Algemeen letterkundig lexicon

non-book

Verzamelnaam voor alternatieve verspreidingsvormen van literatuur die op andere manieren dan in de traditionele boek- of tijdschriftvorm aangeboden wordt. Dit kan gebeuren vanuit een ludieke houding of vanuit een programmatische opstelling. De specifieke publieksgerichtheid van het non-book kan echter ook aan een praktische noodzaak beantwoorden, bijv. het gesproken boek voor blinden. Vooral sinds de jaren 1960 is een vrij groot gamma aan elektronische non-bookvormen ontstaan, met gebruik van grammofoon, cassettte, telefoon, video, cd, internet e.d. (audioboek, radioboek). Papier als materiële verschijningsvorm levert de volgende varianten: postkaarten, affiches, behangselpapier, puzzels, bierviltjes, kalenders, obligaties, cheques, enz. (zie ook ulevelrijm). Andere beproefde dragers zijn badges, T-shirts, vuilniszakken, bakstenen en muren (vandaar 'muurgedicht', straatpoëzie en ook weesgedicht). Als originele vondsten kunnen verder nog vermeld worden de ‘Gebottelde gedichten’ (rol papier in fles) van Marcel van Maele en de eetbare gedichten van Herman Damen. Binnen de poëtica van het nieuw realisme in Vlaanderen kaderde het gebruik van deze alternatieve verschijningsvormen in de principiële werkelijkheidsbetrokkenheid van deze dichters, die de poëzie weigerden los te zien van andere alledaagse gegevens.

Lit: A. Moeglin-Delcroix, Livres d’artistes (1985) • E. Dams & H. Brems, Poëzie en non-book (1987) • R. Fothergill, Non-book materials in libraries: a practical guide (1990³) • Literatuurdragers, themanummer van DW B 161, 2 (2016), p. 3-64 • M. van Vaeck, S. Mareel & K. van der Starre (red.), Buiten het boek, Themanummer van Spiegel der Letteren, 59 (2017), p. 161-414 • K.A. van der Starre, Poëzie buiten het boek: de circulatie en het gebruik van poëzie (diss., 2021).

non sequitur

non-fictie