Algemeen letterkundig lexicon

grand tour

Etym: Eng. grote rondreis.

Een grand tour is een educatiereis door Frankrijk en/of Italië van Europese jongeren uit adel en patriciaat als sluitstuk van hun opvoeding, vaak ter voorbereiding op een bestuurstaak waaraan hier sinds de tweede helft van de 16^de eeuw in de (zich vormende) Republiek grote behoefte was. Een reis, ondernomen met de bedoeling aan buitenlandse universiteiten verder te studeren of te promoveren, wordt een peregrinatio academica genoemd, hetgeen niet uitsluit dat men tijdens een toeristische grand tour af en toe een universiteit bezoekt. De grand tour is als belangrijk onderdeel opgenomen in de opvoedkundige geschriften van Marnix van St. Aldegonde en anderen. Het reisdoel is altijd Frankrijk en vaak ook Italië. Over het verschijnsel zijn we goed ingelicht door de vele reisverslagen (reisbeschrijving) die in manuscript zijn overgeleverd en door de gedrukte reisgidsen uit die tijd (itinerarium). Ook in alba amicorum (album amicorum) is de neerslag van dergelijke reizen te vinden. P.C. Hooft ondernam zijn grand tour, gecombineerd met een handelsmissie, van 1599 tot 1601 door Frankrijk, Italië en Duitsland; zijn zoon Aernout Hellemans Hooft reisde van 1649 tot 1651 in de omgekeerde richting. Hun beider reisjournalen zijn overgeleverd alsmede een voor Aernout door de Italiaan Marganetti opgestelde Breve instruttion met tal van raadgevingen. Ook de – wellicht op last van het thuisfront opgestelde en dientengevolge af en toe in geheimschrift gestelde passages bevattende – journalen van de kinderen van Constantijn Huygens, Christiaan, Constantijn jr. en Lodewijk, zijn bewaard.

Lit: A. Frank-Van Westrienen, De Groote Tour. Tekening van de educatiereis der Nederlanders in de zeventiende eeuw (1983) • R. Dekker, ‘Van Grand Tour tot treur- en sukkelreis. Nederlandse reisverslagen van de 16e tot begin 19e eeuw’ in Opossum, tijdschrift voor historische en kunstwetenschappen 4 (1994), thema-nr. Reizen, nr. 13/14 • A. Tosi, Language and the grand tour: Linguistic experiences of travelling in early modern Europe (2020).

grammatica

grap