Algemeen letterkundig lexicon

choriambe

Etym: Gr. choros = (rei)dans; chorios = tot een koor behorend; iambos = jambe.

Term uit de prosodie ter aanduiding van een versvoet, ook wel choriambus genoemd, samengesteld uit een choree (trochee) en een jambe, bijv. ‘ōuděrějāars’. Het verschijnsel komt in de Nederlandse poëzie nauwelijks voor. Men zou echter bepaalde viersyllabige combinaties in jambische of trocheïsche verzen (vers-1) waarin antimetrie voorkomt, als choriambe kunnen beschouwen, bijv. in het overwegend jambische gedicht ‘De eenzame’, waarin de volgende regels (cursivering van ons):

De oo/gen van / den nacht / stāan vŏor hět rāam.[...]
En als / ik dans,/ danst mijn schādŭw mět mīj- [...]
Hōor hŏe hĭernāast / een kind / pia/no speelt
(M. Nijhoff, ‘De eenzame’, VG, 1963, p. 15).

Sommige auteurs beschouwen deze versmaat als een catalectisch, adonisch vers. Hij wordt vaak in koorliederen gebruikt en vormt ook een onderdeel van verschillende antieke vers- en strofevormen.

Lit: A.M. Dale, Metrical analyses of tragic choruses, 3 dln. (1971-1983), vooral deel 2 • N. Fabb & M. Halle, Meter in poetry: a new theory (2008).

choree zie trochee

choriambus zie choriambe