Nederduytsche dichten (1626-1638)

[p. 75]

III Harder-Dicht op den geboortensdag van Daniel Heinsius.^(1)*

(Uitg. 1638, bladz. 278; uitg. 1626, bladz. 273).

Komt, Thyrsi, laet ons gaen; tis nu den liefsten dag¹
Die in het gantsche jaer voor ons verschijnen mag,
Tis Tityr zijn geboor t: komt, Thyrsi, laet ons gaen³
Daer mirten en lauriers en duysent bloemen staen.
Vlecht ghy een kroon van mirt, en ick een van laurier
Op dat ghy uwen helt, en ick den mijnen vier.
Och, Goden, mochtet sijn dat ick int Vlaemsche lant
Met Tityr wonen mogt ontrent de Schelde-kant!
Ick waer een ander geest, den dag die ick soo acht,
Sou sijn met meerder vreugt en blijtschap doorgebracht:
Ick sou tot zijnder eer gaen snijen een nieu riet'¹¹
En Tityrs naem alleen gedencken in mijn liet.
Met Tityr sou ick gaen al daer het hem behaegt,¹³
Want Tityr ist alleen daer mijnen sin naer jaegt.
Hij is alleen den voogt, den meester van mijn hert.
Als ick hem niet en sie, gevoel ick groote smert:
Als ick by hem mag sijn, al was ick droef te voor,
Terstont ben ick verblijt, de swarigheyt moet door.
Als ick maer eenen dag moet derven zijn gesicht,
Mijn hert en mijnen geest in duysent sorgen ligt.
Ick wens geen meerder quaet aen hem die my benijt,
Als dat hy proeven mag den alderdroefsten tijt,
Die ick geleden heb, als mijn onlustig vee
By Tityr niet en was, en hielt sich over zee:²⁴
Als my heeft menichmael de Lieve met de Ley²⁵
Om Tityrs wil alleen gevonden in geschrey,
Om Tityrs wil alleen my heeft sien nemen af,
Het leven moede sijn, en wenschen om het graf.
Al ist dat mijnen naem int weeldig Vlaemsche velt
Wiert onder het getal van groote lien gestelt:³⁰
Al heb ick menichmael veel Nimphen daer gesien,
Aenhoorende mijn spel, haer gunste my aenbien:

(1) Titel volgens 1626; in 1638 luidt de titel ‘Harder-dicht’.

* Heinsius' geboortedag viel op 30 Mei.
Dat gedicht moet tusschen 1624/1626 geschreven zijn, korten tijd na Zevecote's aankomst te Leiden; het is nog vol herinneringen aan Gent en Vlaanderen.

1 Thyrsi: bij Theokritos wordt Thyrsis, de schaapherder van den Etna, door een geitenhoeder uitgenoodigd, om hem het lied van den koeherder Daphnis voor te dragen.

3 Tityr: naam ontleend aan de klassieken. Hier wordt Heinsius bedoeld.

11 een riet snijen: een rieten fluit snijden.

13 al daer: overal waar.

24 en hielt sich over zee: (wordt hier gedacht aan een overzeesche reis van Heinsius, wellicht naar Zweden?)/

25 de Lieve is een bijrivier van de Leie.

30 Inderdaad wordt Zevecote in de liminaria van zijn Lat. Poëmata 1622/23 door veel geleerden en dichters geprezen.

[p. 76]

 

Ten stont my al niet aen. Vergeeft my, Gentsche Maegt,

 

Daer Tityr niet en was en heeft my niet behaecht.³⁴

35

Gunst, rijckdom, hooge macht, en aengeboden staet

 

Heb ick om Tityrs min verlaten en versmaet.

 

Wat was den Spaenschen Vorst, wat was het Roomsche lant,³⁷

 

Als ick maer eens en docht op Tityrs groot verstant?

 

Soo ver den dennenboom sich boven wissen heft,

40

Soo verre Tityrs naem de Princen overtreft.

 

Hy is bekent, geacht, gepresen, en bemint,

 

Tot daer het Sweetsche Rijc beeft voor den Noortschen wint,⁴²

 

En daer het blauwe volck van d'Adriaensche vloet

 

De moedige Princes van duysent steden groet;⁴⁴

45

Jae voorder als de Son haer gouden peerden keert,

 

Wert Tityrs groote siel van vrome lien geeert,

 

Och, Goden, mochtet sijn dat ick altijt by hem

 

Mocht wesen, hem aensien, en hooren zijne stem,

 

En dat hy, als ik was besprongen van de doot,

50

Met zijn beminde hand mijn moe gesichte sloot.

 

Sijt welkom, liefsten dag, en maeckt dat ghy hier naer

 

Met meerder eer en vreugt keert werom menig jaer.

34 heeft: heeft het.

37 het Roomsche lant: herinnering aan zijn verblijf te Rome en de daar ontvangen eerbewijzen.

42 daer: waar.

44 Heinsius' faam was overal doorgedrongen. Gustaaf-Adolf, Koning van Zweden, benoemde hem tot historie-schrijver van het Zweedsche rijk en noodigde hem uit naar Zweden, zooals naar het schijnt ook Paus Urbanus VIII hem verzocht te Rome te blijven, om er de ‘vervallen geleerdheid’ te helpen herstellen. (cf. O.a. E. Wrangel, De Betrekkingen tusschen Zweden en de Nederlanden, p. 56–61.)

v. 22 dan i.p.v. als na comp.

v.34 behaegt; 42 rijck; 45 dan i.p.v. als; 48 mogt; 49 ben i.p.v. was; 50 hant.