Algemeen letterkundig lexicon
(2012-....)–Anoniem Algemeen letterkundig lexicon–
Auteursrechtelijk beschermdalbum amicorumEtym: Lat. vrienden-boek. Vriendenboek, te vergelijken met het latere poëziealbum, waarin gedichten en deviezen in verschillende talen, alsmede handtekeningen, tekeningen, wapenschilden e.d. van vrienden werden verzameld. Het ontstaan van het album amicorum – ook wel kortweg album of (ten onrechte) liber amicorum genoemd – is door het veelvuldig voorkomen van wapens wel verklaard uit de middeleeuwse wapenboeken (armoriaal), de Stammbücher, die fungeerden als een soort paspoort voor de bezitter. Waarschijnlijker is echter dat ze ontstaan zijn aan de protestantse universiteit van Wittenberg. Vooral in de tweede helft van de 16de, de eerste helft van de 17de en de tweede helft van de 18de eeuw zijn de alba amicorum populair in academische kringen; in de 19de eeuw ontwikkelen de alba zich meer tot poëziealbums, in gebruik bij dames. Cultuurhistorisch zijn ze interessant omdat ze inzicht kunnen geven in de relaties tussen verschillende personen en gegevens kunnen verschaffen over de peregrinatio academica of de grand tour. Tal van letterkundigen figureren – vaak met oorspronkelijk dichtwerk – in alba amicorum. Zo vindt men bijv. in het album van Jacobus Heyblocq de auteurs Anslo, Asselijn, Blasius, Bruno, Cats, De Decker, Joan Dullaert, Focquenbroch, Heinsius, Huygens, Revius, Six van Chandelier, Tengnagel, Vondel, Vos en Zoet (vgl. C. Wybe de Kruyter. ‘Jacobus Heyblocq's album amicorum’ in Quaerendo 6 (1976), p. 110-153). Een interessant album is ook het Vruntbuuc van Jan van Hout, ed. Chris L. Heesakkers (2009). 
Album amicorum voor de bibliofiel Jhr. Dr. M.R. Radermacher Schorer t.g.v. diens zestigsten verjaardag. [bron: Bibliopolis].
Lit: F.A. van Rappard, Overzigt eener verzameling alba amicorum uit de XVIde en XVIIde eeuw (1856); • A. Fiedler, Vom Stammbuch zum Poesiealbum (1960) • G. Angermann, Stammbücher und Poesiealben als Spiegel ihrer Zeit (1971) • C.L. Heesakkers & K. Thomassen, Voorlopige lijst van alba amicorum uit de Nederlanden vóór 1800 (1986) • K. Thomassen (eindred.), Alba amicorum. Vijf eeuwen vriendschap op papier gezet: het album amicorum en het poëziealbum in de Nederlanden (1990) • C.L. Heesakkers, ‘Das Album amicorum als Reisebegleiter’ in G. Huber-Rebenich & W. Ludwig (red.), Frühneuzeitliche Bildungsreisen im Spiegel lateinischer Texte (2007), p. 137-168 • A.J. Veltman-Van den Bos & J. de Vet, Par Amitié. De vriendenrol van Petronella Moens (2009) • K. Thomassen, Aan vrienden gewijd. Alba amicorum in de Koninklijke Bibliotheek (2012).
|