Grimbergse oorlog

(1852-1854)–Anoniem Grimbergse oorlog– rechtenstatus


[vs. 5178-5671]aant. Aldus drogende quamen syaant. Te Bruessel binnen, gelovet my, 5180.[regelnummer] Met moeden leden, met diepen wonden, Ende beeten in corten stonden Elc voor sijn herberghe neder, Ende daden hem ontwapenen weder; Die gequetst waren daden dairGa naar voetnoot5184 Te haren wonden nemen waer;
[pagina 233]
Die gesonden ginghen drincken, eten, Ende hare wonden vergheten; Elc wilde sijn gemacke pleghen. Daer ginc te bedde menich degen, 5190.[regelnummer] Die luttel sliep na minen waen, Doe hi te bedde was gegaen; Want die rouwe ende den toren Dat si den seghe hadden verloren, Ende haer vriende, haer maghe, Deedse weenen by nachte, by daghe, Ende droeven, dat si by desen dinghen Lettel goets slaeps ontfingen; Dus lacher vele tot op den dach, Dat men die sonne scinen sach. 5200.[regelnummer] Doe stont selc op ende ginc hem cleiden, Selc bleef lange van siecheiden Die si hadden, liggen tien stonden, Ende van slagen ende van wonden. Die here van Diest, die edel man, Ende van Bierbeke mijn heere Jan,
[pagina 234]
Die here van Wemmele, wet wale,Ga naar voetnoot5206. Ende die here van Wesemale, Die mombore waren in Brabant, Ende 't kynt hadden in de hant 5210.[regelnummer] Te beleidene in sire waerde, Van Brabant den jongen Godevaerde; Dese viere hadden den last Van Brabant te dragen vast. Tsmorgens, als 't began te daghen, Ontboden si vrienden ende maghen Ende die baroene gemeinleke Te rade, si woudense spreken; Die 't vernamen quamen aldaer. Der baenroetsen waren voerwaer 5220.[regelnummer] Heer Godevaert van Leefdale, Heer Arnout van Craynem, wet wale, Van Rotselaer mijn heer Heinric. Heer Philips van Wavere desgelijc,
[pagina 235]
Van Nyvele heer Godefrijn, Ende noch twee baenroetsen fijn, Beide heer Janne, die waren stout, Van Dommelberghe ende van Campenhout. Heer Wouter die Bere, heer Jan van Aa, ............aant. 5230.[regelnummer] Heer Willem die Bere, een ridder weert, Heer Wouters sone, die onverveert Was, ende heer Gevaert van Pede, Ende heer Florens van Hobosch mede, Ende heer Gosen van Pollair, Heer Willem van Pamele, dat's waer, Van Hammunt, van Haspegouwe, Twee heren Janne, beide getrouwe;aant. Mijn heer Segere van der Molen. Daer quam met al onverholenGa naar voetnoot5239 5240.[regelnummer] Mijn heere Jan van Hensberghe,Ga naar voetnoot5240 aant. Ende heer Wouter van Huldenberghe, Van Elinghen heer Godevaert, Ende twee Henriken die waren vermaert,
[pagina 236]
Van Haren ende van Hombeke, Ende menich andere ridderleke, Daer ic niet aff en weet de namen, Die algader te rade quamen; Ende als die heren van love Algader vergadert waren in den hove, 5250.[regelnummer] Bespraken si hen te hande, Hoe si hoer scade ende hoer scande Best gewreken mochten. Menighen raet dat si sochten, Hoe si mochten in enighen dinghen Hare vianden t'onder bringhen. Hier laet ic van hem die woort, Ende wille u tellen voort Wat die Grimberchsen daden, Ende wat si waren beraden 5260.[regelnummer] Van Grimbergen die vrome heren, Die al den dach mit groter eren Laghen ende sliepen soete ende sochte; Elc ruste hem so hi best mochte
[pagina 237]
Tote dat men den claren dach Uten hemel scynen sach. Doe stont op mijn heer Arnout, Ende sijn sone heer Wouter Berthout, Ende ontboden oic daer naGa naar voetnoot5268 Van Vianden ende van Breda,aant. 5270.[regelnummer] Des heren sonen alle viere.Ga naar voetnoot5270 Die grave ende dese heren fiere Quamen daer met haesten siere, Ende van Assche oic die here, Ende mijn heer Alaert van Beyghem, Ende oic die here van Ophem; Ende alse die ghene clein ende groot,Ga naar voetnoot5276 Die heer Arnout ontboot, Quamen in de sale groot ende wijt, Daer hi met sinen sone tier tijt 5280.[regelnummer] T'enen rade was gestaen, Die heren vragheden hem saen Wat hi begherende ware; Doen antwoerde hi al openbare, Ende seide: ‘Ghi heren, ic segge U, Ic soude geerne sien nu,
[pagina 238]
Dat wy reden haestelekenGa naar voetnoot5286 Te Vilvorden die borch afbreken, Ende dat wy daerna al Verbernen groot ende smal; 5290.[regelnummer] Want die Brabanters niet En selen daeran weren iet. Si sijn verveert om den onseghe, Daerom laet ons varen weghe Al nu strueren onse vianden, Beide met roven ende met branden, Dat hem des oirloghes verdriete:Ga naar voetnoot5296 Ic saghe geerne dat men ons liete Voert ane over dat wy waren. Daer na laet ons te Bruessel varen, 5300.[regelnummer] Ende winnen, of wy moghen, die stat; Want ic segge u te voren dat, Dat wy ghene Brabanters en sien Jegen ons te velde tien Noch meer comen t'enighen stryde.’ Doen antwoorde sonder beide Heer Geeraert, die heere van Breda, Die heer Arnout bestont na
[pagina 239]
(Oic haetti die van Brabant seere);Ga naar voetnoot5308 Hi seyde: ‘Seker heer Arnout, heere, 5310.[regelnummer] U raet dunct my herde goet Dat wy letten, des sijt vroet;aant. Dat es onse oirbaer groot Dat wy gereiden al ons conroot, Ende laet ons varen op Brabant, Roof stichten ende brant; Wy selen die stat wale winnen Van Bruessel ende daer binnen Varen: ons en sal, sonder waen Niemant meer darren bestaen; 5320.[regelnummer] Nadien dat si ons sijn gehaet, Willen wy hem oirloges maken mat.’ Tesen rade antwoorde vlugge Heer Arnout van Oyenbrugghe, Ende sprac: ‘Ghi heren, dese raet Dunct my onorberlic ende quaet; Ic riede bat, woudijs my mede Volghen, dat men vasten vrede Gave nu aen beiden siden; Want aen d'orloghe ende an stride
[pagina 240]
5330.[regelnummer] En es wasdom, noch bate; Daer ane verliesen rijcke ende mate, En waken op die Gods viande. Oec eest lachter ende scande Dat kersten volc in wedersiden Andren roven ende bestriden. My docht goet, dat wy over een Met dien van Brabant droegen gemeen, Ende dat wy maecten een soendincaant. Jegen Godevaerde den jonghelinc, 5340.[regelnummer] Die ons overhere is van rechte. Wel weten ridderen ende knechteGa naar voetnoot5341 Dat men Grimberghen hielt te leene Van den hertogen, die gemeeneGa naar voetnoot5343 Heren waren van Lothrike, Ende van Brabant diesgelike Graven. Dat onse vorderen af Braken tier tijt dat 't lant gaf Die keyser van den Roomschen rike Enen Godevaerde van Lothrike, 5350.[regelnummer] Dien men van Ardennen hiet, Ende Huge Capet, dat bose diet, Den hertoge Kaerle vinc Met verraderlike dinc,
[pagina 241]
Om dies hi, als ic vernam, Die crone calengieren quam,aant. Die hi geerne hadde verworven; Want si hem was verstorven Van sijn broeders sonen een. Hierby, woudijs gemeen 5360.[regelnummer] My volgen, soudic's wel raden Dat wy metter minste scaden Met den jongen hertoghe Godevaerde, Ende met sinen genoten waerde Maecten ene soene vaste, Ende elc hem binden laste,aant. Die vonden wiert in onrecht, Den anderen te beteren slecht. Al sijn wy noch aen 't beste boort, Ic rade te makene accoort 5370.[regelnummer] Eer dat meer te deser tijt Verwerre; want duere dese nijt Tusschen ons, ende desen hat Verlanghe, wine selen's te bat Nemmer hebben, des ducht ic sere, Ende wy selen in lanc so meereGa naar voetnoot5375
[pagina 242]
Verliesen moghen meer dan winnen. Onraste en sal niemant minnen, Des doen ons vroede lieden gewach,Ga naar voetnoot5378 Daer men raste hebben mach.’ 5380.[regelnummer] Doen sprac heer Willem die borchgrave: ‘Ic hoor gedingen, en weet waer ave;Ga naar voetnoot5381 Wat hebben wy metten soene Oft metten peyse nu te doeneGa naar voetnoot5383 Jegen Brabant, dus segt my, Daer ontedelt souden worden by Onse heren ende haer geslachte,Ga naar voetnoot5386 Die men oyt vermogen achte, Ende voer so vrien lieden helt. Laet ons opsitten met gewelt, 5390.[regelnummer] Ende varen in Brabant so bereide, Dat hem leet was eer wy daervan scheiden, Dat sy ons oyt sagen ane.’ Doen sprac heer Godevaert Screyhane: ‘Heer Willem, ghi spreekt onwiselike: Waendy den jonghen hertoghe ryke Uit sinen goeden te jagen te male? Ic segge ons dat te voren wale,Ga naar voetnoot5397
[pagina 243]
Dat die raet van her Arnoude Van Oyenbrugghe bat helpen soude 5400.[regelnummer] Dan u raet, her borchgrave, Daer ons noch soude comen ave Verdriet, scade, toren, mesweinde. Ic ducht wy selen noch ten eynde Die roede comen selfs erst houwen;aant. Want wy sitten in goeden trouwen Den lande te na van Brabant, Om overdaet te doene in 't lant. Werden si gerechtelike Op ons verbolgen gemeinlike, 5410.[regelnummer] Ende si haer volc al uyt gebieden, Sy selen ondancs onsen lieden Dat lant doirvaren sonder were, (Sy hebben ons te groten here), Ende haren wille doen daer in, Dies wy meer noch minGa naar voetnoot5415 En selen verbieden connen, Al hebben wy oirloge begonnen.’ Doen sprac van Herlaer heer Gevaert: ‘Wildi dat wy al vervaert
[pagina 244]
5420.[regelnummer] Vore hem wijcken ochte vlien? Dat en sal niet gescien. Hier sijn vele stoute baroene, Die node sere t'eniger soene Laten comen, dies onere Heren Arnout onsen alder here, Of wi allen hebben mochten; Daer en sal eer meer gevochten Noch oumin werden, dan 't es nu.aant. Daer by, ghy heren, gewoestet u;aant. 5430.[regelnummer] Es hier oic ymant, die 't hem ontsiet, Hine vare voerder niet, Mer blive hier en hoede 't lant.’ Doen sprac heer Willem Tant, Ende seide: ‘Heer Geraert van Herlaer, Ic wane hier niemant en heeft vaer; Maer ghi spreect domplike;aant. Ic segge u dat sekerlike. Heer Godevaert heeft waer gheseit, Wy begheren ons groote leit, 5440.[regelnummer] Ghi, ende ic, ende alle mede,Ga naar voetnoot5440 Die onpeis gheren, ende vrede
[pagina 245]
Achter setten ende soene; Ghy sels noch seggen, ridder coene, Dat ghy wout dat sijn wille Geschiet waer, lude ende stille, Ende ghi mocht in corter wilen Varen over hondert milen.’ Doen sprac van Grimbergen die here: ‘Dit en hulpt min noch mere, 5450.[regelnummer] Bi den Heere, die hem crucen liet, Vilvorden sal, wats gesciet, Al af gedaen werden clein ende groot, Oft ic blive in den wille doot; Sy hebben my gedaen leyde, Ende dic gehert in desen veyde;aant. Mag ic, 't wert hem geloent. Wat hulpet dat hier ymant croent, Ochte meer toespreect? het moet sijn! Oic bid ic alle vrienden mijn 5460.[regelnummer] Dat sy opsitten sonder sparen, Ende met ons derwaert varen, Ende afdoen, dat wy vinden daer. Ic weet wel over wair,
[pagina 246]
Dat van Oyenbrugghe heere Arnout, En Screyhane die ridder stout,Ga naar voetnoot5465 Ende heer Willem Tant, die ridder vry, Om doget dit raden my, Om 't lant, om poort, om dorpe, om steden Te passen te brengen ende in vrede, 5470.[regelnummer] Ende ter goeder vasten soene. Het sijn ridderen wijs ende coene, Ende daertoe getrouwe ende vroet, Ende raden my dat al om goet; Maer ic wil 's nemmermeer horen nu. Sit alle op, des bid ic u.’ Doen riepen sy alle gemeine, Out, jonc, groot ende cleine; ‘Wy willen ons bereyden gaen.’ Hier met schiet die raet saen; 5480.[regelnummer] Elc sciet hem met t' sire herberghen neder,Ga naar voetnoot5480 aant. Ende daden hem wapenen weder. Die scone clocke men luden dede Om dies si hem souden haesten mede. Sy wapenden hem sonder vaer. Men trac uten stalle dair
[pagina 247]
Menich ors verdekt wale,Ga naar voetnoot5486 Beide met ysere ende met stale. Daer op coverturen van siden.Ga naar voetnoot5488 Daer wert geblasen tien tiden 5490.[regelnummer] Menighe trompe ende basine, Ende als die heren wel in scine Gewapent ende bereet waren, Trocken si henen sonder sparen Buyten Grimberghen op een velt, Daer si hielden met geweltGa naar voetnoot5495 Tote dien dat heer Arnout quam, Ende beide syne sonen, als ick vernam, Die grave van Vianen ende daernaGa naar voetnoot5498 Mede die here van Breda. 5500.[regelnummer] Alse dese ane comen waren Ginghen si maken haer scaren: D'ierste scare voert ane [Ende] leide die grave van Viane; Oec was hem, in de vaert, Van Grimbergen den standaert Te vueren aldair ghegheven, Die van goude was verheven;
[pagina 248]
Daer in een vaesche van lasuere. Het voerde een vrome knape ter cuere, 5510.[regelnummer] Die men hiet Jan van den Dale, Dien oec sint van prise wale Voerde in den groten stride, Daer menich weert ghemaeckt onblide, Also u namaels wert bekent,Ga naar voetnoot5514 Eer dit werc wert volent Van der ystorien, die ic begonnen Hebbe. God moet my jonnen Sijn hulpe voer ende na. Die here leide van Breda, 5520.[regelnummer] In dit conroet, die ander scare. Die derde leide hier nare Die here van Assche, heer Geraert; De vierde leide, in die vaert, Van Grimbergen selve die here,Ga naar voetnoot5524 Die te prisen was wel sere; Ende doen si gescaert waren Togen si henen sonder sparen, Met haesten te Vilvorden waert, Wat si mochten ongespaert;
[pagina 249]
5530.[regelnummer] Ende als sire quamen al vaste by, Beten neder die heren vryaant. In enen beempt al te male, Ende vergorden haer peerden wale, Ende versagen also haer saken Dat hem geen dingen ontbraken, Al woudese ymant wederstaen. Daer na saten si op wel saen Alse te striden wel gescaert, Ende voeren te Vilvorden waert, 5540.[regelnummer] Dat niet verre van daer en was. Dat was recht, also ic 't las,Ga naar voetnoot5541 Op senten Jan Baptistendach, Die in middensomer lach, Dat groene sijn bossche, heiden, Ende die beesten gaen ter weyden, Ende die maegden gaen spelen uytGa naar voetnoot5546 Met haren lieven in 't soete cruyt, Bloemen lesen om te maken hoede, Om te dragen met blyden moede, 5550.[regelnummer] Overmits der nieuwer minnen Harer jonger herte binnen,Ga naar voetnoot5551
[pagina 250]
Ende te velde scone staet de vrucht, Ende soete wert de lucht, Ende men nuwe fruyt vint in elker side. Rechte in desen tide Die Grimberchse heren quamen Te Vilvorden te samen Met menighen man ghewapent wel, Ende die niemare quam snelGa naar voetnoot5559 5560.[regelnummer] Binnen Vilvorden te hant Dat die van Grimbergerlant Daer quamen ende wouden verberrenGa naar voetnoot5562 Wat sy vonden sonder merren, Ende dootslaen mans, wijf ende kinder.Ga naar voetnoot5564 Doen dit vernamen meerder ende minder Die te Vilvoorden woonden binnen Wisten si niet wies beginnen,Ga naar voetnoot5567 Anders dan dat si van vrese na dien, Ende van anxte ginghen vlien, 5570.[regelnummer] Wat sy mochten te Bruessel weert,Ga naar voetnoot5570 Ende lieten al staen verveertGa naar voetnoot5571 't Goet dat si hadden, clein ende groot, Ende vloen met haer kinderen bloot;
[pagina 251]
Ende van Grimbergen dat here Quam al sonder ghere Vaste te Vilvoirden in, Daer sy sagen om heur gewin, Ende ginghen berren ende rooven; Ende soude niemant mogen geloovenGa naar voetnoot5579 5580.[regelnummer] Wat si dair al goets wonnen, Coren, meel, wijn met tonnen, Erwiten, bonen, runderen, baken,aant. Dat sy al te hemwaert traken, Ende daden't op wagens laden al. Oic vonden si dair sonder getalGa naar voetnoot5585 Peerden, orssen, scapen mede, Ende menich vercken tier stede Dat sy t' huuswert dryven daden. Oec daden si daer ladenGa naar voetnoot5589 5590.[regelnummer] Menighen scrine met schoonheiden, Cussens, bedden ende ander cierheide, Dies si vanden vele te niede; Want het waren rike lieden, Die dair woonden in dier daghe;Ga naar voetnoot5594 aant. Ende als al uyt was gedraghen
[pagina 252]
't Goet dat si mochten vinden, Braken sy 't seer in allen inden, Ende verberren 't dorp alte male. Oic braken si af, wet wale, 5600.[regelnummer] Borch ende sale tot in den gront, Die te vooren schone stont. Daer en was niemant die 't weerde:Ga naar voetnoot5602 't Folc was gevloen sire veerde,aant. Ende die luden die in die daghen Die borch te houden plaghen. Ende als Vilvoirden was verbrant Toghen si achter te hant, Ende wouden varen te Bruessel toe; Maer daer wasser vele doe, 5610.[regelnummer] Die 't ontrieden herde seere;Ga naar voetnoot5610 Want si duchten in allen kere Dat hem d'overdaet die elc sochte Namaels te quade vergaen mochte, Eer d'orloghe quame ten einde. Hiertoe spraken si met geneinde So vele dat die vaert wert belet, Ende keerden danen al te met
[pagina 253]
Te Grimberghen, danen si waren comen, Met gewinne ende met vromen; 5620.[regelnummer] Ende doen sy te Grimberghen quamen Ginghen sy deilen te samen 't Goet dat sy wonnen te Vilvoorde Blidelike met goeden accoorde,Ga naar voetnoot5623 Dat ridder, knaep, noch knecht en was, Hy en hadde sijn deel, sijt seker das, Soe dat hem niemant beclagede.Ga naar voetnoot5626 Sy ginghen rusten tot dats dagede;Ga naar voetnoot5627 's Morgens stonden si op met staden, Ende ginghen hen beraden, 5630.[regelnummer] Wies si voert wouden pleghen; Menich raet wert daer gegheven. Ten eynde wert dair geraden Dat ic u seggen wille met staden: Dat elc varen mochte doe Ter gyste, dair hi hoirde toe,aant. Soe wanneer dat hi woude; Want men se wel ontbieden soude Soe wanneer dat her Arnout noot Hadde; si [souden] clein noch groot 5640.[regelnummer] Letten, doir hoge noch doir nedre, Sine souden dan comen weder.
[pagina 254]
Op dit consent namen si orlof, Ende rumeden Grimbergen 't hof, Ende heer Arnout dancte elken here Van der vrientscap ende der eere, Die si hem hadden gedaen.Ga naar voetnoot5646 Sy antwoorden weder saen, Dat si waren ten gebode sijn.Ga naar voetnoot5648 Daer na ginghen die heren fijn 5650.[regelnummer] Ter herbergen doe gereiden, Als die niet langer wilden beiden; Ende van Grimbergen here Aert Dede al dat daer was vertaert, Ende den cost, groot ende smal, In de herbergen betalen al, Dies hem die heren seiden danc. Wat helpt dat ic 't make lanc? Ick wille corten mine woorde: Elc voer daer hy behoorde 5660.[regelnummer] Van ridderen ende knapen mede,Ga naar voetnoot5660 Ende heer Arnout, dat's wairhede, Ende sijn sonen bleven met minnen Liggen te Grimbergen binnen,
[pagina 255]
Ende sijn meiseniede, ridderen ende knapen, Die goet waren ter wapen. Hine ontsach hem niegerinc teghen: Sijn spieden sant hy onderweghen Om vernemen ende om spienGa naar voetnoot5668 Daer hem af mochte misschien, 5670.[regelnummer] Dat hire hem jegen beweren mochte; Dat was algader sijn gedochte.	voetnoot5184 Ende namen haere wonden waere, Elck die was daer openbaere, Die eten ginghen ende waeren blyde; Maer meer wasser daer tyen tyde, Die eten noch drincken mochten met; Want die moytheyt, dat wel wet; Dede hen des etens al vergheten Ofte die seerheyt, doen ick u weten, Van haeren wonden, die groot waeren, Ende ghinghen te bedde sonder spaeren, Ende daden haer ghemacks pleghen; Maer daer was menich coen deghen, Al was hy te bedde ghegaen, Die luttel sliep, wilt dat verstaen, Want dien rouwe ende toren, Dien sy hadden, doen ick u hooren, Om haere vrienden, ende om haere maeghen, Die sy verloren te dyen daghen, Ende om die smerte die sy ontfinghen, En conden sy gheslaepen by gheene dinghen; Dus lacher veele tot op den dach Dat men die sonne schinen sach. Doen cleyden hen som en stonden op. Oock wasser daer veele, sonder scop, Die al stille liggende bleven Van sieckheyden, sonder sneven, Die sy hadden van swernen haere wonden. Nu hoort voort in corte stonden. voetnoot5206. Ende die heere van Wemmele met, Ende mijn heere Geeraert, dat wet, De stoute man van Wesemale, Die waeren die ghene die sonder tale, Die monboirs waeren van Brabant, Ende van den kinde, sy u becant, Den jonghen Godevaert, haeren heere. Dese viere hadden min no meere Den last te draghene van den lande, Ende stonden op, als ick becande, 's Morghens als begonst te daghen, Ende ontbooden, hoorde ick ghewaghen, De baroenen ghemeenelicke, Die in de stat waeren sekerlicke, Ende die ten stryde waeren mede, Dat sy quaemen wel ghereden Ten rade, men wilde met hun spreken. Daer quam menich man ghestreken, Doen sy de bodscap hadden verstaen. Nu hoor, ick sal u noemen saen Die baenrotsen, die quaemen daer, Ende som die ruddren voorwaer, Dat ghyse kennen mocht tyen tyde, Als ghyse hooren nompt in stryde, In welcke syde dat sy sijn. 't Sijn dese, hoort nu nae my. Daer quam heer Godevaert van Leefdaele, Ende heere Aernoult van Craynem voorwaere, Ende van Rotselaere heer Hendrick, Ende heer Philips van Wavre desghelijcx, Ende van Meele heer Godefrin, Ende van Dommelberghe heer Jan in schijn, Ende heer Jan van Campenhout; Die waeren alle barotsen stout. Daer quam oock heer Jan van Aa, Ende heer Woulter De Beer, als ick verstae, Ende mijn heere Willem, synen sone, Ende heer Arent van Pede, alsoo ick tone, Ende heer Floris van Hoboschs met, Ende heer Goosten van Pollaere, dat wet, Ende van Pamele mijn heere Willem, Ende heer Jan van Hanuyt met hem, Ende heer Jan van Haspegouwe, Ende daertoe een ruddre ghetrouwe. voetnoot5239 Oock so quam daer sonder dolen. voetnoot5240 Mijn heere Jan van Eversberghe, Ende mijn heere Woultre van Huldenberghe, Ende mijn heere Henrick van Haeren, Ende mijn heer Godevaert, ter waeren, Die stoute heere van Elinghen, Ende heer Hendrick, in waeren dinghen, Van Hombeke, een vroom man. Dese quaemen alle te raede met aen, Ende oock menich ruddre ghemeet, Daer ick die naemen niet af en weet. Ende als sy alle commen waeren Op 't hof, ende vergadert waeren, Ghinghen sy hem bespreken nu Hoe sy mochten, segghe ick u, Best ghevreken haere ande, Die schade ende die groote schande, Die hem die vianden hadden ghedaen. Daer riet elck sonder waen, Dat hem in sijn herte dochtè goet. Nu swighe ick van hem, dies sijt vroet, Ende late elcken raede walle, Ende sal wel sonder halle Van hen spreken als 't tijt is, Ende wille u seggen, sijt ghewes, Van die van Grimberghen wat zy Voorts meer deden, gheloves mi Van Grimberghen die vrome heeren, Die al dien dach, met grooter eeren Ghevochten hadden op die vianden, Lagen ende sliepen, als ick becande, Tot dien dat men den claeren dach Uyt den hemele scynen sach. Doen stonden sy op alle maele, Ende heer Aernoult, dat wet wale. voetnoot5268 Ontboden die graven met ghewout. voetnoot5270 Den heeren met, als ick versta, Ende sijn sonen oock alle viere, Ende oock noch andere heeren schiere: Van Assche den heere, ende oock met Alaert van Beyeghem, dat wet. voetnoot5276 Ende vele andre met hem, Die daer quaemen, doe men se ontboot, In die saele wijt ende groot, Daer heer Aernoult binnen was, Ende sijn sonen, sijt seker das. Doen sy commen waeren daer, Vraechden sy ter hant daernaer Heer Aernoult, wat hy begherrende ware; Doen antwoorde hy openbaere, Ende seyde: ‘Ghy heeren, ick segt u. voetnoot5286 Dat wy te Vilvoorden reden Ende die borch braken by vryheden, Ende verbernense daernae al, Ende al dorp groot ende smal; Want die Brabanders en sullen 't niet Dorven weeren, wats gheschiet, Soo seere sijn sy alle vervaert; Daer by sage ick gherne onghespaert, Al die wyle dat wy hadden machts, Dat wy waeren so bedacht, Dat wy roofden onse vianden. voetnoot5296 Dat hem des oorloges begonst te verdrieten, Ende ons voort met peyse lieten, Ende hielden ons over dat wy waeren; Ende daernae liet ons te Brusselle vaeren, Ende winnen af, mochten wy, die stat; Want ick segge u wel te vooren dat, Dat wy nummermeer Brabanders en sien Te velde jegens ons uyt tyen, Noch oock meer te stryde commen.’ Doen antwoorde, hebbe ick vernomen. voetnoot5308 Oock haet hy die van Brabant seere, Ende seyde: ‘Ten waere, heer Aernoult, heere, U raet soude my dincken goet, Ende dat wy daden metten spoet Ons volck opsitten al te hant, Ende voeren daerwaert, sy u becant, Ende verborrent al dat wy vonden, Ende dan voeren in corte stonden Met onsen lieden te Brusselle binnen; Want wy sullen die stat wel winnen, Ons en sal nietmant wederstaen.’ Doen antwoorde sonder waen Van Oyenbrugge heer Aernoult, Een vrom ruddre ende stout, Ende seyde: ‘Heeren, desen raet waer quaet; Ick riede ons bet, dat verstaet, Dat wy gaven t' deser stede In beyde syden vaste vrede, Ende dat wy eenen dach leyden Daer wy quaemen sonder beyden Met vroede lieden in beyden syden, Ende wy spraken ten selven tyde Metten ghenen van Brabant ghemeen, Dat wy so droeghen over een Dat wy maeckten eenen soendinck Jeghen Godevaert. voetnoot5341 Oock weten wel noch ruddren ende knechten. voetnoot5343 Van den heeren al ghemeene, Die hertoghen waeren van Lotrijcke, Ende graven van Brabant diesghelijcke, Ende dat ons vooirders bracken af, Tien tyde den keysere gaf 't Lant van Lotrijcke eenen Godevaerde Van Ardennen met grooter weerden, Doen Huyghe Capet Kaerlen vinck, Hertoghe van Lotricke, in waeren dinck, Doen hy de croene calengieren quam, Die hem verstorven was, als ick vernam; Van sijns broeders sone een; Ende hier by riede ick ons in 't ghemeen, Overmids mynen weghen nu, Dat wy so voeren, segge ick u, Metten jonghen hertoghe, Ende metten ghenooten hooghe Van Brabant ende van Lotrijcke, Dat wy maeckten eenen soene rijcke, Ende die anderen yet schuldich waeren, Dat hy hem gheliefte daer naere; Oock mochten wy gherne soenen laeten; Want wy sijn's noch binnen baeten, Ende hebben hem meer schaede ghedaen Dan sy ons doen, sonder waen; Oock segge ick wel te vooren dat, Deurt langhe tusschen ons dese haet, Ende dit oorloghe en desen tijt. voetnoot5375 Wy sullen daer ane, des sekers sijt, Meer verliesen dan winnen. voetnoot5378 Die de raste vercrighen mach; Dat doen ons die vroede ghewach.’ voetnoot5381 Ick hoore 't ghedinghe. voetnoot5383 Te doene Jeghens Brabant, dat segge mi. voetnoot5386 Onsen heere ende haeren gheslachte, Die men oyent so moghende achte, Ende oyent voor so vrye lieden hielt. Dese redene sy ghestilt, Ende laet ons opsitten ter hant, Ende varen so diepe in Brabant, Ende begaedent so, al sonder beyden, Dat hem leet sy, eer wy scheyden, Dat sy ons oyent met ooghen saeghen.’ Doen sprack heer Godevaert, hoorick ghewaghen, Een vroe ruddre, mijn heere Screyhane: ‘Heer Willem, ick doe u dat te verstaene Dat ghy spreekt onwyselijcke; Wat? waendy. voetnoot5397 Ick segge ons alle te vooren wale Dat die raet van Aernoulde Ons allen bat helpen soude Dan de uwe, heere borchgrave, Want ghy raet, by S^te Bave, Daeraf ons noch sal commen in 't ynde Toren, schaede ende meswynde, Ende wy die roede sullen houwen, Daer men ons mede sal blauwen. Wy sitten Brabant al te nae Om te doene, als ick verstae, Overdaet te veele in 't lant; Want werden sy, dat sy u becant, Op ons verbolghen ghereckelicken, Ende sy ontbieden ghemeenelicken Die lieden al uyte op den ban; Ick segge u datte, by St. Jan, Sy sullen dit lant al doore vaeren Ondancks ons allen, die 't willen weeren. voetnoot5415 Wyne sullen's hem meer no min Connen verbieden ter geender tijt, Dies wil ick dat ghy seker sijt.’ Doen sprack heer Geraert van Herlaere:’ Ick hoore groot wonder voorware; Wat? Wildi dat wy vlien versaget Eer yemant compt die ons jaget? Dat en sal niet sijn mynen raet; Maer vaeren wy henen, dat verstaet, Ende laet ons onse bederve doen. Hier is menich stout baroen, Die noode sal sijn heere Laeten, peynse ick, t' sijnder oneere. Es hier oock yemant die hem ontsiet, Hy blive hier, ende en compt het niet Men sal's hem verlaten wel Verborghelijcken, al sonder spel.’ Doen antwoorde heer Willem Tant ter vaert, Ende seyde: ‘Van Herlaere heer Geeraert, Ick waene hier nietmant vervaert en es; Maer ghy spreekt kinsghelijck, sijt ghewes. voetnoot5440 Ick ende ghy ende d'ander al, Die dat begheren, groot ende smal, Onpeys te hebbene voor vrede. Ghy sult noch selve segghen mede, Eyst openbaer ofte stille, Dat ghy wout dat ghy synen wille Hadt helpen doen voortgaen, sonder gylen, Al waerdy al over duusent milen.’ Doen sprack mijn heere Aernoult Van Grimberghen die heere stout: ‘Dit gheschil is allegader om niet. By den Heere, die hem crucen liet, Vilvoorden sal af luyde oft stille, Oft ick sterve op dien wille. Sy hebben ghedaen my dicke leede, Ende ghehert in dese veede; Mach ick, het sal hem sijn gheloont, En wille niet dat meer weerde ghecroent, Oft daertoe niet seggen, want dit moet sijn, Ende alle die sijn de vrienden mijn Sitten op al sonder spaeren, Ende laet ons te Vilvorden vaeren, Ende doen 't af dat wy vinden daer. Ick weet oock wel over waer. voetnoot5465 Ende heer Screyhane, de ruddre stout, Ende heer Willem Tant, die ruddre vry, Om doeghent dit ontraden my, Ende om den lande te beradene soene; Want sy sijn ruddren wijs ende coene, Daertoe ghetrouwe ende vroet, Ende raden dit al om goet; Maer wy en willen's niet hooren nu. Nu sit alle op, dat bidde ick u, Ende doet te hant mynen raet.’ Doen antwoorde, dat verstaet, Out ende jonck, groot ende cleene:’ Wy doen gherne al ghemeene, Wy willen. voetnoot5480 Ende elck ghinck in sijn herberghe nedre, Ende deden haer wapenen voor ende wedre. Men luyde die clocke doen ter stat, Om dat sy hem souden haesten te bat; Daer dede hem wapenen menighen man. Men track daer uyte stille dan. voetnoot5486 Menich peert verdekt wale, Metysere. voetnoot5488 Daeroppe couverteuren van syde. Daer wordt gheblaesen tyen tyde Menighe trompe, menighe busine Ende alsoo die heeren wel in schyne Ghewapent waeren ende bereet, Toghen sy henen wel ghemeet. voetnoot5495 Daer bleven sy houdende met ghewelt Tote dien dat heere Arnout quam. voetnoot5498 Met hem die heere van Breda, Ende oock die grave, als ick versta, Mijn heere Hendrick van Vianden. Doen dese commen waeren, te handen Ghinck men die scaeren daer berecken, Alsoo sy henen souden trecken, D'een na d'andre met ghemacke: Die eerste leyde in waeren saeken Van Vianden die heere vrome, Met menighen man, als ick gome; Oock was hem bevolen in die vaert Van Grimberghen te veurne den standaert, Die al van goude was, meer no min, Met eender fasche van laseure daer in. Het veurde een knaepe, sijt seker das, Die Jan Van Daele gheheeten was; Oock voerde hine in den grooten stryde. voetnoot5514 Als ghy sult hooren eer 't bouck es ten eynde. D'ander schaere leyde met ghenende Die stoute heere van Breda. Die derde leyde, als ick versta, Die heere van Assche, mijn heere Geeraert. voetnoot5524 Mijn heere Woultre selve, die heere, Daer menich man in was by mijnder eere, Die vrome waeren ende coene, Ende doen alle die baroenen Waeren gheschaert ende bereet, Toghen sy henen wel ghereet Te Vilvorde wert dapperlicke; Ende als sy quamen ghemeenlicke By Vilvoorden, beeten sy saen In eenen beempt sonder waen Van haeren peerden al te maele, Ende dadense hergorden herde wale, Ende bereyden hem allen al alsoo Dat hem niet ghebrack een stroe Woudse eenighen man wederstaen. Hiernae saten sy op sonder waen Allegaedre ende sonder ghyle, Ende voeren henen tyer wyle Als te strydene al gheschaert, Alle te Vilvoorde waert. voetnoot5541 Nu hoort voort als ick las; Dit was voor S^te Johannesdach, Die in midden des somers lach, Dat groene was bosch ende heyde. voetnoot5546 Ende mochten in 't groene spelen Met haeren lieveren sonder helen, Blommen lesen ende maeken hoede, Die sy draeghen. voetnoot5551 Die sy draegen in 't herte binnen, Ende die vruchten schoon staen te velde, Die men mach lesen met ghevelde Al spelende in weder syden. Recht in desen selven tyden Was dat die van Grimberghen quaemen Te Vilvoorde alle te saemen. voetnoot5559 Ende die meere die quamen snel Te Vilvoorde binnen te hant. voetnoot5562 Ende wouden 't al verberren Al dat sy vonden sonder merren. voetnoot5564 Ende kindren. Doen dat hoorden meerdere ende mindre. voetnoot5567 En wisten sy was beghinnen, Van groeten vaere die sy ontfinghen, Ende ghinghen vlien sonder dinghen. voetnoot5570 Brusselle waert. voetnoot5571 Ende lieten staen onghespaert Al haer goet, cleen ende groot, Ende naemen met haere kindren bloot, Daer sy met henen sijn ghescheyden Van Vilvoorde sonder beyden. Ende dat heere van Grimberghen Dat quam nu sonder berghen Algadre te Vilvoorde toe, Daer al inne reet doe. voetnoot5579 Ghyne mochtes niet ghelooven Wat sy al goets daer wonnen, Totten mele ende win met tonnen, Erwetene, bonen, rendren ende baken. voetnoot5585 Oock so vonden sy sonder ghetal Peerden, schaepen ende coyen mede. voetnoot5589 Oock so daden sy daer laden Menighe scrine, menighe schoonhede, Cussens, bedden ende andere dierhede, Dies sy daer vonden veel te niede. voetnoot5594 Die selve die woonachtich waeren; Ende als 't al uyte was daernaere Ghedraeghen al dat men daer conste ghevinden, Stacken sy 't vier t' allen ynden, Ende verberrende het dorp al te maele. Oock braken sy af, dat weet wale, Borch ende sale in den gront. voetnoot5602 Nietmant die 't verweerde; Sy waeren ghevloen haere veerden, Die de borch te hoedene plaeghen. Nu hoort wes ick u wille ghewaeghen: Doen Vilvoorde verberrent was al, Toghen sy achter, groot ende smal, Ende wilden vaeren te Brusselle toe. voetnoot5610 Die seere ontrieden uytermaeten; Want haer dochte by charitaeten Dat sy kintscheyt hadden ghedaen, Ende hem te quaede noch soude vergaen, Eer d'oorloghe noch quaeme ten ynde, Ende spraken so veele, als ick vinde, Hiertoe dat die vaert weert belet, Ende keerden alle, dat wet, Te Grimberghen, van daer sy waeren commen, Met veele ghewinnen ende vromen. voetnoot5623 Blydelijck met corten woorden, Soe dat daer knaepe geen en was. voetnoot5626 En beclaechde. voetnoot5627 Tot dat daechde; Des morghens stonden sy al op, Ende ghinghen te raede sonder schop Wat sy nu wouden doen voort. Daer weert gheraden menich woordt, Beyde van vromen ende van schade; In 't ynde wort daer so gheraeden Dat elck t'huuswaert vaeren soude, Tot dat mense weder hebben woude, Ende dan souden sy commen wedre, Ende niet laeten door hooghe no door nedre. Hier met naemen zy alle oorlof Aen heer Aernoult in sijn hof, Ende hy danckte hem allen seere. voetnoot5646 Die sy hem allen hadden ghedaen. voetnoot5648 Sy stonden alle t' synen ghebode. Daernae ghinghen sy wech by Gode, Ter herberghen hen ghereyden, Ende Aernoult hadde sonder beyden Den cost doen betaelen al In die herberghe groot ende smal, Die men daer verteert hadde in, Dies men hem eere sprack meer no min, Ende daden hem segghen grooten danck. Wat holpe dat ick u maeckte lanck? voetnoot5660 Die grave Diedrick voer te Vianden Ende syne ruddren, wilt verstanden. Mijn heere Geeraert, heere van Breda, Hi voer wech, als ick versta, Tot Breda in sijn stat Met synen lieden, wet dat, Die met hem daer waeren commen. Ruddren, knaepen hebbe ick vernomen, Elck voer daer hy behoirende was; Ende mijn heere Aernoult, sijt seker das, Bleef te Grimberghen met synen sonen Ende sijn meyseniede, hoor ick vernomen; Want hy ontsach hem nievers teghen. voetnoot5668 Of sy vernamen dat hem mochte deren, Dat sy hem seyden sonder scheren, Dat hier hem jeghen beweren mochte; Dit was allegaedre dat hy dochte.

Vorige Volgende

[vs. 5178-5671]aant.