Algemeen letterkundig lexicon

bibliotheeksignatuur

Plaatsaanduiding van een boek in een bibliotheek-1, meestal bestaande uit een combinatie van letters en cijfers, aangebracht op de rug van of in het boek, eventueel ook op de doos waarin het boek voor de conservering ondergebracht is, en bij de vermelding in de catalogus-1. De meest eenvoudige aanduiding is die van de kast met een cijfer, van de plank met een letter en van de volgorde op de plank weer met een cijfer. Zo betekent 13 C 4 dan: het vierde boek op plank C van kast 13. Sommige signaturen vertonen nog duidelijk de opstelling van de boeken volgens bibliografisch formaat, zoals eertijds vaak de gewoonte was, bijv. signatuur Z qu 224 van de Universiteitsbibliotheek Utrecht verwijst naar het kwarto-formaat (qu = quarto) van dit werk. In bibliotheken waar gewerkt wordt met de UDC of Dewey zien de signaturen er ingewikkelder uit, bijv. 839.3.091‘‘17/18’’. Speciale collecties blijven vaak in het magazijn bijeen geplaatst, bijv. op de UB Utrecht: Moltzer 2 c 3, waarmee de verzameling van Prof. Dr. H.E. Moltzer wordt aangegeven.

Bibliotheken die ingericht zijn volgens het UDC-systeem hoeven bij uitbreiding of verhuizing hun signaturen niet aan te passen; bij gebruik van andere plaatsnummers dient daarentegen wel omgesigneerd te worden. Voor het wetenschappelijk onderzoek is het dan van belang dat de oude signaturen (olim-signatuur) niet verwijderd worden. Oude bibliotheek- en bezitterskenmerken zijn interessant voor de provenance van een boek.

Lit: G. Leyh, ‘Aufstellung und Signaturen’ in Handbuch der Bibliothekswissenschaft (dl. 2, 1961), p. 684-734 • H. Petroski, The book on the bookshelf (1999) • T. Belanger, Lunacy and the arrangement of books (2003).

bibliotheek-3

bibliotherapie