De Tweede Ronde. Jaargang 12

[p. 124]

Venetiaanse strofes I^*
Iosif Brodski
(Vertaling Peter Zeeman)

Voor Susan Sontag

* De ‘burger uit Perm’: S. Djagilev.
Duse: Eleonora Duse (1859-1924), Italiaanse actrice, een van de grootste tragediennes van het internationale toneel, reeds tijdens haar leven een legende. Speelde onder meer de rol van Desdemona in Shakespeare's Othello, waarnaar de eerste strofe verwijst.
Lorrain: Franse schilder en etser (1600-1682).
De vertaler bedankt Anne Stoffel voor haar hulp.

I

De natte tuier van de kade. Een trekpaard, in schemer verscholen,
wuift treurig met zijn manen, door slaap gestoord.
De wiegende greepplanken van gondels brengen als violen
elk voor zich stilte voort.
Hoe meer de Moor gelooft, hoe zwarter woorden het papier maken,
en een hand, te kort om te reiken naar een halsgewricht,
drukt het kant van een zakdoek, versteend in de palm van Iago,
tegen een klam gezicht.

II

De pleinen zijn leeg en de kaden verlaten.
Aan de muren van het café meer volk dan er zit;
een meisje in harembroek laat haar luit praten
voor een Achmed van eender snit.
O negentiende eeuw! Hang naar het oosten! Pose
van de banneling op een rots! En, als leucocyten in bloed,
volle manen in het oeuvre van poëten, brandend van tuberculose,
schrijvend dat liefde dit doet.

Венецианские стрфы(1) Сюзанне Зонма[...]
I

Мокрая коа́новязь пристани. Понурая ездовая
машет в сумерках гривой, сопротивляясь сну.
Скрипичные грифы го́ндол покачиваются, издавая
вразнобой тишину.
Чем доверчивей мавр, тем чернее от слов бумага,
и рука, дотянуться до горлышка коротка,
прижимает к лицу кружева смятого в пальцах Яго
каменного платка.

II

Площадь пустынна, набережные безлюдны.
Больше лиц на стенах кафе, чем в самом кафе:
дева в шальварах наигрывает на лютне
такому же Мустафе.
О, девятнадцатый век! Тоска по востоку! Поза
изгнанника на скале! И, как лейкоцит в крови,
луна в твореньях певцов, сгоравших от туберкулеза,
писавших, что - от любви.

[p. 125]

III

's Avonds geen vertier. Geen tedere Duse, geen stradivari.
Een eenzame hak tikt op het diabaas van de straat.
Onder lantaarns deinst je schaduw, als huiverende carbonari,
terug van waar je gaat,
en ademt stoom uit. 's Nachts halen we hier het maximum
uit een gesprek met onze eigen echo, en die verwarmt
het marmeren, beslagen aquarium,
dat leeg staat en galmt.

IV

Achter goudgeschubde ramen, in het kanaal opgedoken:
olieverf in bronzen lijst, een piano, iets lichts, iets zwaars.
Dus dat verbergen ze binnen, blinden dichtgetrokken,
de brasem en de baars!
Je hoofd tolt van een onverhoeds treffen met een godinne
aan het plafond, ontkleed tot en met haar beha.
Een portiek, het gehemelte ontstoken met angina
van een lampje, zegt aaa.

III

Ночью здесь делать нечего. Ни нежной Дузе́, ни арий.
Одинокий каблук выстукивает диабаз.
Под фонарем ваша тень, как дрогнувшнй карбонарий,
отшатывается от вас
и выдыхает пар. Ночью мы разговариваем
с собственным эхом; оно обдает теплом
мраморный, гулкий, пустой аквариум
с запотевшим стеклом.

IV

За золотой чешуей всплывших в канале окон -
масло в бронзовых рамах, угол рояля, вещь.
Вот что прячут внутри, штору задернув, окунь!
жаброй хлопая, лещ!
От нечаянной встречи под потолком с богиней,
сбросившей все с себя, кружится голова,
и подъезды, чье нёбо воспалено ангиной
лампочки, произносят ‘а’.

[p. 126]

V

Wat roerden ze de staart hier, manoeuvrerend als brasem!
Wat zwommen ze, kuitschietend, in scholen naar het ovaal
van een spiegel! Diepe splitten ontnamen je de adem -
wat een heet onthaal,
als de lagune op sirocco's! Op promenades
maakte wind koolsoep van japonnen en pantalons!
Waar zijn ze nu, al die polichinelles, maskerades,
draaitollen, capes en clowns?

VI

Zo doven kroonluchters; zo nemen, als kwallen,
koepels in volume af wanneer de nacht gevallen is.
Zo vernauwen straten zich, kronkelend als alen,
en piazza's imiteren platte vis.
Zo vangt Nereus uit opgeklopte dameskapsels
gevallen kammen voor zijn dochters bij laag tij,
maar onberoerd laat hij de gele, gratis parels
der straatlan tarenrij.

V

Как здесь били хвостом! Как здесь лещами ви́лись!
Как, вертясь, нерестясь, шли косяком в овал
зеркала! В епанче белый глубокий вырез
как волновал!
Как сирокко - лагуну. Как посреди панелн
здесь превращались юбки и панталоны в щи!
Где они все теперь - эти маски, полишинели,
перевертни, плащи?

VI

Так меркнут люстры в опере; так на убыль
к ночи идут в объеме медузами купола.
Так сужается улица, вьющаяся как угорь,
и площадь - как камбала.
Так подбирает гребни, выпавшие нз женских
взбитых причесок, для дочерей Нерей,
оставляя нетронутым желтый бесплатный жемчуг
улнчных фонарей.

[p. 127]

VII

Zo verstommen orkesten. De stad is verwant aan een pogen
om noten van de stilte vast te houden in lucht,
en als muziekstandaards staan paleizen verschoven
en nauwelijks verlicht.
Slechts daar waar de burger uit Perm slaapt in zijn wade
zingt een ster, tussen telegraafkabels, falset.
Maar het water applaudisseert, en als rijp is de kade,
op do-re-mi vastgezet.

VIII

En de pupil van Lorrain, zijn knieën tot hoeken,
stoot letters naar het eind van de regel, als overboord,
hoopt zo het verstand voor slagzij te behoeden,
hoezeer ook door drank ontspoord.
Wil zich ontdoen van zijn wollen pantser van kleren,
op bed neerploffen, zich aanvlijen tegen bot dat leeft,
als tegen een hete spiegel met een legering
waar hartstocht in staat gegrift.

1982

VII

Так смолкают оркестры. Город сродни попытке
воздуха удержать ноту от тишины,
и дворцы стоят, как сдвинутые пюпитры.
плохо освещены.
Только фальцет звезды меж телеграфных линий -
там, где глубоким сном спит гражданин Перми. *
Но вода аплодирует, и набережная - как иней,
осевший на до-ре-ми.

VIII

И питомец Лоррена, согнув колено,
спихивая как за́ борт буквы в конец строки,
тщится рассудок предохранить от крена
выпитому вопреки.
Тянет раздеться, скинуть суконный панцирь,
рухнуть в кровать, прижаться к живой кости,
как к горячему зеркалу, с чьей амальгамы пальцем
нежность не соскрести.

1982