef Grotius: 27 April 1633. W. Oldenb. Open; rec. VI mey door Audart¹⁴.

14 Correspondentie-adres; vgl. no. 1837.