consolatio

Etym: Lat. vertroosting.

Aanduiding, afkomstig uit de Latijnse oudheid, voor een troostschrift: brief, rede of gedicht. Elementen van de consolatio komen veel voor in de elegie, en in allerlei vormen van rouwliteratuur (funeraire poëzie, grafdicht, lijkrede, lijkdicht, threnos).

Een voorbeeld van een dergelijk troostschrift is Boethius' Consolatio philosophiae (Over de vertroosting der wijsbegeerte) dat hij waarschijnlijk schreef toen hij in afwachting van zijn executie in de gevangenis zat (525).

Lit:   J.M. Hoek, De Middelnederlandse vertalingen van Boethius' De consolatione philosophiae; met een overzicht van de andere Nederlandse en niet-Nederlandse vertalingen  (1943) • G. Ueding (red.), Historisches Wörterbuch der Rhetorik,  Bd 2 (1994), kol. 367-373 • M.J.F. Hoenen & L. Nauta,  Boethius in the Middle Ages: Latin and vernacular traditions of the 'Consolatio philosophia' (1997).