Algemeen letterkundig lexicon

pauze

Etym: Lat. pausa = het ophouden.

In de narratologie heeft de term betrekking op de verhouding verteltijd/vertelde tijd. Het gaat om een situatie waarin de vertelde tijd wordt stopgezet, terwijl de verteltijd gewoon verderloopt. Het betreft m.a.w. een radikaal geval van vertraging.

Narratieve pauzes ontstaan bijv. bij uitwijdingen over het vertellen zelf, of als de verteller een gedetailleerde beschrijving van iets of iemand wil geven en daartoe de actie als zodanig even 'bevriest'. Dergelijke pauzes kunnen, door het effect van retardering, resulteren in een toename van de spanning.

Voor de betekenis van de term in de context van de prosodie, zie rust.

Lit: G. Genette, Narrative discourse: an essay in method (Eng. vert., 1980) • M. Bal, De theorie van vertellen en verhalen (1990⁵), p.88-89.

Paul de Man affaire

pauzerijm