Algemeen letterkundig lexicon

distinctio

Etym: Lat. onderscheid, afwisselend gebruik < di-stinguere = uiteen steken, onderscheiden.

Term uit de retorica voor een semantisch verschil tussen het normale gebruik van een woord in een zin en een herhaald nadrukkelijk en bijzonder gebruik van hetzelfde woord verderop in dezelfde zin. Wanneer de distinctio in een dialoog wordt toegepast, spreekt men van reflexio. De distinctio is verwant aan paronomasia, anadiplosis (epanalepsis) en polyptoton.

De eerste regel van het gedicht van Casper van Baerle, ‘Lof van de lindeboom’, uit de bundel Poezy bevat een distinctio:

Uw' Oostwijck is mijn lust, en 't leven van mijn leven [...].
(ed. Komrij, De Nederlandse poëzie van de 17de en 18de eeuw in duizend en enige gedichten, 1986, p. 130)

Lit: A. Faudemay, La distionction à l' âge classique: emules et enjeux (1992) • G. Ueding (red.), Historisches Wörterbuch der Rhetorik, dl. 2 (1994), kol. 888-891.

distichon

distributiefout