Algemeen letterkundig lexicon

non sequitur

Etym: Lat. het volgt er niet uit.

Begrip uit de logica en de argumentatieleer om een gevolg van een redenering (syllogisme) aan te duiden dat onjuist is omdat het niet volgt uit de premissen. Men onderscheidt een aantal foutieve redeneringen van dit type. Dit is er een van:

•	Als A waar, dan is B waar (bijv. als je menselijk bent, ben je een zoogdier).
•	B is waar (Billy is een zoogdier).
•	Dus is A waar (dus Billy is menselijk).

Ook al zouden de premissen en de conclusie in overeenstemming met de waarheid zijn, toch is de redenering als zodanig fout. Dat wordt helemaal duidelijk als het om Billy, je hamster zou gaan.

Meer in het algemeen gebruikt men de term om een bizarre gedachtensprong of een irrelevante opmerking aan te geven, waarbij de logische samenhang van een betoog of een dialoog wordt doorbroken. Dit kan systematisch voorkomen in een tekst en een verrassend of komisch effect hebben (bijv. fatrasie, nonsenspoëzie), dan wel een tragische visie op de onmacht van taal en communicatie vertolken (bijv. absurd toneel). Non sequiturs kunnen ook meer occasioneel voorkomen en berusten op een ‘realistische’ psychologische motivering (bijv. personages in een dialoog die even langs elkaar heen spreken omdat ze in eigen gedachten verzonken zijn).

Lit: S.F. Barker, The elements of logic (2003⁶), p. 160-169.

nomos

non-book