De Tweede Ronde. Jaargang 16

(1995)– [tijdschrift] Tweede Ronde, De– rechtenstatus



[pagina 170]
Souvenir van een reis Nasser Fakhteh (Vertaling Nasser Fakhteh, Margreet Hogeterp en Peter Wissema) De vage geur van liefde komt vrij uit de verbrande kuif van de wind Fonteinen van een leven lang - in hun bittere neergang - vullen het parfum van de vochtige aarde doordringen de reukorganen van drie vermoeide witte populieren De tijd, met haar rusteloze golfbewegingen, wijkt - in het doodlopend punt - van onder de voetstappen van de reiziger En voor de vreemd verbijsterde maan toont de verloren zingende jeugdliefde haar gelaat zodat plotseling jij - vrouwe met het treurige gelaat - opnieuw beeldschoon wordt schoner dan het trappelend concept van schoonheid dat je er - helaas - toe overhaalt om te zeggen: Ik betreur het De geur van verwelkte klaprozen komt vrij uit de kille as van intense kou Drie wegen drie in elkaar verstrengelde bochten drie reizigers met hartzeer en een gecompliceerd geheim in de verwarring van drie stiltes vanachter een gesloten luikje kwam een stem:
[pagina 171]
‘Wat was het leven waar we part noch deel aan hadden, wat was de opbrengst van al het leed dat met voldoening alles in het vuur smeet?’ Lotgenoten hieven hun hoofd: ‘Wij zijn slachtoffers van een verbijsterde generatie!’ We zwegen voor een tijd maar iemand in mij stampte met z'n voeten ter ontkenning de schreeuw van protest ten hemel schreiend en schreeuwend naar de nacht: ‘Nee! Wij zijn goddelijke slachtoffers die aldus de lichamen van onze dromen op onze schouders dragen om zo de gebeitelde woorden op het graf der geliefden liederen - op onze lippen - te laten worden zodat de duizend jaar oude jongeren de eeuwige aanwezigheid vinden in ons waardoor de dood - nog steeds - het gezelschap van de schaduwen der nacht ruikt zij aan zij met de honden en de laarzen en gebroken kruisen - onze voetstappen - op het stenen plaveisel in de dwarsstegen van de ballingschap.’ Ach! vrouwe met het treurige gelaat jij bent de belichaming van het menselijk lijden jij bent de kristallisatie van mijn protest jij bent het hoogste droombeeld dat met haar hoofd verrijst uit de ruïnes van elke ondergang Met de gegraveerde smart in de nobele trekken van je gelaat met je rok vol sterren en kometen
[Arabisch]
[pagina 172]
en in het optillen van je rouwkleed ontkennen kinderen de dood met vroeg eigengemaakte grofheid en brengen zij het patroon van de vader in je nachtelijke verhalen De geur van ineengeslagen handen komt vrij vanaf de verre mistige toppen Het was geen overwinning en is het niet Laten wij dan de lofzangen weglaten laten we wegtrekken uit de smartlappen laten we op de gevallen schouders van de mythen, vanuit de wanhoop van een vallende generatie een gedicht indelen zonder het tumult van Overwinning en zonder de heiligheid van de held De vlaggen vielen voor onze ogen neer en jij, hoe huilde jij oprecht Maar ik, ik reinig het lichaam in de kristalheldere herinneringen Op je lichte transparante blik hijs ik een vlag boven op mijn dromen en voor een slokje glimlach schreeuw ik in oprechtheid - met de bittere wijn op mijn lippen - tot aan het einde van de dronkenschap De geur van een voorbije lente komt vrij buiten het bereik van de herfst De zon trilt van kou in het meest onvruchtbare meer van het seizoen
[Arabisch]
[pagina 173]
De bomen, in hun naaktste uur van de dag, tellen in verlangen naar een groen kleed de lange voetstappen van de tijd De bladeren na het droogste moment van hun leven zuchten de droevigste symfonie van de natuur onder onze voetzolen Oude paartjes met vertrokken gezichten begaan opnieuw de platgetreden paden van jaren her Een kleine jongen gooit een van z'n oude schoenen tussen de zwanen De visser haalt de haastig opgejaagde vis op het droge, op de kleine pier van de zonsopgang - maar - de vis is reeds jaren geleden gestorven De geur van vlammen komt vrij vanuit halfverbrande smeulende huizen Langs het plaveisel van Berlijner straten Nacht als een bedreiging - met een dolk in de hand - staart naar de buitenlanders In de duisternis worden herdenkingsstenen haastig van hand naar hand doorgegeven
[Arabisch]
[pagina 174]
Op de ruïnes van een droom valt de muur - maar - de muur is reeds jaren geleden gevallen We bedekken onze angsten in dronkemansgelach en bieden elkaar vreugde aan De woorden lijden pijn en het gesprek breekt in de lege ruimte van drie stiltes We spreken in verleden tijd over hen die waren en niet meer zijn en nog steeds aanwezig over hen wiens aanwezigheid in onze stilte ligt We spreken om maar niets te hoeven zeggen over onszelf om niet te hoeven zeggen: ach en wee, de wortels van onze aderen zijn moe om niet te hoeven zeggen dat we geplunderd zijn met een oude koffer gevuld met tijd in de hand en de schoenen afgetrapt door stenige wegen, dat we voortvluchtigen zijn van het feest der hongerige honden dat we daklozen zijn met het lijdenskruis op onze rug en gebarsten dorst op de onze lippen dat we veracht worden met het stempel van een lager ras op ons voorhoofd en de schaduw van een hoger ras vallend over ons We spreken om niet te hoeven zeggen dat die zestien houten kruisen opgeheven in de handen der studenten rondom de hele Ernst Reuter Platz ook het aandenken voor onze dood is We spreken om te vluchten van de herinnering aan de geschiedenis die zich herhaalt van Auschwitz, Dachau, Bergen-Belsen van hen die ‘geen hart hebben behalve in hun bajonet’ en hen die ons aanspreken met ‘een accent dat doet denken aan een bijl’ Waar vindt men een druppel ontspanning
[Arabisch]
[pagina 175]
als het vluchtelingenkamp in brand staat En we zijn voortdurend aan het spreken om niet te hoeven zeggen dat liefde een beeld is dat brandt in de onbereikbare verte van een herinnering Dan zwijgen we zwijgen we om te zeggen dat wij de klaprozen zijn die overleven met de littekens dat liefde een fontein is van de zon opborrelend vanuit de bron der aarde dat liefde wortel schiet in de duisternis dat liefde geen woorden nodig heeft dat liefde soms een bloemsteel is die halverwege een glimlach, tijdens de afstand tussen hand en reukorgaan jaren meegaat En soms is zij de volle betekenis van bezorgdheid de afstand van een ongelaten traan met de kortstondige frisheid van een klaproos kortgesloten in de eeuwigheid van het moment We zwijgen om te zeggen dat liefde soms stilte is en soms slechts een gebaar, een zucht soms het trillen van genot in de ontmoeting van twee blikken soms een bedrieglijke trots in de rimpels van een doorleeft gelaat dat zij soms het oproer is van onvolgroeidheid in de duizend takken van aspiratie dat liefde soms duizend zorgen zijn in de afweging van een beslissing We zwijgen om soms te zeggen soms ben jij liefde sterker dan de dood gepassioneerder dan een gedicht en schoner dan het trappelend concept van schoonheid dat je er - helaas -
[Arabisch]
[pagina 176]
toe overhaalt om te zeggen: ik betreur het De reis was noch de bitterheid van een scheiding noch de rusteloze blik van een reiziger De reis was een terugkeer naar het begin zonder dat we nog over een vaste bestemming nadenken In de zevendaagse schepping van wereld en ziel betreden we de afstand tussen geboorte en dood op een voortvluchtig paard, naar de verst mogelijke tedere droombeelden en voortdurend gevulde glaasjes waren de druppels van bestaan tegen ons bittere verhemelte De geur van verzoeking van het lichaam komt vrij vanuit de private beperking van de kleding De zon, in de kleur van schaamte, verschuilt zich en wordt begraven achter de pijnbomen van de berouwvolle reflectie der maan Op de trillende spiegel van de rivier vliedt een zacht neuriën Ik plooi mijn angst in een glimlach en nodig je uit om te dansen onder een paraplu van licht, kleur en muziek Dans bloeit in je lichaam en plotseling zwelt de vreugde je opent je ogen en dauw verschijnt geleidelijk in het licht van je blik De weg - wachtend op reizigers staart me aan en vanaf de kuif der wind komt de ouderwetse geur van liefde vrij
[Arabisch]