Algemeen letterkundig lexicon
(2012-....)–Anoniem Algemeen letterkundig lexicon–
Auteursrechtelijk beschermdavonturenromanVage verzamelnaam voor romans waarin ongewone, onverwachte, spectaculaire gebeurtenissen, gevaarlijke situaties en problemen voorkomen die zich vaak afspelen in een vreemd milieu. De hoofdpersoon moet om gevaren af te wenden ongebruikelijke, slimme of heldhaftige oplossingen bedenken en uitvoeren. In de avonturenroman zijn actie en spanning belangrijker dan ontwikkeling van karakters of ideeën. De hoofdpersoon is doorgaans een held. Als oudste avonturenromans in het Nederlandse taalgebied kunnen de ‘jonge’ Karelroman, zoals de Hughe van Bordeeus (14de eeuw) en de laatmiddeleeuwse prozaroman beschouwd worden. Een goed voorbeeld van een 17de-eeuwse avonturenroman is De Americaensche Zee-roovers (1678) van de scheepschirurgijn A.O. Exquemelin. Nicolaas Heinsius schreef Den vermakelyken avonturier (1695), een picareske roman die tevens avonturenroman genoemd kan worden. In de 18de eeuw ontstond in navolging van D. Defoe’s Robinson Crusoë (1719) een aantal avonturenromans die men robinsonade pleegt te noemen. Een Nederlands voorbeeld daarvan is De Walchersche Robinson (1752) van een onbekende auteur. Ook het 18de-eeuwse imaginaire reisverhaal rekent men wel tot de avonturenromans. Recente voorbeelden van avonturenromans zijn S. Vestdijks Puriteinen en piraten (1947) en De vuuraanbidders (1947), romans die men echter ook historische romans kan noemen. Avonturenromans blijken een belangrijke rol te spelen in de leesontwikkeling van kinderen. De ontwikkelingspsychologe Charlotte Bühler schrijft in dat verband over de ‘Robinsonleeftijd’ (10-12 jarigen). Sommige auteurs over dit onderwerp laten ook de thriller, de oorlogsroman (oorlogsliteratuur), de wildwestroman (western) en de sciencefiction onder dit genre vallen. Lit: R. Kiely, Robert Louis Stevenson and the fiction of adventure (1965) • J.Y. Tadié, Le roman d’aventures (1982) • J. Guillaume, Le roman d’aventures depuis L’île au trésor (1999) • H. Pleticha & S. Augustin, Lexikon der Abenteuer- und Reiseliteratur von Afrika bis Winnetou (1999) • A.M. Boyer & D. Conégnas, Poétiques du roman d’aventures (2004) • F. Roest & Chr. Feij, Vergeten avontuur: geïllustreerd overzicht van de in onze taal vertaalde negentiende eeuwse avonturenromans (2008).
|
|