Logo DBNL
Thalamus sponsi oft t'Bruydegoms Beddeken (1623)

Thalamus sponsi oft t'Bruydegoms Beddeken

(1623)–Michiel Zachmoorter–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

Cap. VII.
Wat de mystique schrijvers verstaen door dese spreeck-woorden, Goddelijcke donckerheydt, nietheyt der creaturen, alheyt Godts, lijdende vernietinghe, met Godt vereenicht worden, ende dierghelijcke.

 

DEse vijf saecken wel ghemerckt zijnde, sullen ons brengen tot kennisse vande verborgen const-woorden van't schouwende leven. Want ten eersten hebben wy daer door connen +leeren dat-men dan in de Goddelijcke donckerheyt is, oft inde donckerheydt des gheloofs (volghende oock de leeringe vanden Goddelijcken Rusbrochius ende andere) alsmen sy-selven vindt in een afgrondich, ende oneyndich niet weten dat boven alle kennisse ende wetenschay is, alsmen ver-

latende alle Goddelijcke naemen, diemen soude connen Godt oft die creaturen toeschrijven, wort over-gevoert in een eeuwich oneyndich ende onnoemelijck wesen, waer in wy ons verliesen. Ende als wy boven alle deuchdelijcke wercken ons vinden in een gheduerighe ledicheydt, in de welcke niemant natuerlijck wercken en can, ende in een oneyndige saligheyt (die Godt is) den welcken 'tgheluck van alle salighe gheesten seer verre te boven gaet, in welcke wy al te saemen maer een en zijn, ende dat een selve, dat de salicheyt selve in haer is, soo veel alst aen de creature geschieden can, eyndelijck alsmen bevint alle salige geesten weselijck verdroncken, ghesmolten, ende sy selven oock verloren in een over-weselijck wesen in een onbekende ende wijse-loose donckerheydt. Dit zijn de woorden Rusbrochij gheciteert dooz P.Alvarez de Paz, waer door wy sien dat het overnatuerlijck licht, dat Godt straelt in onse zielen, ten eersten beneemt de kennisse ende gedaente van alle creaturen, om dat het ghestraelt wordt inden gheest daer gheen ghedaente van creature comen en can; ten tweeden sien wy noch dat het beneemt alle de kennissen ende naemen Godts diemen hem soude connen toeschrijven door de kennisse van eenighe creatueren, door dien dat dit wesen

onnoemelijck is, daer wy in ghevoert worden, ende gheen over-een-comen en heeft met de creaturen. Ten derden dat het in desen staet den mensche stelt in een geduerighe H. ledicheydt daermen met dit natuerlijeke crachten niet inwercken en can, waer door geen wonder en is, datmen in desen staet niet meer en mediteert. Ten vierden dat den gheest door dit licht met Godt vereenicht wort, inden welcken hy sy-selven vint met alle salighe gheesten verslonden, gesmolten ende verloren in een onbekende wijse loose donckerheydt: van welcke donckerheydt seer dickmaels inde Schriftuere ghesproken wort, Exod. +20. 22. Moyses is ghegaen tot in de donckerheydt daer Godt in was. 2. Paral. 6. Den Heere heeft belooft dat hy soude woonen inde donckerheyt. waer uyt men can mercken dat dit const-woort uyt de Schrifture sijnen oorspronck neemt. Dese descriptie vande donckerheyt met 'tghene dat voordseyt is vande lichten der creaturen, leydt ons metter handt om lichtelijck te kennen wat de mystique leeraers oock verstaen als sy segghen datmen moet blijven in sijnen niet ende in de alheyt Godts. Want aengesien dat dit over-natuerlijck licht soo verre uyt de kennisse vanden mensche alle gedencken van alle creaturen bant dat geen

ghedaente van hun in hem en blijft alst hem volmaecktelijck beschijnt, soo is den mensch dan op dat pas gelijck oft hy noyt creaturen ghesien oft gehandelt en hadde, ja hy is oock gebloot van sy-selven, om dat hy ghevoert wort door den geest in een oneyndich ongrondeerlijck wesen, dat hij van sy-selven niet meer en weet op dien tijdt dan oft hy niet gheschaepen en ware. Ende aenghesien dat gheen creature wesen in onse siele en heeft dan door't gedencken van haer ghedaente, wat wonder ist dat als wy ghebloot zijn vande ghedaenten+ van alle creaturen, ende van ons selven, dat wy geseyt worden verniet te zijn, oft te blijven in onsen niet? Ende ten anderen aenghesien dat dese donckerheydt niet alleen donckerheyt en is, maer oock licht, het welck ons ontdeckt een oneyndich wesen in wiens teghenwoordigheydt alle gheschapen lichten verduystert ende niet zijn, daerom is datmen seght dat de+ de siele in desen staet inden Al, oft inde alheyt Godt is, want sy en bevindt daer inder waerheyt maer een wesen, dat in hem alle wesen verslint ende verniet, ende alleen blijft den waerachtigen Al, aengesien dat sy gheen creaturen en siet, gelijckmen mach segghen dat den mensch die soo sterrelijck de sonne besiet dat hy daer door

verduystert wordt, dat hy maer een saecke en siet al zijn alle die ander dinghen voor hem, om dat het groot licht der sonnen hem alle ghesicht benomen heeft.

Dese twee konst-woorden vande Alheyt Godts, ende Nietheyt der creaturen zijn oock dickmaels ghebruyckt vande heylighe Schrifture, al waer Godt door +Moyses ons is vermaenende: Videte quod ego sum solus, Siet dat ick alleen ben. ende elders wordt ons gheleert, +Quod sit omnia in omnibus, dat hy het Al is in Al. Vande Nietheydt der creaturen ende naementlijck van sijn eyghen nietheydt sprack den Prophete doen +hy feyde: Ad nihilum redactus sum, & nescivi. Ick wierdt tot niet ghebrocht, ende ick en wistet niet. Vyt welcke woorden niet alleen en blijckt dat die volmaeckte contemplatie ons berooft ende bloot van ons eyghen beelt, maer oock vande reflexie van het ghene datter gheschiet, ende daerom seght hy; nescivi, ick en wist niet, dat ick tot niet was ghebracht, ghelijck oock S. Paulus van sijn +opgetogentheyt getuyght, seggende: 'Tzy in’t lichaem oft buyten 't lichaem ick en weet het niet. Hier door blijckt oock hoe contrarie middel veel menschen ghebruycken als sy meynen te geraecken tot desen niet

door't geduerich peysen datse niet en zijn, en niet en dooghen, niet en vermoghen; want al zijn dit goede ghepeysen van't werckende leven, nochtans hoe sy meer ghedacht worden hoe sy den mensch meer vervremden van desen niet in't schouwende leven, want hoe sy dit meer peysen hoe sy hen selfs beelt meer inde ziele drucken, daer nochtans dese nietheydt door't vergheten sijns selfs, ende alder geschapen dinghen vercreghen moet worden. Op de selve maniere missen oock de ghene die hoorende dat Godt priuatione oft negatione melius cognoscatur quàm positione, datmen tot de kennisse Godts beter gheraeckt door alle volmaecktheydt van hem te weiren ende te loochenen, dan door hem de selve toe te schrijven, meynen tot dese kennisse te gheraecken peysende, Gods en is gheen leven, Godt en is gheen ziele, Godt en is gheen wesen, maer iet boven al dat, niet merckende dat dit loochenen der volmaecktheydt in't schouwende leven moet geschieden door't niet ghedencken van eenige volmaecktheyt, door welck vergeten de siele wort bequaem gemaeckt een ander overnatuerlijck licht t'ontfangen, maer in alle de kennissen van alle gheschapen volmaecktheyt verduystert ende vernielt wordt, ende, een ongheschapen

onbegrijpelijcke vol-maecktheydt +beschouwt wort. Ende dit is de lijdende vernietinghe daer P.Benedictus lib. 3. c. 10. af spreeckt. Hy noemtse lijdende, om dat de ziele lijdt, ende toelaet dat die teghenwoordicheydt Godts in haeren geest verduystert, te niet brenght, oft verniet die gedaente van alle creaturen ende van haer eygen selven. Alwaer P.Benedictus oock uyt-leght alle de schalckste beletselen die de eyghen liefde can vinden om dese vernietinghe te beletten, dit van luttel menschen verstaen worden, ende daeromme met Godts hulpe schicke ick hier naer sommighe van die uyt te legghen.

'Tghene wy gheseyt hebben om te toonen hoe die creaturen hun ghedaenten in den mensch, verliesen ende verniet worden +door't aenschouwen vande Alheyt van dat oneyndich wesen, brengt ons oock tot kennisse van dit spreeck-woort dat de H. Doctoren ghebruycken van transformatie oft overforminghe vanden gheest in Godt, waerdoor sy verstaen dat de siele in desen staet verliest de ghedaenten ende formen van alle creaturen ende van haer selven, om dat sy ghelijck overdeckt ende overtrocken wordt vande Alheydt van dit oneyndich wesen, naer het segghen van

den Apostel, in eandem imaginem +transformamur à claritae in claritatem tanquam à Domini Spiritu, Wy worden

overformt, seght hy, uyt gheschapen licht in het ongheschapen, in onsen eersten oorspronck daer wy maer een beelt en hebben, te weten dat Goddelijck wesen, waer wy gheboert worden à Domini Spiritu, vanden Gheest des Heeren. Ende dit gheschiedt op de selve manier ghelijck het licht der sterren overdeckt ende overtrocken wordt van het licht vande sonne soo haest als sy opgaet, soo dat sy niet alleen in ons ooghen en verandert hen ghedaente ende forme, maer oock ons eyghen ghesicht, indien wy die langhe sterrelijck aensien.

Waer door wy oock verstaen hoe de+ creaturen ende den gheest gheseydt worden, ghesmolten ende verslonden te worden, ende hen te verliesen in Godt, met welcke woorden men niet en verstaet, dat den gheest oft die ander creaturen hun wesen verliesen, ghelijck de sterren oock haer wesen behouden alsmen die niet en siet, maer dat de siele soo ghenadelijck overgoten zijnde van dit Goddelijck licht, van haer selven niet meer en weet dan oft sy daer in ghe-

smolten, verslonden, verloren ende verniet waer.

Hebbende nu verstaen hoe den gheest in Godt wordt verslonden ende +ghesmolten, soo canmen lichtelijck begrijpen wat de H. schriftuere ende de Doctooren meynen als sy segghen dat wy een moeten worden met Godt, 'twelck onsen Salichmaker aldus versochte aen sijnen Vader: +Ego claritatem quam dedisti mihi, dedi eis, vt sint vnum sicut & nos vnum sumus, ego in illis & tu in me. ende een lutsken te +vorren seght hy: vt omnes vnum sint, sicut tu Pater in me, & ego in te, vt & ipsi in nobis vnum sint. Dat licht Vader dat ghy my ghegheven hebt, hebbe ick hen gegeven, op dat sy een zijn, ghelijck wy een zijn, ick in hen ende ghy in my, op dat sy al een moghen zijn, ghelijck ghy Vader in my ende ick in u, dat sy oock in ons moghen een zijn. Souden dan twee een worden, soo moet het cranckste wijcken ende in't machtichste verandert worden, ende door dien dat dit niet en can gheschieden VVeselijck, om dat wy niet en connen Godt worden door natuere, soo gheschiet het in desen staet door gratie, inde welcke de ziele ontfanght dat Goddelijck licht, dat onsen Salichmaker seght dat hy ons gegeven heeft, waer door wy op-genomen

ende vercoren worden tot kinderen Godts, ende een worden met den Sone Godts die wijsheyt des Vaders, die een is met sijnen Vader volgende die onsprekelijcke eere die hy ons gedaen heeft, ons gevende potestatem filios Dei+ fieri, de macht van kinderen Gods te worden. Ende om dat ghy u groote edelheyt te beter sout verstaen, soo sal ick u dit uyt-leggen met de woorden van eenen doctoor van desen tjjt, den welcken aldus schrijft, Sed quomodo,+ &c. Maer hoe ende in wat middelen heeft hy ons vercoren tot kinderen Godts? door een wonderlijcke maniere, want eerst heeft by eenen mensch genomen tot eenen natuerlijcken Sone, stortende in hem die volheydt sijnder Godtheyt, ende hem weselijck met sy-selven vereenighende. Door den desen verkiest hy ende maeckt kinderen Godts alle de ghene die in desen mensch door't geloove ende de Sacramenten ghelijck tacken inden boom oft wijngaert-rancken inden wijngaert worden ghegreffijt oft besloten, want soo haest als yemandt soo in Christo ghegreffijt wordt ende hem aenhanght, soo wordt hy van den Gheest Christi, den vvelcken sijn Godtheydt is, ghelijck levende ghemaeckt, ende dien volghende soo wordt hy een kindt Godts, want alle die door den Gheest Godts ghedreven worden, dat zijn kinderen Godts

+naer't segghen vanden Apostel, want sy leven metten selven Gheest vvaer mede da[t] Godt leeft, ende met den selven, dat Chri[s]tus den naturlijcken Godts Sone leeft, al ist soo dat desen Gheest aen dese voorseyde op verscheyden manieren vvort medeghedeylt. VVant hy comt die Goddelijck persoonen toe per identitatem, om dat hy die selve is, ende dat door eene onghemiddelde nootsaeckelijckheyt; ghelijck aen den Vader, of door de eeuwighe gheboorte aen den Sone, aut per spirationem, door den Goddelijcken blaes aenden H. Geest: maer aende menscheydt Christi vvort dese Godtheyt medeghedeylt door een vveselijcke vereeninghe, ende aen ons per extensionem, door een seker maniere van uytstrecken, vvant door de gave vande rechtveerdighmakende gratie,beghint hy te vvesen onsen gheest, ons leven, in ons vvonende, ons vercierende, roerende, regerende ende al ons doen ende laeten, dat Godt aenghenaem is in ons vervveckende ende voorstrenghende, soo dat de dry Goddelijcke persoonen door desen gheest leven natuerlijck, vvant het leven; de menscheyt Christi leeft daer door ghelijck natuerlijck door de vveselijcke vereeninghe, maer vvy teenemael overnatuerlijck, vvant t'is (om soo te seg-

ghen) ons overlevendich leven ende overvvesentlijck vvesen: imagineert u dat den Gheest Christi is ghelijck een oneyndelijcke groote ziele, die niet en can besloten vvesen in die nauvvicheyt van sijn menscheyt, maer van alle canten oneyndelijck is overvloeyende, soo dat hy machtich is niet alleen dien mensche, maer oock alle de gene die hem sullen aenhanghen 'tleven te gheven, ende consequentelijck kinderen Gods te maecken.


Vorige Volgende