Algemeen letterkundig lexicon

pointe

Etym: Fr. strekking, spitse geestigheid < Middeleeuws Lat. puncta < Lat. pungere = steken, prikken.

Een verrassende wending in een tekst die daar de ontknoping van vormt. Meestal gebruikt men de term voor de onverwachte wending van een mop, een woordspeling of een epigram die daar de geestigheid van uitmaakt (vgl. ook paronomasia).

Men spreekt vooral i.v.m. moppen ook wel van de clou, eveneens een woord van Franse oorsprong waarmee het de betekenis van scherpte deelt (Fr. clou = spijker, nagel).

In Huygens’ puntdicht ‘Neel ontdekt’ zit de pointe in de laatste regel:

Trijn trok een masker aan en meend’ haar zo te dekken
Dat z’onbekend kon gaan met vastenavondgekken.
Maar ’t was verloren moeit; straks was het spel geschend:
Zij was te veel gedekt en bij te veel bekend.
(C. Huygens, Dichten op de knie, ed. Hellinga, 1956, p. 53).

point of view zie perspectief

polemiek