Thalamus sponsi oft t'Bruydegoms Beddeken

Cap. XVII.
Vande vierde soorte van’tghebedt te weten inden wille Godts. Waer gheleert wort, Hoemen hem dragen moet in alle quellinghen, verstroeytheydt, ende dorrichheyt gheduerende het gebedt, ende hoe dat desen wegh genoemt. Via abnega tiua, des verloochenen sijns selfs, alsoo bequaem is tot het Schauwende leven als Via amatiua, den wegh der minlijcker bevoelijckheydt, welcke de twee inganghen zijn van't schouwende leven.

MAer nu dunckt my dat ick hier hoore het droef beclach van veel zielen goet van begeerte, dit

[p. 151]

nu de eerste bevoelijcke viericheyt verloren hebben sonder ghenoot te zijn vanden bruydegom tot dese lieffelijcke om-helsinghen, oft hebben sy ghenoot gheweest, sy hebben't onachtsaemelijck versuymt, de welcke dit onhelpelijck verlies beschreyende, ende noch lieffelijcke meditatien, noch vierighe aspiratien in haer vindende, meynen ende maecken haer rekeninghe van altijts met die camerwijfs uyt die heymelijcke slaep-camer ghesloten te blijven. Maer cessent oculi tui à lachrymis, & vox tua à ploratu, est merces operi tuo. Wilt o siele die dit beclach zijt doende, maer alleenlijck desen uwen goeden wille te wercke stellen in een neerstich versterven ws selfs, ende in uwen bruydegom getrouwelijck te soecken met een suyver meyninge in alle uwe uytwendighe wercken, ghelijck inde voorgaende thienste, twaelfste ende derthienste capittels gheseyt is, ende u inwendighe oeffeninghe oft ghebedt schicken naer dese naer-volghende leeringhe, Redder tibi Dominus duplicia, Den Heere salder u in leyden ende seer haest soo gheluckelijck, dat ghy sult moeten belijden, dat hy u al die achterstellen met dobbelen interest ende woecker betaelt sal hebben. Want door het ghene hier voren

[p. 152]

gheseyt heeft geweest, cont ghy wel mercken, dat al ist saecke dat in't beginsel vande leeringhe vande Meditatie gheraeden wort neersticheydt te doen om die vierige affectien te verwecken die aldaer beschreven staen, dat het selve niet en geschiet om daer op te rusten ende te blijven als op het laetste eynde dat wy door die Meditatie oft ghebedt versoecken, maer dat de selve ons maer en dienen als eenen wegh ende bequamen middel die Godt ghemeynlijck ghebruyckt om die beestelijcke ende nederste partije vanden mensch aen de reden te onderworpen, op dat de siele van die selve niet meer belet zijnde, soude mogen allenskens geraecken tot dat inwendich stil gewaer-worden van die Goddelijcke teghenwoordicheydt in haeren gheest, de welcke sy ghemeynlijck niet bevinden en sal alsoo langhe als die voorseyde affectien seer bevoelijck, smaeckelijck ende aenghenaem zijn aende natuere, deur dat sy te gulselijck met haer eyghen liefde daer op is vallende. Waer door comt dat Godt voor ghewoonte heeft de sielen te suyveren die hy door desen wegh der abnegatie oft verloocheninghe huns selfs leydt, met veelderhande ontsmaeckelijckheydt, dorricheydt, verstroytheydt, ende tentatien, ende dat dickmaels, als

[p. 153]

sy dat minst zijn verwachtende, ende ten tijde als sy nu met de meeste voldoeninge den wech der meditatien zijn vervolgende, om soo dat nederste deel noch bequamer te maken, ende om dat het min beletten soude den gheest in't aenschouwen vande Goddelijcke teghenwoordicheydt.

In welcke dorricheydt de menschen die noch met veel eyghen liefde hunne meditatien vervolghen, een groote quellinghe ende verbaestheydt ghevoelen, namentlijck als sy dese goede affectien voor hun uyterste eynde hebben gestelt, ende dan meynen sy dat het al verloren gaet, aengesien dat sy bevinden metter daet, dat hoe sy hen meer begheven tot het ghebedt om dese affectien te verwecken, hoe sy die min vercrijghen, ende dorder, onbevoeljjcker, meer quellich ende verstroyt worden, noch en bevinden geenen treck meer tot eenige goede begheerte oft affectie als te voren, ende hen en lust somtijts niet anders te doen dan hen stille te houden sonder ghepeyns in een in-wendich stil-swijghenen ende op-houden van alle bevoelijcke werckelijckheit met een gheneghentheyt tot een onbekent goet, dat sy nochtans niet en weten wat het is, noch hoe oft in wat manieren sy dat beminnen, alleen dunckt hun dat sy voldoeninge hebben in alleen te

[p. 154]

blijven sonder ghepeynsen oft menichvuldicheyt, aenhanghende met liefde aen yet dat hen teenemael onbekent is, waer sy sekerlijck die eenighe ruste in souden vinden, waer't dat sy dorsten aventuren van alsoo daer stille te blyven, 'twelck sy nochtans niet en dorven bestaen, om dat sy meynen dat altijt verlies is alsmen met die crachten vande ziele, verstant, memorie, ende wille niet en werckt soomen ghewoon is. Welcke nieuwicheyt om dat soo onverwacht is ende soo verre buyten den voort-ganck diemen hem selven imagineerde ende liet voor hem staen te moeten crijghen, ende om dat sy gheenen smaeck ende bevoelijckheydt aende eyghen liefde mede en brenght, daerom valt sy seer swaer aen de onverstorven menschen, die al haer profijt willen meten met de mate van haren smaeck, ende dat soo veel te meer door dien dat de Goddelijcke presentie in't beghinsel noch soo onbevoelijck is aenden gheest selve, die door sijne groote onbequamicheydt de selve noch niet van deghen ghewaer en can worden.

Het is op den wech van desen staet dat het meestendeel vande menschen van goede begheerte achter-waerts keeren ende verlaten die oeffeninghe des inwendichs

[p. 155]

ghebedts, meynende aengesien sy die voorgaende goede affectien niet meer en gevoelen, dat sy onbequaem zijn tot het inwendich gheestelijck leven. Andere menschen oock die noch dese minnelijcke tegenwoordicheyt niet ghewaer en worden, vindende dat hoe sy meer willen wercken met de crachten van hunne ziele, hoe sy meer tentatien scrupulen, quellinghen, ende dorricheden crijghen, meynen beter te doen om de selve t'ontgaen, alleen het mondt-gebedt te ghebruycken, oft hen met uytwendighe goede wercken te becommeren, liever dan soo den tijdt te verliesen (soo hen dunckt) stil blijvende sitten inde inwendighe ruste, die haer door dese Goddelijcke presentie ghegheven wort. Waer door alsulcke toonen metter daet dat sy van de steenachtighe aerde zijn, waer van onsen Salichmaecker is spreeckende in het Euangelie, die met blijdtschap het⁺ saedt des woordts Godts ontfanghen hebbende, om datse niet ghewortelt en zijn in die waerachtighe liefde Godts, het selve gheen ghehoor noch gheloove en willen gheven, noch in alles volghen, maer verlaeten het alder-edelste ghebedt dat in den Gheest ende in de waerheydt gheschiedt, Orra tentatione, als den tijdt van tentatie, dorricheyt,

+ Luc. 8.

[p. 156]

ende der beproevinghe vande waerachtige lief-hebbers aen-comt.

Die ziele dan die den bequaemen middel wilt vinden om in al die quellinghen niet te vallen, ja om met alderhande quellinghen onsprekelijck profijt te doen, al en is sy noch niet ghecomen tot die ghewaerwordinge vande teghenwoordicheyt Godts, waer van ick nu gheseydt hebbe, dat sy ghetrouwe zy om gheen ander eynde te nemen in alle hare meditatien, ghebeden ofte wercken, dan alleenlijck het volbrenghen vanden liefsten wille Godts ende sijn wel-behaghen, ende dat sy wel te vreden sy als hy haer laet sonder eenige affectie, smaeck oft devotie te ghevoelen, waer in sy blijdelijck moet vol-herden. Want hoe sy beter hier in sal geresigneert zijn ende haer te vreden houden met al dat Godt laet over-comen, haer selven in als (niet uyt-ghenomen) sijnen liefsten wille onderworpende in alle stillicheyt, hoe sy eer bequaem sal worden tot het schouwende leven, jae veel bequamer dan oft sy alle die smaeckelijcke devotie hadde die sy soude connen wenschen, al dunckt die nature wel contrarie.

Want dese onbevoelijckheden der pijnelijcke dorricheden zijn soo noodtsakelijck om de ziele te bereyden tot alle deughden ende

[p. 157]

ende tot het schouwende leven, datter niemant tot die volmaeckte vereenighe en compt, die de selve vroech oft laet niet en passeert, ende hoe den mensch de selve is lijdende met meerder gelijckheyt van sijnen wille met den wille Godts, hoe hy eer comt te bevinden, dat sy den edelsten middel hebben gheweest, die hem boven sy-selven hebben ghevoert, sonder de welcke hy in sijn eyghen natuere soude ghebleven hebben, ende Godt nimmermeer bemint en soude hebben met een pure liefde, maer meestendeel om den smaeck ende voldoeninghe die hy in de devotie was vindende: het welck hy bevonden hebbende al mochte hy weder crijgen die bevoelijcke devotien, die hy van te voren soo groot plach te achten, hy en soudese niet begheeren, ja soudese soecken te beletten, voor dien dat hy nu bevonden heeft, datse hem in dat suyver schouwen hinderen ende vermiddelen, om datse noch meer gheschieden in die nederste partije, alwaer de ziele niet anders met Godt en can handelen, noch kennen, noch beminnen, dan op die selve maniere ghelijck sy met die creaturen handelt, de selve kent, ende bemint; door dien sy alsdan noch de wete niet ghevonden en hadde, van alle hare kennissen van boven door 'tverlicht gheloove

[p. 158]

van Godt te ontfanghen, dat wel een andere soorte van liefde ende ghenieten Godts in haer veroorsaeckt, dan alle die voorgaende kennissen die sy met grooten arbeydt was treckende uyt die creaturen, bevindende metter waerheyt dat sy van te voren haer sinnelijckheydt was soeckende in Godt, ghelijck sy die placht te soecken inde creaturen, ende dat sy die niet verstierf, maer alleenlijck liet veranderen van voorworp oft object, te weten vande creaturen op Godt, naedemael dat sy swaermoedich, droef ende mistroostich wiert, ende twijfelachtich oft sy het ghebedt wilde verlaten, om dat sy in Godt niet en vondt dierghelijcke soorte van bevoelijcken smaeck ende voldoeninghe, die sy placht van te voren in de creaturen te vinden. 'Twelck een openbaer teecken is dat sy hem niet puerlijck en beminde, noch sijnen liefsten wille, maer wel dien smaeck die sy in sijnen dienst vondt, al het welck noch met groote eyghen liefde ghemengelt was, ende hierom ist noodich van den selven smaeck berooft te worden, op dat sy sonder den selven volherdende in't ghebedt soude leeren Godt dienen op haer eyghen borse (om soo te segghen) ende sonder ander op-sicht dan van hem alleen te behaeghen.

[p. 159]

Al het welck met gheenen middel beter ende ghevoeghelijcker volbracht en can worden, dan door niet anders te soecken in sijn ghebedt dan dat den liefsten wille Godts volbracht mach worden. Want daer door gheschiedt, dat alsoo haest als den mensch bevint, dat sijn gebedt niet en vloeyt als het ghewoon is, dat hy hem comt terstont ghelijck te stellen met den Goddelijcken wille, ende hebbende noch een luttel soetelijck geproeft oft hy met sijne voorgaende oeffeninghe niet voort en can, bevindende dat neen, soo maeckt hy sijne oeffeninghe van hem ghelijck te setten ende te confirmeren met den wille des Heeren, ghebruyckende hier toe dese oft dusdanighe lieflijcke stille ende gheruste aspiratien oft t'samensprekinghen, Dat de liefste vville des Heeren gheschiede in alle sijne creaturen: nu hebbe ick dat ick begheere, te weten dat Godts vville soude gheschieden: Heere veel aenghenaemer is my uvven vville in alle dese quellijcke tentatien ende dorricheden, dan in alle troost oft devotie: niet mijnen vville ô Heere, maer den uvven moet gheschieden in tijdt ende inder eeuvvigheyt: gheen ander begheerte, ô Heere, en moet in my leven, dan van het volbrengen van uvven vville, vvant ick daer buyten niet

[p. 160]

en begheere, noch gheene svvaerder helle en vveet, dan het overtreden van den selven. Met sulcke corte, gheruste, ende in-wendighe t'saemensprekinghen onder-houdt haer de siele seer vruchtbaerlijck, duerende haer quellinghen ende tentatien, ende dat niet alleen corten tijdt, maer heele uren, ja daghen lanck, tot dat sy voorder ghetrocken wordt, soo ick in't naervolghende capittel segghen sal.