Algemeen letterkundig lexicon

subplot

Etym: Eng. ondergeschikte intrige.

Term uit de dramatheorie voor een in het drama verweven ondergeschikte plot die de eigenlijke intrige ondersteunt of er juist mee contrasteert. In het classicistisch drama met zijn streven naar eenheid van handeling (zie eenheid van handeling, tijd en plaats) werden dergelijke subplots zoveel mogelijk vermeden. Hoewel Shakespeare in bijv. The tempest (1611) nog het meest de klassieke eenheden respecteert, is in dit stuk sprake van een drietal subplots: de beraamde opstand tegen Prospero, de liefdesrelatie tussen Ferdinand en Miranda en de samenzwering om Alonso te vermoorden. Alledrie dragen bij aan de hoofdplot van het stuk. Maar ook in het classicistische blijspel komen subplots veelvuldig voor, zoals bijv. in Pieter Langendijks Het wederzijds huwelijksbedrog (1714), waarin de plot weerspiegeld wordt in de vrijage van de meid en de knecht van de hoofdrolspelers. In minder aan de Aristotelische eenheden gebonden toneelvormen, zoals het Elizabethaanse drama, de comédie de moeurs of het moderne toneel, is de subplot veel gebruikelijker.

In een vergelijkbare zin wordt de term ook courant gebruikt in de analyse van verhalen, m.n. om een secundaire plot (minder belangrijke verhaallijn) aan te duiden.

Lit: M.H. Abrams, A glossary of literary terms (1985⁶), p. 159-163 (2008⁹).

subnexio zie subiunctio

subscriptio-1