Algemeen letterkundig lexicon

tranche de vie

Etym: Fr. greep uit het leven.

Term voor het eerst gebruikt door de Franse toneelschrijver Jean Jullien (1854-1919) voor het werk van naturalistische auteurs in verband met het realistisch gehalte ervan. Doorgaans suggereert men ermee dat een auteur de werkelijkheid in het literaire werk zo rechtstreeks mogelijk weergeeft, d.w.z. zó dat het lijkt of hij het materiaal onbewerkt, zonder nadere vormgeving, overneemt uit het dagelijks leven. In het experimenteel proza en het postmodernisme maakt men gebruik van tekstfragmenten uit niet literaire teksten, zoals reclamefolders, kranten, pamfletten e.d. die, soms in een andere rangschikking op de pagina, letterlijk worden overgenomen. De term is niet altijd even duidelijk, omdat men er zowel sterk realistische passages in het literaire werk mee aanduidt, als protocollen van geluids- of beeldopnamen (vgl. Enno Develings Het kantoor, 1973). De enige overeenkomst is dat in beide gevallen de nadruk ligt op de poging de werkelijkheid zo objectief mogelijk weer te geven.

Als een voorbeeld van vóór de tijd dat de term in gebruik kwam, zou men ook de door Bredero ingelaste stadskeur in de Spaanschen Brabander kunnen zien. Die stadskeur wekt de sterke suggestie van echtheid, maar is het in werkelijkheid niet.

Vaak spreekt men bij montage van bestaande teksten of bij de readymade niet van tranche de vie, hoewel dergelijke procédés er wel heel dicht bij in de buurt komen.

Lit: H. Brems, Altijd weer vogels die nesten beginnen. Geschiedenis van de Nederlandse literatuur 1945-2005 (2009³) • K.D. Beekman & G. de Vriend, ‘Postmodernisme’ in G.J. van Bork & N. Laan (red.), Van romantiek tot postmodernisme (2010), p. 263-289.

traktaat

transcriptie