Grimbergse oorlog

(1852-1854)–Anoniem Grimbergse oorlog– rechtenstatus


[vs. 4210-5177]aant. 4210.[regelnummer] Alsi gescaert waren ende berect Sijn si ter hant voort ghetrect Met haesten ten vianden waert.Ga naar voetnoot4212 Men mocht daer horen op die vaert Menighe trompe ende basine,Ga naar voetnoot4214 aant. Die daer luden met sulcker pine, Dat die erde donderen dochte.Ga naar voetnoot4216 Dus quamen si met desen gherochte Daer die vianden met geweltGa naar voetnoot4218 Gescaert hilden op 't velt, 4220.[regelnummer] Ende elc onder sine vane. Also elc sach den anderen ane Doe wel gewapent ende bewaert, En was daer niemant op de vaert
[pagina 190]
In d'ene noch in d'ander side, Hoe willich hi was ten stride,Ga naar voetnoot4225 Hine hadde wel den pais genomen, Haddi mit eren mogen comen; Doch so verwan die scamelheit, Ende daden wech die bloeheit,Ga naar voetnoot4229 4230.[regelnummer] Ende sloegen met sporen dair. D'ierste joeste dede voirwair Mijn heer Henric van Oyenbrugge, Die sterc, jonc was ende vlugge.Ga naar voetnoot4233 In de vierde battaellie dair Was hi gescaert voirwaer Met heer Arnoude, als ic las, Die heer van Grimberghen was, Ende met heer Arnoude sijns selfs vader;Ga naar voetnoot4238 Nochtan liet hise beide gader, 4240.[regelnummer] Ende reet der vorste scare ane, Die den grave van Viane T'achterwaerne bevolen was. Hi soude ierst slaen in den tas, Ende die vianden bestaen, Mocht na sinen wille gaen.
[pagina 191]
Hi was strijts gewillich soe, Dat hi reet dore die scare doe. Hi hadde een spere schoon ende starc, Ende reet een ors dat menich marcGa naar voetnoot4249 4250.[regelnummer] Waert was te alsulken oirbore, Al verdect wel ter coereGa naar voetnoot4251 Van sinen wapenen wel ghemaect; Sijn tornekeel was wel gheraectGa naar voetnoot4253 Van sinopre ende van goude, Van .vi. stucken, also hi woude,Ga naar voetnoot4255 Met enen rande getandeertGa naar voetnoot4256 Van kelen, alsi wert geviseert. Scilt op hals, helm op hoeft, D'ors liet hi lopen, des geloeft, 4260.[regelnummer] Voer d'andre een scoetmael verre.aant. Doen reet jegens hem al erreGa naar voetnoot4261 Een knape hiet Jan, wet wale, Die de wapenen van Wesemale, Met enen rande droech van lasure, Ende stac heer Henric tier ureGa naar voetnoot4265 Beneden bokele van den scilde;Ga naar voetnoot4266 aant. Weder hi wilde of en wilde,
[pagina 192]
Hi moeste bughen achter waert;Ga naar voetnoot4268 Maer hi rechte hem ter vaert, 4270.[regelnummer] Ende gheraecte den ghenen weder, Dat man ende peert viel neder.Ga naar voetnoot4271 Lanc waest eer hi op comen conste; Want die strijt op hem begonste, Ende heer Henric voir voert,Ga naar voetnoot4274 Ende boet enen sijns speren oert, Die jegen hem quam opgevaren, Ende geraectene te warenaant. Soe sere met sinen schachte, Dat hine doorreet een gelachte,aant. 4280.[regelnummer] Ende hem in 't lijf dat spere brac. Mijn heer Henric sweert uyttrac, Ende voer striden op de vianden, Dien hi afsloech voeten ende handen, Ende wrachte groote moort.Ga naar voetnoot4284 Doen quamen beide die scaren voort; D'ene brachte geleid aneGa naar voetnoot4286 Selve die grave van Viane, Ende die here van Diest elc anderen jeghen Hebben die orsse met sporen geslegen,
[pagina 193]
4290.[regelnummer] Ende ronnen elcanderen op. Dat gedalsch ende dat geclopaant. Van den peerden ende van den slagen En can ic u halfs niet gesaghen, Hoe ridderlike men tornierde, Ende hoe elc anderen nederstierde; D'een sloech, d'ander stac, Ende van den speren dat ghekracGa naar voetnoot4297 Was te hooren wonderlike.Ga naar voetnoot4298 Doen quam gereden ridderlike 4300.[regelnummer] Die here van Diest doere den strijt,Ga naar voetnoot4300 Wel ghewapent, te dier tijtGa naar voetnoot4301 Leide hi d'ierste scare Jegen den grave van Vianden dare. Met hem quamen een deel sire mage, Die hem hielden in dien daghe Algader onder sijn baniere,Ga naar voetnoot4306 Die root was gelijc den viere Van gouden, twee vaeschen daer inGa naar voetnoot4308 Van sable, meer noch min; 4310.[regelnummer] Alsoe was sine wapen al. Hi liet lopen dore den dal
[pagina 194]
Sijn ors dapper ende snel, Ende stac enen also wel Opten scilt, rechte vore, Dat spere d'ander syde herdore Ende ontwee sneet, als ic lie, Beide halsberch ende corie,aant. Daertoe levere, longer mede; Tspere hi stac hem ter stede,aant. 4320.[regelnummer] Ende d'ander viel neder doot, Dat sinen vrienden was scade groot;Ga naar voetnoot4321 Want hi goet ende vrome was. Doen quam gereden sinen pas Die here van Bierbeke, seker sijt, Met sire scaren in den strijt, Ende vergaderden, dat 's waer; Want jegen hem quam aldaer Met sire scare, die hi helt, Die here van Breda met gewelt. 4330.[regelnummer] Si vielen te gadere wiselike, Ende streden herde vreselike; Elc en wilde door den vaer Van sinen vrient niet sceiden daer.
[pagina 195]
Als die twee heren vergadert waren, Wert daer gevochten sonder sparen, Elc gout anderen sijn gelach,aant. Daer wert geslagen menigen slach, Ende gemaect weduwen, wesen;Ga naar voetnoot4338 Dus was in anxte ende in vresen 4340.[regelnummer] Menich man in wederside. Daer quam gereden in den stride Heer Gerart, als ic versta, Des heren sone van Breda, Op eenen ors, wet wel, Varende groot ende snel,aant. Ghewapent als een lantshere. Den scilt droech hi, min noch mere,Ga naar voetnoot4347 Van kelen, met drie sautorenaant. Van selvere, na mijn verhoren, 4350.[regelnummer] Met enen palestene ter cuere, Goet ende fijn van lasuere. Een spere hilt hi wel gereet, Dat stijf was ende sere sneet; Daer ane hinc wel gescapen Een gonfanoen van sinen wapen.
[pagina 196]
Doen sloech met sporen de baroen Als een ridder stout ende coen, Ende stac enen die hiet Heer Warnaer, al en was hi niet 4360.[regelnummer] Ridder, hi was uytvercoren, Ende van Thienen wel gheboren; Den scilt doorstac hi hem in de side Dat hi doot viel in dien stride. Dat spere trac hi na hem weder,Ga naar voetnoot4364 Ende stac enen anderen neder Dat hi vertorden bleef op d'eerde Onder voeten ende onder peerden,Ga naar voetnoot4367 Ende metten steke sijn spere brac; Sijn goede swaert hy doen trac, 4370.[regelnummer] Daer hi met sloech slagen groot. Doen quam gereden tiere noot Sijn vader ende sire broeder drie, Ende haers volcs ene partie. Daer wert gestreden op dien dach, Dat men er lange af spreken mach; Want elken die daer was ten stride Mocht men geliken t'allen tide
[pagina 197]
Met waerheiden Roelants genoot; Want hare slagen waren groot. 4380.[regelnummer] Daer bleef op den velde verslegen Menech eerlijc deghen, Ende verminct in dat bedranc. Daer was van sweerden groot geclanc; Daer vocht die grave van Vianen Op een swert ors, in der banen, Verdect met ere ysere coverture. Sijn scilt was root tier ure Met enen inscildeken daerin, En sijn baniere meer noch min, 4390.[regelnummer] Daer sijn volc onder hilt Ende sere vacht met gewilt. Die grave selve hilt enen spere, Dat goet was ter were. D'yser was, des sijt vroet, Lanc wel onderhalven voet. Sijn ors noopte hi houdeGa naar voetnoot4396 Met enen spore root van goude, Dat seerder liep dan een hinde; Jegen hem quam met geninde
[pagina 198]
4400.[regelnummer] Die here van Diest geslegen Met sporen coen als een degen Op een ors al appelgrau. Sijn wapen waren, no root, no blau;Ga naar voetnoot4403 Maer van goude, twee vaeschen daerinneGa naar voetnoot4404 Van sable, also ic versinne.Ga naar voetnoot4405 In de hant haddi den spiet, Daer hi den grave mede stiet Op den scilt, dat hi cloefGa naar voetnoot4408 In twee stucken als een loef.Ga naar voetnoot4409 4410.[regelnummer] D'yser op de plate anstoet, D'yser brac, dat hem goet Was, want hine niet af en stac; Hoert hoe hi hem weder wrac: Hi hortene eer hi hem leet Op den scilt, dien hi hem gereet Van den halse, ende tien tide Quam d'yser op de slincke side Van sire platen; dat spere brac, Ende gaf enen groten crac, 4420.[regelnummer] In cleenen stucken al ontwee, Ende die orssen, dat's noch mee,
[pagina 199]
Daer die heren beide op saten, Quamen gelopen so utermaten Sere, dat die heren beide Te gader quamen metten gereide, Ende vergaderden te samen Met borsten ende met lichamen, Soe dat si vielen in dat geloop Met orssen, met allen overhoop. 4430.[regelnummer] Verstormelike quamen doe Dien tween heren geslegen toe Die vrienden in beiden siden; Daer ginc men vreselike striden Om die heren te helpen op; Daer wert gegeven menigen clop Boven die heren die daer laghen, Ende en hoorden no en sagen, So verduselt waren siGa naar voetnoot4438 aant. Van den valle; maer die hem bi 4440.[regelnummer] Waren hebbense opgeheven. Daer wert menich slach gegeven, Ende gesteken menighen stoot; Daer was anxt ende groote noot; Men droech den heren eer yet langhe Alle beide uten bedranghe,
[pagina 200]
Ende alsi waren becomen Heeft daer elc sijn sweert genomen, Ende voeren striden ridderlike. Daer quam gereden vreselike 4450.[regelnummer] Mijnheer Wouter Berthout, Die den Brabanters was onthout,Ga naar voetnoot4451 Die de derde scare brachte. D'ors liet hi lopen met crachte,Ga naar voetnoot4453 Dat seerder liep dan soude Een vogel vliegen in den woude, Of vee loopen, hert of hinde,Ga naar voetnoot4456 Ende stac enen die hi kinde, Die van 's Hertogenbossche was Metten schachte, dat hi in 't gras 4460.[regelnummer] Van den orsse doot viel neder.Ga naar voetnoot4460 Die schacht brac; hi vinc weder Ten sweerde dat t' siner side hinc, Ende sloech een jongelinc Dat hi hem 't hoofd dede vliegen af.Ga naar voetnoot4464 Doen quam dair sinen hogen draf Die here van Rotselaer in den strijt Ghereden, en menich man tier tijt,Ga naar voetnoot4467 Die hem hilt onder sine baniere, Die wit was, rikelic ende diere
[pagina 201]
4470.[regelnummer] Met drie lelien van kelen root; Die brachte geleit ende conrootGa naar voetnoot4471 aant. In der Brabanters side. Selve was hi in den stride Gewapent als een ridder wel: Sijn ors was dapper ende snel, Met sinen tekenen overtoghen. Hi hadde den schacht, ongeloghen, In die hant, ende sloech met sporen;Ga naar voetnoot4478 Men mochte d'erde doven horen,aant. 4480.[regelnummer] Daer hi over gereden quam. Alsen heer Wouter vernam Berthout, reet hi hem jeghen, Ende heer Henric opgesteghen Weder op heer Wouter doe, Ende stacken metten spere soe, Dat hi was bi na mit allenGa naar voetnoot4486 Van den orsse neder gevallen. Heer Wouter, die hem tamelike Onthilt, stac mijn heer Henrike 4490.[regelnummer] Met sinen stercken spere weder Op den scilt, door dat leder
[pagina 202]
Van der plate, dat 't spere booch Ende in menichen stucken vlooch; Her Heinric die ridder snel Onthilt hem van den steke wel, Ende trac 't sweert uter scheiden Ende slouch heer Wouteren sonder beiden Op den helm rechte boven, Dat hi van den slaghe verstovenaant. 4500.[regelnummer] Wert ende al te male in dole. Van toorne ontstac hi als een cole Die leecht ende bernet in 't vier, Hem worde verwermt beide sijn lieraant. Van groter verwoethede: 't Sweert troc hi uter scede,aant. Ende heeft heer Henric geslegen, Die jegen den slach brachte gedregen Den schilt te poente in 't gevoech, Daer hi een grote stuc af sloech. 4510.[regelnummer] 't Sweert voer voort in de borst,Ga naar voetnoot4510 Ende wonden een deel, sonder vorst Dat bloet daer uyt gelopen quam; 't Sweert hi anderwerf nam,Ga naar voetnoot4513
[pagina 203]
En waende te slaen op sijn hoet;Ga naar voetnoot4514 Maer een ander ridder stoet, Dien hi metter selver snede Geraecte, dat hi hem dede 't Hooft afvliegen verre. Doen wert mijn heer Heinric erre, 4520.[regelnummer] Die heer was van Rotselaer; 't Sweert nam hi aldaer, Ende verhief 't met beide handen: Hi waenden slaen toten tanden; Maer d'ors ontdroeghene aldair Uten slaghe; maer 't sweert baer Voer den orsse tusschen de oren, Dat hy 't geraecte te voren, So dat voer ten herssenen toe. Dat ors storte neder doe; 4530.[regelnummer] Maer heer Wouter spranc op saen,Ga naar voetnoot4530 Ende ginc over sine voeten staen, Daer street hi alse een here; Doe riep hi: Grimbergen! sere. Selke die sijn roep vernamen, Gheredelike si toe hem quamen;
[pagina 204]
Daer quam her Heinric van Oyenbrugge, Die sterc, jonc was ende vlugghe: Doen hi Grimbergen roepen hoerde, Reet hi derwaert metten woerde,Ga naar voetnoot4539 4540.[regelnummer] Ende quam daer heer Wouter stoet Op d'eerde, ende vocht te voet.Ga naar voetnoot4541 Doen wert erre mijn heer Heinric Met speren sloechi vreselicGa naar voetnoot4543 Op die heer Wouter aenstoeden Dapperlijc ende onvermoeden, Ende stac enen ridder daer, Die metten here van Rotselaer Comen was te desen stride,Ga naar voetnoot4548 Rechte op sijn slincke syde, 4550.[regelnummer] Dat hi viel uten gereide.Ga naar voetnoot4550 D'ors nam al sonder beideGa naar voetnoot4551 Mijn heer Wouter met gewoude. Hi peinsde dat hi 't dancken soude Heer Heinric t' eniger stede, Die dese joeste dore hem dede, Ende hem was dat ors goet, Dien hi staende vant te voet.
[pagina 205]
Doen voerden die heren te hande Met crachte doer die viande, 4560.[regelnummer] Daer si anxtelijc op stredenGa naar voetnoot4560 Te met, dat si deure leden. Ic conste u van half den lieden Sonderlinge haer daet niet bedieden; Maer men sloech daer in beide siden Also anxtelike striden, Dat ic wane weten wel te voren, Sint Ons Here wert geboren En sach men nie op corten tijt Also vreseliken strijt; 4570.[regelnummer] Want van mate noch van rijcken En woude niemant anderen wijcken, Noch een voet de plaetse rumen, Dus moeste daer menich tumenaant. Ter erden, ende vallen doet, Oft verminct werden in der noet.Ga naar voetnoot4575 Daer sloegen af die viande Elc anderen voet en hande, Hoot, been, voirwaer geseit, Vielen in dat bloet gereit,
[pagina 206]
4580.[regelnummer] Dat dair lach gestort al werm. Daer laghen ende baden menich arm, Met dat daer met williger hant Vochten die van Brabant, Die d'erde met stouten moede Verwen daden metten bloede: Sy wouden haer scande, haren toren Wreken, die hem daer te voren Die van Grimbergen hadden gedaen Te Nettelaer, als ghi verstaen 4590.[regelnummer] Hier voren wel hebt in de jeste. Dies was daer strijt, ja de meste Die men in menighen tide sach; Oec haddense quaet verdrach. Die van Grimbergen wouden mede Die scade wreken, die hem dede Die hertoge Godevaert Metten Baerde, Dies si noch hadden groote onwaerde,Ga naar voetnoot4597 Dus was groot ende starc die crijch. Daer quam ghevaren in den wijchaant. 4600.[regelnummer] Die here doe van Craynhem,Ga naar voetnoot4600 Die de vierde scare bracht met hem
[pagina 207]
Onder sine baniere, Die rikelic was ende diere Van goude, een cruce van kelen daerin, Met ere crayen, mere no min,Ga naar voetnoot4605 Die van sable was al te male. Sijn tornekeel, wet wale,Ga naar voetnoot4607 Was van den selven afgesneden.Ga naar voetnoot4608 Neven hem quam gereden 4610.[regelnummer] Die here van Wesemale, met Sinen maghen, die ongelet Den last woude helpen draghen, Ende sijn lijf met eren waghen. Hy was maerscalc ende here, (Dies woude hi bejaghen ere) Van dien van Brabant gemeene; Het behoorde te sinen leene. Sijn tornekeel ende sijn baniere Waren rijckelic ende diere 4620.[regelnummer] Ende al eens van kelen root, Met drie lelien groot Van silvere verheven scone. Hine achte niet een quade bone
[pagina 208]
Op die van Grimbergen in dat parc;Ga naar voetnoot4624 Hi hadde een spere stijf ende starc, Ende een yser dat seere sneet. Hy noopte d'ors met sporen gereet; D'ors dat was snee wit Met sinen wapen hi sit 4630.[regelnummer] Overtoghen ridderlike. Jeghens hem quam diergelike Van Grimberghen mijn heer Arnout, Ende met hem die here stout Van Assche, dien in die vaert Bevolen was de standaert.Ga naar voetnoot4635 Nochtans bant hi selve baniere;aant. Sijn wapen was goet ende diere: Sijn tornekeel dat was van goude, Ende van kelen, also hi woude,Ga naar voetnoot4639 4640.[regelnummer] Van .x. stucken, na sijn behoirte, Ende elc na cunst van sire geboirte. Die vierde scare si brachten, Met scerpen sweerden ende met scachten, Met groten orssen overtoghen, Oft hadden gheweest hertoghen.Ga naar voetnoot4645 Haer wapen die hem wel satenGa naar voetnoot4646 Bleken sere utermaten
[pagina 209]
Jeghen die sonne daer si quamen. Oec waren si die beste te samen 4650.[regelnummer] Van al den scaren groot of clene;Ga naar voetnoot4650 Heer Arnout horte uyt alleene, Die van Grimbergen was here. Hine was noch noyt ere Comen tot so herden stride, Als daer nu geviel tien tide. v4656[regelnummer] Sijn wapen was rikelike Van goude, al te ridderlike Gemaict, met ere vaeschen blau; Sijn ors dat was appelgrau, 4660.[regelnummer] Een dat beste dat men vant Ofte wiste in enich lant;Ga naar voetnoot4661 Die here van Moy, een franchois,Ga naar voetnoot4662 Had hem gesent uyt Artoys. Die selve here, als wy hoeren, Was van den royalen geboren; Dese selve hi quam met gewoude Sint te hulpe her Arnoude In den strijt ende in de orloghe Jegen den jonghen hertoghe,
[pagina 210]
4670.[regelnummer] Wiens liede dat nu sere streden. Mijn heer Arnout quam ghereden Op dit grau ors, dat al te maleGa naar voetnoot4672 Scone verdect was ende waleGa naar voetnoot4673 Met ere yseren covertueren, Die jegenslage mochte dueren Wel ende jegensteken swaer; Daer boven met samite claer Ene andere die al d'ors bevinc. Een pinnonceel so hinc 4680.[regelnummer] Aen sijn spere de keerende neder;aant. Oec reet jegen hem daer weder Van Wesemale mijn heer Geraert, Een stout ridder ende vermaert,Ga naar voetnoot4683 Jeghen Heer Arnoude met gewelt Dapperlijc over 't felt: Sijn ors was dapper, starc ende groet, Dat seerder liep dan een bogen scoet. Sy quamen recht in dier manieren Als een steen uter pederieren,Ga naar voetnoot4689 aant. 4690.[regelnummer] Elc geronnen ten anderen waert, Ende staken die speren onvervaert
[pagina 211]
In menighen stucken op de scilde, Soe dat beide die heren milde Achterwaert gheboghen saten, Die hem wel consten gelatenGa naar voetnoot4695 In orlogen ende in stride, Ende rechten hem ten selven tide.aant. Die sweerden toghen si haesteleken, Ende ginghen slaen ende steken, 4700.[regelnummer] Ende die scaren van beide siden Ginghen onderlinghe striden. Men blies daer, sijt seker das, Als dat here vergadert was, Menighen trompe ende basine; Men riep dus lude in schineGa naar voetnoot4705 Menighen roep, menich teyken; Niemant wilde den anderen wijcken. Die grave Dideric riep: Vianen! Ende ginc sijn lieden vermanen 4710.[regelnummer] Dat si hem wel proeven souden, Ende den strijt vaste houden. De here van Breda riep: Breda! Ende sijn sonen oec daerna
[pagina 212]
Riepen sijn teycken sonder berghen; Ende her Arnout riep: Grimbergen! Ende her Wouter Berthout Riep: Mechelen! met gewout. Selc riep: Assche! selc riep: Beyghem! Ende elc sijn teyken dat hem 4720.[regelnummer] Toehoirde in allen rechte. Dese waren van den geslechte Van Grimbergen ende van der side, Riepen lude in den stride. In de ander side, dat wet: Lotherike ende Brabant! met. Selc riep: Diest! selc: Wesemale! Selc Craynhem! weet wale, Rotselaer, Wemele, selc Bierbeke ............ 4730.[regelnummer] Wert daer geropen tien stonden Van hem die banieren bonden. Elc riep dat hem toehoerde, Ende na den cri ende na den woerde
[pagina 213]
Sijn si te samen daer gevaren. Der vergaderde in der scaren Haestelike 't kynt bi den vader, Die neve bi den oem algader; Daer d'een vrient bi den anderen helt Wert daer met groter gewelt, 4740.[regelnummer] In beide siden sere gestreden, Ende menich man overreden, Ende met sweerden dorhouwen.Ga naar voetnoot4742 Oec so mocht men daer scouwen Menighen halsberch ontmaelgiert,Ga naar voetnoot4744 Ende menighen helm gefaelgiert, Menigen scilt in spaneren gesleghen,aant. Ende verminct menich deghen.Ga naar voetnoot4747 Menich voet, arm ende hant Afgeslagen in dat sant.Ga naar voetnoot4749 4750.[regelnummer] Men mochte peerde ende rosside Al idel sien lopen uten stride, Daer die here af was doot. Daer was anxt ende groote noot Aen beiden siden op dat velt. Daer quam gereden met geweltGa naar voetnoot4755
[pagina 214]
Van Leefdale mijn heer Godevaert, Wel gewapent op sijn paert,Ga naar voetnoot4757 Al van den hoofde toten teen: Sijn baniere, sijn scilt al een 4760.[regelnummer] Van goude, met drie roosen daerinGa naar voetnoot4760 Van kelen root, meer no min;Ga naar voetnoot4761 Van kelen oic een quartier. Sijn ors dede lopen die ridder fier, Dat scone, starc was ende goet; Jeghen hem quam in 't gemoet Van Grimbergen heer Geraert, Die stout was ende onvervaert. Hi hadde een stiven scacht Met enen pinnoncele bracht 4770.[regelnummer] Van samite scone ende groene. Van Leefdale die ridder coene Reet jegen hem dus weder; Elc stac d'anderen dore 't leder Van den scilde, dat si bogen Ende die speren in stucken vloghen. Hierna quamen die heren t' samen Met borste ende met lichamen,
[pagina 215]
Met helme ende met scilde, Weder elc wilde ofte en wilde, 4780.[regelnummer] Dat si, met orse ende met allen,Ga naar voetnoot4780 Ter erden quamen gevallen, Daer si beide een stuc tijts laghen. Menighen sach men derwaert jagen Daer dese heren lagen neder Om hem op te heffen weder; Maer en waert niet so saen In den strijt daer gedaen, Elc woude den sinen ierst helpen op. Daer wert ghegheven menighen clop, 4790.[regelnummer] Aldair die heren laghen onder,Ga naar voetnoot4790 Dies strijts mocht elken wonder Hebben, die daer hadde gesien Beide dat jagen ende dat vlien; Doch werden si met grooter pineGa naar voetnoot4794 Opgeheven in de hutsine.aant. Men gaf daer elken sijn sweert; Doen ginghen de heren weert Van yerst weder striden seere; Ende mijn heer Arnout die here
[pagina 216]
4800.[regelnummer] Van Oyenbrugge, ende heer Henric Sijn sone diesgelijc, Sijn gewapent hiertoe comen; Daer heeft heer Arnout genomen Van Oyenbrugge sijn starc spere, Ende stac van Wavere den here, Dat hi bina met allen Van den peerde was gevallen; Want met pine, met arbeide, Hilt hi hem in 't gereide; 4810.[regelnummer] Ende heer Henric heeft vercoren Heer Wouteren ende stacken voren Op den scilt so overseere, Dat heer Wouter die here Van den orsse viel ter erden neder; Maer hermonteert wert hi weder Van sijns selfs gesellen doe, Die daer gereden quamen toe. Oic quam dair die here van Aa, Wel gewapent, als ic versta, 4820.[regelnummer] Van kelen met enen sautore,Ga naar voetnoot4820 Van silvere gaende dore.Ga naar voetnoot4821
[pagina 217]
Hy stac van Oyenbrugge heer Arnoude Op den scilt van roeden goude Ende van sinople dat hi spleet; Die scacht brac, ende daer hi leet, Sloechene heer Arnout bovenGa naar voetnoot4826 Op den helm, men mochte loven Beide arm ende oic sweert; Want hi den riken helm weert 4830.[regelnummer] Ende 't beckeneel spliten dede;aant. Ende hadde hem aldus ter stede 't Sweert niet in de hant gekeert, Hi hadde hem een evel spel geleert, Of hi hadden so gewont Dat hi nemeer en ware gesont; Ende here Arnout voer voort, Hi ende syne sone, die groote moort Daden over die viande;Ga naar voetnoot4838 Sy sloegen af voete ende hande, 4840.[regelnummer] Hoofde, armen, bene met. Aldus stridende, dat wet, Quamen si onder die baniere Van Grimberghen weder sciere,Ga naar voetnoot4843 Die her Arnout hilt, haer here, Die ghestreden hadde sereGa naar voetnoot4845
[pagina 218]
Als een prince vrome ende stout. Doen voer te hant heer Arnout,Ga naar voetnoot4847 Ende sijn sone neven hem, houden Daer menich dood lach ter mouden.Ga naar voetnoot4849 aant. 4850.[regelnummer] Als heer Arnout comen wasGa naar voetnoot4850 Met sinen sone, als ic las, Die van Grimbergen hiet die here, Doe wert daer gestreden sere Van menighen man vrome ende stout. Daer lach menich in ongewout Van sinen leden, met diepen wonden; Daer liep menich ors ontbonden, Arme, hande, scachte ende sweerde Lagen daer in 't bloet op de eerde, 4860.[regelnummer] Op de eerde wide ende side. Daer was menig in groter noot Ende anxte van den doot. Die van Grimbergen ende haer conroot Wederstonden metten sweerden Die Brabansoenen, die hem weerden Ridderlike ende wale; Dus weerde hem op berch end in dale Menich man, dat sy u cont, Die sinen viant wederstont.
[pagina 219]
4870.[regelnummer] Si gaven slage, ocht waren dwerge, Dat wederlude dale ende berge. Die here Van Assche hadde tier tijt Daer verloren in den strijt, Beide helm, sweert ende schilt; Maer in sijn hant hi hiltGa naar voetnoot4875 Een massuwe groot ende swaer, Daer hi mede gaf aldairGa naar voetnoot4877 Slagen utermaten groet. Hy was van den bloede roet 4880.[regelnummer] Ontlixent ende als omronnen;aant. Emme hadde niemant connenaant. Bekennen bi sire parueren. Hy bete neder te dier uren, Ende greep een starc spere, Ende sloech sijn ors met ghere Metten sporen, ende voer steken Twee Brabanters, die hi breken Den scilt dede, wet wale, Ende dorstack enen altemale; 4890.[regelnummer] Dat speer brac ende hi viel doot. Enen anderen sloechi op 't hoot
[pagina 220]
Metten tronsoene van den scachte,Ga naar voetnoot4892 Dat hi nederviel onsachteGa naar voetnoot4893 Ende bleef vertreden ende doot; Doe voer hi voort metter spoet, Al vechtende, tot hi quam Daer hi den standaert vernam, Die hem bevolen was op sijn ere. Daer voer hi houden als een hereGa naar voetnoot4899 4900.[regelnummer] By heren Arnoude van Hombeke, Sinen geselle sekerleke, Die den standaert mede Bevolen was in den onvrede T'achterwaerne, dat wet wel; Die 't ooc hadde in dat nijtspel Herde vromelic gedaen:Ga naar voetnoot4906 Menigen man, na mijn verstaen, Haddi des daigs ontmoet, Ende oic selleken gegroet 4910.[regelnummer] Metten scachte ende metten sweerde, Die den standaert begeerde. Des was die strijt even starc, En conste niemant genemen merc Hier wie boven bliven soude. Dair bleven verslagen jonghe ende oude.
[pagina 221]
Van des morgens te priemtijt Duerde vreselike die strijt Tote dat hoge noen was leden. Nochtans hadden by waerheden 4920.[regelnummer] Die van Brabant vele meer lieden Ende vele meerder maisenieden,Ga naar voetnoot4921 Dan die van Grimbergen daden; Dies waren si te meer geladen; Maer si wisten wel te voren Hadden si dat spel verloren, Si hadden in hant moeten gaen. Hier by, doe ic u verstaen, Waest dat die strijt lange duerde, Ende in lanc so meer versuerde,aant. 4930.[regelnummer] Elc wou den andren sonder bliven Van den velde daer verdriven. Alse die dorpliede vernamen, Hebben si hem alle te samen Dapperlike omme sent Van die woenden daeromtrent. Sy daden die clocken slaen, Ende vergaderden sonder waen Vele lieden, na mijn versinnen,Ga naar voetnoot4938 Gewapent te Grimbergen binnen
[pagina 222]
4940.[regelnummer] Met ghisarmen ende met pijcken,aant. Daer si ten wighe wert met wouden strijcken, Met swaerden, met codden, met staven, Daer si slagen groot met gaven, Also ic u sal openbaren. Als si alle vergadert waren Coren si eenen leytsman, Ende hiet Van Massenhove Jan; Hine was blode, lac no traech,Ga naar voetnoot4948 Hi was der Grimberchsche maech, 4950.[regelnummer] Ende bestont hem,na mijn lien, Herde na van bastardien. Hy was vrome, stout van moede; Maer niet rike was hi van goede. Doen hy leytsman worden was Dede hi voeren, sijt seker das, .LX. scutteren gaen tier wilen Met boghen ende met scerpen pilen, No meer en hadde hiere doe. Daerna dede hi gaen alsoe 4960.[regelnummer] Lieden met staven ende met piken.Ga naar voetnoot4960 Daer na dede hi henen striken,
[pagina 223]
Die daer metten sweerde quamen, Ende metten ghisarmen te samen. Dus bescaerde hise, dat 's waer, Ende droech selve daer naer Haer lieder standaert, Die al sweert was, in die vaert; Daer stont in een witte kerckeGa naar voetnoot4969 4970.[regelnummer] Na des cloosteren gewercke, Die men noch heden op den dach Aldus wel beschouwen mach. Hi sprac: ‘Ghi heren, siet voor u, Ende peinst algader nu, Dat men ons in corter stont Af sal berren in den gront, Opdat wy den strijt verliesen; Dies seldi u vianden kiesen, Ende slaen groote slage ende swaer. Winnen wy den strijt aldair, 4980.[regelnummer] Ende wise van den velde driven, Wy selen ewelic heren bliven.’ Doen riepen sy al gemeine, Out, jonc, groot ende cleine:
[pagina 224]
‘Wi selen die viande soe slaen Datter ons gheen sal ontgaen, Hem sal berouwen in corten daghen Dat sy ons hier met oghen saghen.’ Dus sijn sy comen al te samen Op dat velt daer sy vernamen 4990.[regelnummer] Groten, stercken, bitteren strijt. Doen sprac haer leytsman tier tijt: ‘Treet aen, ghi heren, ende slaet sere Laet ons bejaghen heden ere.’ Doen riepen si alse d'onvervaerde: ‘Trect voert met den standaerde, Wy sellen u volgen ende bystaen, Ende grote stercke slaghe slaen. Die wile dat wy moghen leven, En selen wy u niet begheven.’ 5000.[regelnummer] Mettien gaf die leytsman sciere Eenen sinen neve die banniere, Ende nam een hantacx in de hant,Ga naar voetnoot5002 Daer hi mede als een wigant, Ende als een vrome coene man Te stridene began.
[pagina 225]
D'ander volgden wel saen, Ende hebben die viande bestaen. Si ginghen striden als d'onverveerde, Selc met staven, selc met sweerde. 5010.[regelnummer] Binnen dat men daer street sere Heeft van Wesemale de here Ommegesien ende heeft vernomen Dat voetvolc te gader comen Met colven ende met massuwen, Dies elken wel mochte gruwen. Dat voetvolc ontsach de here; Want si streden herde sere; Sy sloeghen voer hem ter eerden Orssen, mannen, mede peerden, 5020.[regelnummer] Ridderen, baenrotsen mede; Sine gaven niemant vrede. Doen sprac die here van Wesemale Ten here van Diest, wet wale: ‘Segt, here, welc is u raet, Nadien dat hier gescapen staet? Hier sijn comen met ghenent Die dorplieden van hier omtrent,
[pagina 226]
Wel gewapent ende voirsien, Als die niet en willen vlien. 5030.[regelnummer] Sy hebben nu begonnen strijt, Het 's quaet volc, des seker sijt, Sine kennen coninc noch grave; Commen wy onder hare stave, Sy slaen ons seker doot;Ga naar voetnoot5034 Sine kinnen in hoer conroot Geen edellieden, ridderen, noch knapen; Wien si connen hier betrapen, Heeft seker sijn lijf verloren.’ Doen sprac die here van Diest te voren: 5040.[regelnummer] ‘Ic en weet, sem mijn leven, Wat rade hier toe gheven. Bliven wi hier, na mijn verstaen, Sy selen ons sonder twivel slaen, Of leggen ons in vancnesse, Daer ons een dach sal duncken sesse.’ Binnen deser talen ende spraken Ginghen die boerlude maken Inden strijt onder die viande, Ende sloeghen menighen in den sande.aant.
[pagina 227]
5050.[regelnummer] Wie dat onder hem quam Die veghe doot dat hi nam; Sine spaerden peert noch man, Wien si consten komen an;Ga naar voetnoot5053 Si dronghen emmer voert vaste, Ende onthaelden so de gasten Dat si van den selven stride Serich worden ende ontblide.aant. Die scutters scoten vaste ende sere Menighen knape, menighen here; 5060.[regelnummer] Die scerpe pile die dair vloghen Uten stercken groten boghen Hebben gewont menich peert, Dies die Brabanters verveert Worden, en dorsten hem niet Verder avontueren yet. Sy keerden ende slogen met sporen D'orse, die waren uytvercoren; D'ander volgden vaste naer. Menich man wert aldair 5070.[regelnummer] Al vliedende dootgesleghen, Ende menich gevaen onder weghen.
[pagina 228]
Daer quam menigte so groot Van dorplieden, dat door noot D'ander voor hem mosten wijcken, Die die colven ende pijcken Duchten, ende hoir slagen daer Van den ghisarmen swaer. Daer quam, al moest het gescien, Menich man node an 't vlien, 5080.[regelnummer] Ende die 't noode dede, dat verstaet, Haddijs gehad goeden raet. Van Diest ende van Wesemale, Ende van Bierbeke also wale, Van Craynem, van Rotselaer, Van Wemele, deze waren daer; Ende waren so verladen in der noot, Dat si erselden ende haer conroot. Soe waren die heren, wet wale, Van Waveren, ende van Leefdale, 5090.[regelnummer] Van Hoebosch ende van Campenhout; Dese heren waren nochtans vroe ende stout. Die heren van Aa, ende ander mede Ridderen, knapen, die tier stede Toenden ridderlike daden. Al namen si ten stride scade,
[pagina 229]
Al vliende keerden si dicke weder, Ende trocken menighen man dair neder, En daden menich scoen ontmoet. Dat volc dat daer quam te voet, 5100.[regelnummer] Sloeg hen af so menighen man, Ende ghinc hem so herdelic an, Dat die Brabanters tier uren Voer hem niet en mochten dueren; Menighen man vinghen si daer. Dese strijt groot ende swaer, Ende dese jagerande tier wileaant. Duerde meer dan een mile. Doen dede gebieden van Vianen Die grave, dat si lieten danen 5110.[regelnummer] Die Brabanters keren saen, Sonder jagen ende slaen: Si hadden ontfaen scade genoech; Ende dat si keerden na heur gevoech, Met gemac ende met minnen, Weder tot Grimbergen binnen. Doen keerde 't volc ongespaert Weder te Grimbergen waert,
[pagina 230]
Ende voerde met hem te samen Groeten roef, dien si namen, 5120.[regelnummer] Ende hare gevangen mede. Oec hadden si te dier stede Orsse, rossiden, peerden, Daer si voeren hare veerde, Ende ander goet dat si met minnen Deilden te Grimbergen binnen. Sy daden hem ontwapenen gemeine, Out, jonc, groot ende cleine, Ende ginghen hem te ghemake Doen van menigherhande sake, 5130.[regelnummer] Ende van ate ende van drancke. .......... Haer gevangen daden si saen In stercke ysere ketenen slaen, In veteren ende in boyen swaer,aant. Dat sire seker waren dair Dat si hem in ghenen sinnen En mochten ontgaen noch ontwinnen. Die ghenen die daer waren ghewont Dede men ersateren terstont,Ga naar voetnoot5139.aant.
[pagina 231]
5140.[regelnummer] Ende verbinden haer diepe wonden, Die si ontfaen hadden tien stonden, Men leitse soete ende sachte, Ende achterwarese ende wachte Van al dat hem mochte deren. Sy hebben oic na hair begheren Hem te rasten samen gedaen, Ende heer Arnout na mijn verstaen, Van Grimbergen die here, Dede grootelijcx sijns selfs ere, 5150.[regelnummer] Ende toghet daer sijn doghet groot; Want alle, die waren doot Bleven 's daegs in den stride, Dede hi halen in weder side Op wagen, op karren sonder sparen, Weder si vrient oft viant waren, Ende daedse ter selver urenGa naar voetnoot5156 Algader in den clooster vuren; Op een kerkhof dede hise graven. Die siec waren dede men laven,Ga naar voetnoot5159 5160.[regelnummer] Ende die ghewonde verbinden wel. Hier na ginc sonder groot spelGa naar voetnoot5161
[pagina 232]
Heer Arnout ende sijn sonen beide Slapen, dat es waerheide; Sy hadden gevochten metten brande, Dat sijs moede waren, op den viande, Ende hadden raste wel te doene; Ende van Brabant die baroene Keerden droeve ende verveert,Ga naar voetnoot5168 Wat si mochten? te Bruessel weert,Ga naar voetnoot5169 5170.[regelnummer] Ende hadden alle groten toren Dat si den seghe hadden verloren Ende so menighen man tien stride, Ende swoeren menichwerf tien tyde, Dat si hem noch souden wreken alleGa naar voetnoot5174 Van haren scade, van haren mesvalle, Ende van haren lachter groot, Ochte dair omme bliven doot.	voetnoot4212 Met grooter haesten ter vianden waert. voetnoot4214 Busine. voetnoot4216 Dat die eerde schoren dochte. voetnoot4218 Wel gheschaert met groot gewelt, Daer die vianden haer hielden op 't velt; Een yghelijcken stont onder sijn vaene. Maer doen den eenen sach d'andere ane So wel ghewapent, so wel bewaert, En was daer, meen ick, op die vaert, Aen d'eene. voetnoot4225 Hoe willich hy vroet was in den stryde, Hy en hadde den pays wel ghenomen Hadde hy met eeren henen mogen commen. voetnoot4229 Ende daden van hen die blootheyt Ende sloegen in beyde syden met spooren. D'eerste jooste dede, wildijt hooren. voetnoot4233 Hy was jonck, sterck ende vlugge, Daertoe dapper ende vrome mede. Hy was gheschaert, dat's waerhede, In die vierde battaille daer Met heeren Aernoulde openbaer. voetnoot4238 Aernoult, als ick las, Van Oyenbrugghe, synen vaedre; Maer hy lietse beyde gaedre, Ende reet in die voorste schaere, Die den grave openbare Van Vianden was bevolen; Want hy woude sonder dolen Die vianden aldeer eerste bestaen, Mocht het nae synen wille gaen. Hy was strydens willich alsoo, Ende reet door die schaere doe, By den eersten als een ruddre stout. Hy hadde in sijn hant een hout, Dat esschen was ende sterck. voetnoot4249 Merck Weert was in. voetnoot4251 Al overdect. voetnoot4253 Tournekeel. voetnoot4255 So hy woude. voetnoot4256 Ghedanteert Van kelen, so hy hadde gheviseert. Schilt aen hals ende helmp op 't hooft, Ende liet loopen, dies ghelooft, D'ors voor d'andere een schutmael verre. voetnoot4261 Oock reet jegens hem sonder merre Een knaepe ende hiet Jan, wet wale, Ende drouch die wapene van Wesemale Met eenen rande van laseure. voetnoot4265 Hendrick. voetnoot4266 Beneden den bocle. voetnoot4268 Dat hy moeste buyghen achterweert. voetnoot4271 Viel te nedre. voetnoot4274 Ende mijn heere Hendrick voer voort, Ende boot eenen sijns sperren oort, Die jeghen hem ghereden quam, Dien gheraeckt hy, als ick vernam, So sere met synen grooten schachte, Dat hyne doorstack een ghelachte, Ende hem in 't lijf dat sperre brack; Mijn heere Hendrick het sweert uyte track. Doen ghinck hy stryden op die vianden, Die afsloech. voetnoot4284 Ende vracht onder hen groote moort. voetnoot4286 Die daer die heeren brachten gheleyt Van Vianden, sy u gheseyt, Ende die heere van Diest, elck jegens anderen Wel ghewapent sonder veranderen, Ende liepen doen den anderen op. Dat ghedaschs ende gheclop Van den sweerden, van den slaeghen, Conste ick u niet alf ghesaeghen, Ende hoe sy riepen ende cryierden, Ende d'een den anderen neder stierden, Hoe d'een sloech hoe d'ander stack. voetnoot4297 Sperren. voetnoot4298 Dat was te. voetnoot4300 Door den. voetnoot4301 Tot dier tijt, Die d'eerste schaere leyde daer Tegen den grave voorwaer Van Vianden, verstaet my nu, Ende neven hem quaemen, segge ick u, Een groot deel sijnre maeghen, Die hem hielpen in dien daeghe. voetnoot4306 Alle gaedre onder syne banniere. voetnoot4308 Van goude twee faschen van sable daer in. Oock was hy gewapent meer noch min Met al sulcken teekene al, Ende liet loopen door een dal Een ors dat dapper was als een ree, Ende stack eenen no min no mee Rechte op den schilt vooren Dat sperre op d'ander syde leet doore, Ende sneet ontwee, als ick lyde, Beyde halsberch ende ceurie, Daertoe levere ende longere mede; Tsperre hertrack hy tier stede, Ende die. voetnoot4321 Dies sijn vrienden rouwe groot Hadden; want hy vrome was. Doen quam ghereden al op synen pas Die heere van Bierbeke in den strijt, Met sijnre schaere te tier tijt, Ende vergaederde aen die andre daer, Daer jeghens quam, dat es waer, Die heere van Breda met ghewelt Met sijnre schaeren die hem heelt Te gaedre herde wijsselicke. Daer weert ghestreden vreeselicke Doen die twee heeren te gaedre waeren; Want d'een en woude den andren niet spaeren; Elc gaut den andren daer sijn ghelach. voetnoot4338 Daer veele kinderen af bleven weesen; Daer was anxst ende vreese Herde groot in beyde syden. Doen quam daer ghereden tyde tyde Des heeren sone van Breda, Heer Geeraert hiet hy, als ick verstae, Op een ors, dat wet wel, Dat welvarende was ende snel. voetnoot4347 Hy droeg den schilt, no min no meere Van keelen, met dry saultoiren Van silvere, doen ick u hooiren Met eenen palestene van laseure. Een sperre hielt hy ter selver ure Stijf daer d'isere af sneet; Oock so hincker ane, God weet, Van syne wapene een confanoene. Doen sloech hy met spooren, die baroene, Ende stack eenen die Gwymaer hiet; Maer hyne was ruddre niet, Ende was van Thienen weert gheboren; Dat hy hem den schilt dede schooren Ende doorstacken in die syde. voetnoot4364 Doe track hy tsperre nae hem wedre, Ende stack eenen andren met te nedre. voetnoot4367 Dat sperre brack, hy vinck ten sweerde, Daer hy met sloech groote slaegen. Doen quam daer in dien bedraege Sijn vaedre ende sijn broedren drie, Die't daer daden, alsoo ick lye; Dat men daer lange af spreken mach; Want men se waele op dien dach Mochte ghelijcken Roelants ghenoot; Want sy menighen sloegen doot, Ende verminckten in dat bedranck. Doen quam ghereden eer yet lanck Van Vianden die stoutte grave Op een ors sweert als een rave Verdeckt met yzeren couverteuren. Sijn schilt was root ter dyer uren Met eenen inschilde van silvere daer in; Sijn banniere was meer no min Van den selven in die vaert, Daer sijn volck was onder gheschaert. Hy hadde een sperre starck ende stijff, Daer dysere af was, sonder blijff, Lanck wel onderhalf voet. voetnoot4396 Hy sloech met spooren sijn ors goet, Dat seerder liep dan eenighe hinde, Ende jeghens hem quam, als ick vinde, Die heere van Diest, met spooren gheslegen, Ghewapent als eene coene deghen. voetnoot4403 Sijn wapenen weren root no blau. voetnoot4404 Faeschen. voetnoot4405 Alsoo u kinne, Ende hadde ter hant den spriet. voetnoot4408 Cloof. voetnoot4409 Loof. Maer 't ysere onstont op die plaete, Ende den schacht brack t' sijnder baete, Soe dat hyne meer af en stack. Nu hoort hoe dat hy hem weder vrack: Hy gheracktene op den schilt, Die hy hem te synen onghewil Met allen van den halse reet; Tsperre ginck voort ende leet Op de plaete in de slincke syde, Ende tsperre brack ten dien tyde In cleyne splinteren al te male, Ende die orssen, dat wet waele, Daer die heeren beyde oppe saeten, Quaemen gheloopen utermaeten, Soe dat die heeren beyde Vergaederden metten ghereyde; Ja, met borste ende met lichaemen, Ende vielen op die eerde t'saemen Metten orssen metten allen overhoop. Daer weert terstont groot gheloop Van den vrienden in beyde syden; Men ghinck daer vreeselicken stryden. voetnoot4438 So seere verduselt waeren sy Van den val, dat segge ick dy, Toch worden sy beyde opgheheven Metten orssen, al sonder sneven, Ende togen uyt den bedrange. Daernae en leet niet langhe Dat die heeren bequaemen te hant, Ende gingen stryden, sy u becant, Elck metten synen vreeselicke. Daer weert menich bracht ten lijcke, Die des strijts ontliden was. Daer quam ghereden cort nae das. voetnoot4451 Als een ruddre vrome ende stout. voetnoot4453 Ende liet loopen d'ors met crachte, Dat veele seerre liep dan soude. voetnoot4456 Oft eenich hert, ree ofte hinde. voetnoot4460 Van den orsse quam doot ghevallen. Die schachte brack; hy vinck met allen Ten sweerde dat t' sijnder syden hinck. voetnoot4464 Wiegen af. Doen quam ghereden synen draf. voetnoot4467 Met menighen man ter selver tijt, Die hem hielt onder syne vaene, Die wit was als een swane. voetnoot4471 Hy bracht gheleyt derde conroyt, Daer menich vrom man in was. Oock was hy selve, sijt seker das, Ghewapent als een ruddre wel: Sijn ors was welvaerende ende snel. voetnoot4478 Ende sloech met spooren; Men mochte d'eerde dommen hooren, Daer hy overe ghevaeren quam. Doen (hi) heer Woultre Berthout vernam Sloech (hi) met spooren jeghens hem; Oock quammer met, ick seker ben, Mijn heer Hendrick van Rotselaere, Ende gheraecte heer Woultre dare. voetnoot4486 Dat hy bynae was ghevallen; Doch onthielt hy hem met allen, Ende stack mijn heere Hendrick wedere Door den schilt op dat ledere Van den plaeten, dat 't sperre vloech In veele stucken, nochtans en booch Heer Hendrik niet van dien steke; Maer hy track sijn sweert dapperlicke, Ende slouch heer Woulter op den helm, Dat hy viel in een bedwelm, Ende was van den slaege in dole. Doen hy bequam weder, als een cole, die ligget en bernt aen dat vier, Weert hy ontsteken aen beyde sijn lier Van grooter vernoytheden. Hy track 't sweert uyter scheeden, Ende voer op heer Hendriken slaen Daten hy gheraeckte, sonder waen, Op den schilt wel seere ghenoech. voetnoot4510 Ende 't sweert voer voorts, sonder vorst, Ende wonden een deel in die borst Datter 't bloet uytgheloopen quam. voetnoot4513 Anderwerffven. voetnoot4514 Ende wouden slaen op sijn hoot; Maer een ruddre daer tusschen schoot, Om mogen was dat hy dede; Dien gheraeckte hy op die stede Dat hem 't hooft afvloch verre. Doen weert die heere van Rotseleere erre, Ende nam 't sweert in beyde handen, Ende waenden te slaen totten tanden; Maer 't ors ontdroech hem uyten slaege Dat hy gheraeckte, sonder saege, Recht vooren tusschen die ooren, Ende sloech dat ors uytvercooren Rechte totten hersenen toe. voetnoot4530 Maer heer Woultre spranck op, Ende ghinck staen, sonder scop, Op sijn voeten ende track 't sweert, Ende weerde hem als een ruddre weert, Ende sloech in beyde syden seere: Grimberghen! riep doen die heere, Twee ofte dry werf, als ick vernam. D'eerste die tot hem toequam Was mijn heer Hendrick van Oyenbrugge, Die sterck was, stout ende vlugge. voetnoot4539 Keerde hy derwaert. voetnoot4541 Ende vachte als een goet. voetnoot4543 Ende sloech met spooren vreeselick Op die ghene die so streden Op heeren Woulteren, ende niene meden, Ende stack eenen ruddre daer. voetnoot4548 In den stryde. voetnoot4550 Uyt den. voetnoot4551 Heer Hendrick nam d'ors sonder beyden, Ende veuret daer heer Woultre Berthoult Seer vacht als een ruddre stout, Ende seyde: ‘Neempt, heere Woultre, heere, Mijn dinckt ghy hebbes te doen seere, Ende laet ons t' uwen lieden vaeren; Want wy hier sorghelijck sijn te waeren.’ Hy seyde hy sout gherne doen. Daer hielp heer Hendrick den baroen Dat hy op dat ors ghescreet, Wyen lief was ofte leet, Ende te haeren ondanck mede. Doen voeren sy beyde van dier stede. voetnoot4560 So dat sy quaemen te hande Daer sy van haeren volcke schieden. En conste u niet lichte bedieden Van elcken sonderlinghe die daet; Maer men vacht daer, dat verstaet, In beyde syden so over seere, Dat ick wane dat sint dat Onsen Heere Van Marien wordt gheboren, Der reynder maeghet uytvercoren, Noyent so harten strijt en was; Want d'eene en woude, sijt seker das, Den anderen eenen voet niet ruymen; Dus moeste menich ter eerden tumen, Die daer weert gheslaegen doot. voetnoot4575 Oft verminckt in der noot; Want het sloegen die vianden Elcanderen af voeten ende handen, Daertoe hooft, beenen ende aermen, Dat daer viel in 't bloet al warme; Daer leefde menich man onsochte. Ick segge u dat die van Grimberghen vochten Met goeden wille, met stouten moede, Ende mingende d'eerde metten bloede, Datter uyten wonden gheloopen quam; Want sy wouden, als ick vernam, Vreken haer schande ende haeren toren, Die die van Grimberghen daer te voren Hen ghedaen hadden hy Nettelare; Ende die van Grimberghen, dat 's ware, Wouden hen oock vreken mede Van dier schade die hen dede. voetnoot4597 Dies sy hadden groote onwaerde. Dus was 't in beyde syden crijch. Doen. voetnoot4600 Die heere van Craynhem, sonder beyden, Op een ors, dat es waerheyde, Met synen wapenen overtoghen. Hy bracht met hem ongheloghen De vierde schaere onder syne banniere. voetnoot4605 Met eender crayen, ick seker bin, Die van sable. voetnoot4607 Dat wet waele. voetnoot4608 Wel ghesneden. Oock quam neven hem, by waerheden, Die heere van Wesemaele met syne maegen, Die sijn last wouden helpen draegen Van dyen stryde met groote eere, Want hy was maerschalck ende heere, Van die van Brabant alghemeene; Ende hoorde oock met synen leene, Dat hy doer af hielt gheheel. Sijn banniere en tornekeel Was alles van keelen root Met dry lelien, dat weet bloot. voetnoot4624 Op die heeren van Grimbergenlant. Eene sperre haddy in sijn hant, Dat stijf was ende seere sneet, Ende liet henen loopen ghereet Sijn ors, dat was al snee wit, Met syne wapenen, verstaet dit, Alle te maele overtoghen, Op d'ander syde quam onghelogen. voetnoot4635 Was bevolen den standaert. Nochtans bant hy selve banniere; Hy was ghewapent met wapenen diere. voetnoot4639 Sonder heelen. Daer was gheroep ende gherucht veele, Daer sy die vierde schaere brachten, Met scherpe sweerden, met stercke schachten. voetnoot4645 Al ofte. voetnoot4646 So wel consten sy hem ghelaeten. Haer wapenen blinckten uytermaeten. voetnoot4650 Van al den staeten groot ende cleene. Mijn heere Aernoult horte uyt alleene, Die heere van Grimberghen was; Hyne was noch niet, sijt seker das, Commen daer ten stryde doe. Hy was ghewapent, ick segge u hoe, Van goude met een fasche blau; Sijn ors was al appelle grau. voetnoot4661 Oft oock wiste in eenich lant. voetnoot4662 Het hadden ghesonden uyt Arthois Die here van Moy, een edel franchois, Ende was van den royaellen gheboren. Noch suldy hiernae van hem hooren Hoe hy te Grimberghen quam ghetoghen Met menighen man ongheloghen, Ende hielp heer Aernoult in sijn oorloghe Jeghen Godevaert, den jonghen hertoghe, Dese lieden dat nu seer streden. voetnoot4672 Op 't grau. voetnoot4673 Schoone ende daertoe herde waele Was verdeckt met eene couverteuren Van iseren die wel mochte deuren. Daer boven een dexel van sammite. Hy hadde in sijn hant, seyt die vite, Een sperre daer een pinnonceel hinck nedre, Ende reet daer jeghens hem wedre. voetnoot4683 Een stout ruddre ende waert, Ende liet loopen over dat velt Jeghen heer Aernoult met ghewelt Een ors dat sterk was ende groot, By den heere die my gheboot. voetnoot4689 Alse eenen steen uyt eene pedriere, Elck ten anderen weert ghevloghen, Ende staecken die sperren ongheloghen Te menighen stucken deur die schilde. voetnoot4695 Maer sy consten hen wel ghelaeten In oorloghen ende in stryden, Ende rechten hen wedere ten tyen tyde, Ende toghen die sweerden sonder sneven, Ende ghinghen nemen ende gheven, Ende sloeghen groote slaeghen ten tyen tyde. Doen quaemen die schaeren in beyde syden Toeghesleghen met groote vaert, Ende ginghen stryden onghespaert. Doen dat heer dus versaemt was Wert daer gheblaesen, sijt seker das, Menighen trompe, menighe busine. voetnoot4705 Men riep daer menich teekene in scyne, Die graeve Diederick riep: Vianden! Ende die heere van Breda, wilt verstanden, Ende syne sonen, riepen: Breda! Heer Aernoult: Grimberghen! als ick versta; Heer Woultre, sijn sone: Mechelen! seere. Oock riep heer Geeraert van Assche die heere: Assche! Assche! wat hy mochte. Beyghem! riep met coenen ghedochte Een baenrots van Grimberghen waert. In d'andre syde riep men onghespaert: Lotricke ende Brabant! met. Mijn heere Geeraert riep onghelet, Met luyder stemmen: Wesemaele! Ende mijn heere Hendrick, weet waele, Riep: Diest! Diest! in dien tyde; Oock weert gheroepen in dien stryde Van mijn heere van Rotselaere. Mijn heere Arnoult riep openbaere: Craynhem! Craynhem! wat hy mochte. Wemmelle! riep met coenen ghedochte Die heere van Wemmelle, dat wet wel. Oock soe riep luyde in dat spel Mijn heere Jan: Bierbeke! wet dat, Ende heer Philips riep tyer stat: Wavre! Wavre! luyde ende seere. Oock so riep die heere, Heer Godevaert: Leefdaele! Leefdaele! Dit waeren alle, dat weet waele, Baenrotsen dye in dien tyde, Met bannieren quaemen in dien stryde; Nochtans wasser daer noch vele Baenrotsen in dyen nijtspeele, Die ick u niet ghenoemen en can; Maer dat wet wel, by S^t Jan, Doen dese alle vergadert waeren T'eenen hoope met haere schaeren, Ende 't kint was commen by synen vaedre, Die oem by den neve te gaedre, Ende d'eene vrient by den anderen hilt, So datter weert met ghewelt Aen beyde syden. voetnoot4742 Seere ghehouwen. voetnoot4744 Ommakeert (sic), Ende menich helm ghescoffeert, Ende menighen scilt in spaenen ghesleghen. voetnoot4747 Menighen deghen, Menighen voet ende menighe hant. voetnoot4749 Afsien slaen in dat sant, Ende menighe peert ende menighe rossyde Idel sien loopen in dien stryde, Daer die heeren af waeren dood Daer was hanxt. voetnoot4755 Doen quam. voetnoot4757 Die stout was ende onvervaert, Wel ghewapent totten teene. Sijn banniere ende sijn schilt al eene. voetnoot4760 Twee. voetnoot4761 Van rooden keele meer no min, Met een quaertier van keele daer mede, Ende liet loopen daer ter stede Sijn ors, dat schoone was ende goet. Oock quam hem teghen, des sijt vroet, Mijn heere Geeraert van Grimberghen, Die hem noode soude berghen, Die goede lieden waeren te doene. Hy hadde den schacht met eenen pingoene Daer ane van eenen groenen samite, Ende sloech met spooren, seyt die vite, Jeghen den heere van Leefdale weder; Elck stack den anderen door die leder Van den schilde; die sperren vloghen, Dat segge ick u al ongheloghen. Daer naer quaemen sy beyde te samen Metten borste, herte ende lichame, Daertoe met helme. voetnoot4780 Dat sy metten orsen met allen Op die eerde quaemen ghevallen, Daer sy beyde eenen tijt op laeghen. Men sach menighen derwaert jaghen Met spooren, daer dese laegen te nedre Om oppe te heffene wedre; Maer ten weert niet so saen ghedaen, Want elck woude, sonder waen, Den synen eerst helpen op. voetnoot4790 Boven die heeren die laeghen daer, Doch werden sy beyde, dat's waer. voetnoot4794 Al was't met so grooten pyne Opghehaven uyt dien hustine, Ende weder ghegheven haer swaert. Doen ghinghen die heeren onvervaert Van eerst stryden seere. Doen quam mijn heere Aernoult, die heere Van Oyenbrugghe ende synen sone, Mijn heere Hendrick, als ick vernoeme, Ghewapent beyde met eenen teekine. Doen stack mijn heere Aernoult in schine Den heere van Wavre, dat hy met allen Bynae te neder was ghevallen; Doch onthielde hem met aerbeyde, Ende heer Hendrick, dat es waerheyde, Gheraecte heere Woultre den Beere, Op synen schilt so over seere, Dat hyne van den orsse reet; Maer hy weert schiere, God weet, Hermonteert van synen ghesellen. Doen quam ghereden, hoorick vertellen, Op een groot ors. voetnoot4820 Saultoire. voetnoot4821 Daer doere, Ende stack mijn heere Aernoulde Van Oyenbrugghe op den schilt van goude. voetnoot4826 Slouchhen heer Aernoult op 't hooft boven Metten sweerde dat men mocht loven, Daer hy 't beckeneel splyten dede, Ende hadde hem niet ontkeert ter stede 't Sweert, hy hadden seer ghewont; Doch en haddijs niet ter tyer stont. voetnoot4838 Daden onder haere vyanden. Sy sloeghen hen af voeten ende handen, Hoofden, aermen ende beenen met. voetnoot4843 Herde schiere, Daer heer Aernoult hielt die heere. voetnoot4845 Herde seere. voetnoot4847 Ende synen. voetnoot4849 Opter. voetnoot4850 Doen mijn heere Aernoult dus was, Van Oyenbrugge, als ick las, Commen houden by synen heere Weert daer ghestreden herde seere Van menighen coenen man. Dat sceen wel tier stede dan; Want daer laegen lieden ende peerden, Handen, voeten, schachten ende sweerden Oft d'eerde, daer met ghestroyt waere. Oock blies men in beyde syden daere Grooten trompen ende businen Dat die berghen met groote pynen Wederluyden ende die daelen. Doen quam ghereden ten tyen maele Die heere van Assche door den strijt, Ende hadde verloren ter tier tijt, Beyde helm. voetnoot4875 Hy hielt Eene. voetnoot4877 Daer hy seere met sloech, dat waer, Die ghene, die hem wouden gheraken. Hy was bebloet in waeren zaeken, Van boven tot beneden al Dat hem niemant groot no smal En hadde ghekent by sijnder palleure. Hy nickte neder ter tyer ure. Ende greep ter aerden eene starcke sperre; Hy sloech sijn ors met grooter gerre, Ende voer eenen Brabander steken Dat hy hem den schilt dede breken; Want hy gheraeckten also waele Dat hyen doorstack al te maele; Dat sperre brack, die ghene viel dood. Doen sloechi eenen anderen op sijn hoot. voetnoot4892 Trensoene. voetnoot4893 Dat hy ter eerden viel onsachte, Ende Bleef vertorden onder den voet; Doen voer hy voorts, sijt vroet, Al vechtende tot dat hy quam. voetnoot4899 Daer voere hy ondre, wat sals meere, Houdende by synen gheselle, Heer Aernoult, als ick vertelle, Van Hombeke, die hy oock mede Was bevolen in die onvrede. voetnoot4906 Ghedaen herde rudderlicke; Want hy hadde bracht ten lijcke Menighen man op dien dach. Nu hoort wat ick u seggen mach: Die strijt stont dus even starck Dat nietmant en conste ghenemen merck Wy boven blyven soude in dien stryde, Van des morghens priemen tyde Tot dat hoeghe noene was leden. voetnoot4921 Dan die van Grimberghen, als ick bediede: Maer die van Grimberghen wisten wel, Hadden sy verloren dat spel, Sy hadden moeten gaen in hant. Hierby vochten sy, sy u becant, Al ghewonnen ofte al verlooren. Nu verstaet wat ick u doe hooren: Als dien strijt aldus ghedeurde, Ende langesom meer verseurde, Vernamen 't die dorplieden daer ontrent, Ende hebben om haren lieden ghesent, Ende daden se die clocken slaen. voetnoot4938 Veele lieden te Grimberghen binnen Wel ghewapent, doen ick u kinnen, Met scherpen pijcken ende ghisermen, Daer men met sleet met beyde aermen; Met sweerden, codden ende met staven, Daer sy groote slagen met gaven, Als ick u sal openbaeren. Doen sy alle vergadert waeren. voetnoot4948 Oock was hy der heeren maech naer Van Grimberghen, als ick versta; Maer het was van bastaerdien. Hy was vrome, hoorde ick lyen; Maer ne was niet rijcke voorwaer. Doen hy leytsman was worden daer, Ghinck hy die lieden vaste bestieren, Ende dede vooren gaen sonder vieren Schutters, dier wel sestich was, Met hantboghen, sijt seker das, Ende met selschoten oock daertoe. voetnoot4960 Die lieden te gaedre metten pijcken; Daer nae dede hy te gader strijcken, Die daer met sweerden quaemen, Ende met gysaermen te saemen. Dus deylde hyne in dryen, als ick kinne, Selve droech hy, als ick versinne, Haer-lieder standaert. voetnoot4969 Daer een witte kercke inne stoet, Nae den cloostere, dies sijt vroet, Die men noch hedentdaghes noch siet. Hy sprack hen toe, wats gheschiet, Ende seyde: ‘peynst dat wel te vooren Dat wy alle sijn verloren, Ende men ons bernen sal in den gront, Gaen onse lieden t'ondre ter stont, Ende wy desen strijt verliesen; Daer by slaet al sonder riesen, So groote slaeghen, als wy connen, Ten stryde hebbe ick vernomen Dat wyse schoffieren moghen.’ Doen riepen sy alle ongheloghen: Wy sullen soo slaen die vianden Dat hen berouwen sal te hande Dat sy ons oyent met ooghen saghen.’ Dus quaemen sy, hoorick ghewaeghen, Met haeren leytsman, die vooren ghinck Op 't velt daer menighe jonghelinck, Ende menighen man so seere street. Doen sy daer quaemen sprack ghereet Haer leytsman: ‘Ghy heeren, nu gaet toe, Ende elck sie voor hem selven alsoe, Dat wy heden ghecrighen eere.’ Doen riepen sy allegaedre seere: ‘Nu tert voort met den standaerde, Wy zullen u volghen haerde, Ende bystaen, al soe langhe als wy leven.’ Doen ghinck hy voort ende heeft ghegheven. voetnoot5002 Want hy woude stryden schiere, Ende nam een hantacx in sijn hant, Ende haeste hem seere, sy u becant, Om te syne in den strijt, Ende hem volghde tyer tijt Dat voetvolck herde wyselijcke. Hier binnen quam die heere rijcke Van Wesemaele omme, ende heeft vernomen Die voetlieden seere toecommen Met grooten colven ende massuwen; Doen begonste hem seere te gruwen, Want hy ontsach dat voetvolck seere, Ende reet ane van Diest die heere Dar hy by sinre banniere hilt, Ende by syne lieden, die met ghewilt Seere jeghen die andere streden, Dier sy een twint niet en meden. Ende 't eerst dat hy quam by hem, Seyde hy, dit ick seker ben: ‘Heere van Diest, wat raet geeft dy, Hier commen ghegaen, dat segghic dy, Die dorplieden van hier al ontrent, Wel ghewapent, dat sy u bekent, Ende sijn wel bewaert ten stryde; Wy ne moghen ons ten desen tyde Niet verweeren jeghens hem; 't Es quaet volck, ick seker ben, Want en kent coninck no grave. voetnoot5034 Sekerlijcken doot.’ Doen antwoorde weder bloot Die heere van Diest: ‘Heer, ick en weet Goet raet die ons, God weet, Quaet te ghevene, dat segghe ick u; Want yest dat wy vlien nu, So sijn wy gheonniert te maele, Ende verliesen, dat wet waele, Alle die eere, die in ons es; Ende bliven wy hier in, ick ben ghewes, So sijn wy alle doot ofte ghevaen.’ Hier en binnen, hebbe ick verstaen, Dat hem die heeren dus onderspraken, Waeren commen, in waeren saecken, Die voetlieden onder die vianden, Ende ghinghen slaen al te hande Met haeren colven vreeselicke, Ende brachten menighen te lijcke; Want so wye onder hen quam Die vieghe doot hy schiere nam. voetnoot5053 Noch met daer sy quaemen aen, Ende dronghen emmers voorwaerts vaste, Sy onthaelden soe die gasten Dats sy en vergaten nummermeere. Die schutters schooten oock so seere Met haeren boghen, sonder spaeren. Doen en wouden de andere te waeren Hen langere aventeuren niet, Ende keerden alles, wat gheschiet, Den rugge ten vianden waert, Ende maeckten hen wech ongespaert Wat sy mochten, ende sloeghen met spooren; Ende d'andere, als ghy mocht hooren, Volgden hen vastelicken nae. Daer weert menich, als ick verstae, Al vliende van achter doot ghesleghen, Ende menighe ghevaen onder weghen. Maer, dat wet ter waerheyt alsoe, Datter menighe noode vloe, Haddis ghehat goeden raet; Dier was een, dat verstaet, Die heere van Diest ende van Wesemale, Die heere van Bierbeke alsoo wale, Die heere van Craynhem ende Rotselaer, Ende die heere van Leefdaele voorwaer, Ende die heere van Wavre met, Die heere van Campenhout, dat wet, Die heere van Hoboschs ende van Aa, Ende menich andre, als ick verstae, Ruddren ende knaepen mede, Die ick en can te deser stede Niet alle ghenommen by naemen; Maer dese keerden dicke te saemen Al vliende onder die vianden wedere, Ende staecken menighen te nedre, Ende daden menighen schoon ghemoet; Maer die andre, des sijt vroet, Ghinghen hen te hardelicken aen, Ende sloeghen hen af menighen man, Ende vinghen menighen daertoe. Dit ghevechte deurde alsoo Meer dan een langhe myle. Doen lieten syse te dier wyle Met ghemacke varen te hande By graeven ghebot van Vianden Ende van Breda, die 't hem rieden. Doen keerde al 't volck, hoordick bedieden, Wederomme te Grimberghen waert, Ende veurden met hem in die vaert Haere ghevanghenen, dat segge ick u, Ende grooten roof, die sy nu Hadden ghewonnen tyen tyden, Van peerden, orssen ende rossyden, Ende van andren goede mede, Dat sy deylden daer te stede Onder hen wel vriendelicke. Dus quaemen sy alle blydelijcke Te Grimberghen weder binnen, Ende daden hen, nae mijn versinnen, Ontwapenen ende daernae te ghemacke, Ende haere ghevanghenen, in waere saecken, Daden sy in vaste boyen slaen, So dat sy niet en mochten ontgaen. voetnoot5139. Daden hen verbinden deser stont, Ende te ghemacke, so sy best mochten; Want sy waeren moede ghevochten. Die ghesonde ghinghen eten, Ende daernae slaepen, doen ick u weten; Want sy haddens te doene seere, Ende mijn heere Aernoult, die heere, Dede een deucht herde groot; Want alle dieghene die waeren doot, Die tsdaeges bleven in den stryde, Dede hy haelen in dyen tyde Op groote wagenen, sonder spaeren. voetnoot5156 Ende dedese alle veuren daernae In den cloostere, als ick verstae, Ende dedese op een kerckhof graven. voetnoot5159 Dede hy. voetnoot5161 Hiernae ghinck hy, sonder spel, Slaepen, Ende synen sonen beyde; Want sy hadden, dat's waerheyde, Seer ghevochten al dyen dach Op haer vianden, sonder verdrach, Ende hadden rustens seere te doene. voetnoot5168 Ende seer beswaert. voetnoot5169 Waert, Ende hadden droefheyt ende toren. voetnoot5174 Sy souden hem noch vreken alle Van haere schaede ende misvalle, Ende van haeren lachtren groot, Oft alle daer vooren bliven doot. Aldus dreyghende quaemen sy Te Brussel binnen, segghe ick dy, Moede ende met menighen wonden.

Vorige Volgende

[vs. 4210-5177]aant.