Algemeen letterkundig lexicon

epode-1

Etym: Gr. ep-ōidè = bij gezang, bijgezongen versregel(s); vandaar ook volgende strofe, slotstrofe, slotzang.

Term uit de versleer voor een korte jambische (jambe) versregel, gewoonlijk een dimeter, volgend op een langere regel, gewoonlijk een (jambische) trimeter.

Een voorbeeld van dit type vindt men in het gedicht ‘Gedachten’ (1692) van J. Pluimer, waarin het metrum van een jambische viervoet gevolgd wordt door een korte regel van twee jamben:

Indien / de tyd / geen droef/heid sleet,
'K verging / in 't leet;
Maar wyl / de tyd / de droef/heid slyt
Raak ik / ze kwyt:
En tyd / en droef/heid 't gaat / al heen,
Gelyk / 't verscheen:
Als 't eind / maar vro/lyk wee/zen zal,
Dan hebbe / ik 't al.
(G. Komrij, De Nederlandse poëzie van de 17^de en 18^de eeuw in 1000 en enige gedichten, 1986, p. 661)

De term ‘epode’ wordt vervolgens ook gebruikt voor een gehele strofe of een geheel gedicht in jambische maat. Archilochus was er de uitvinder van (zie ook archilochische versmaat) en het genre werd door Horatius in zijn Epoden, die hij zelf Iambi noemde, ingevoerd in de Latijnse poëzie.

Lit: L.C. Watson, A commentary on Horace's Epodes (2003) • M. Lowrie, Horace: Odes and epodes (2009) • F. Cairns, Roman lyric: collected papers on Catullus and Horace (2012).

epizeuxis zie epanalepsis

epode-2