|
| |
Cap. IV.
Vande Meditatie die de tweede soorte van ghebedt is.
DE Meditatie is een neerstighe ende sorchvuldighe werckinghe des verstants, in te ondersoecken, overdencken, considereren ende weghen de natuere ende gheleghentheydt van eenige saecke om daer deur beweeght te worden om Godt te dienen, te eeren, te beminnen, ende te leven een deuchdelijck ende salich leven. Ghemeynelick nochtans zoo noemtmen de gheheele oeffeninghe des inwendichs ghebedts Meditatie, ghelijck wy gedaen hebben in ons boecxken vande Statien vande passie; ende heeft vier deelen: het 1. is de Preparatie ofte bereydinge; het 2. de Historie van't mysterie; | |
| |
het derde, het over-dencken oft die consideratie; het vierde, de affectien oft verweckinghe vanden vrijen wille daer uytspruytende. D'eerste twee deelen dienen tot de twee leste als tot haer eynde, ende zijn meestendeel ghegheven in onse neersticheyt ende macht. De affectien hangen veel aende voorgaende preparatien ende meditatien, nochtans niet teenemael, want wy die niet altoos en connen ghehebben als wy willen, maer met den vrijen wil soo connen wy altoos eenighsins Godt dancken, loven, ende ons selven hem opofferen oock sonder bevoelijcke affectie door het gheloof alleen, nochtans niet soo vierichlijck, ende met meerderen arbeydt.
De preparatie oft bereydinghe machmen veranderen, cort ende lanck maken, naer dat wy ons bequaem oft onbequaem vinden tot het gebedt. De consideratie oft overdencken en moet niet langer dueren als tot dat wy ons beweeght vinden om daer uyt te trecken de affectien, ende als wy die niet ghewaer en worden, soo en moeten wy al even-wel niet blijven doorgaens considererende, het welck sonder vrucht gheschiet, maer moeten de redene te werck stellen, ende daer door ons selven verwillighen tot goede proposten, dancksegginghe ende alderhande goede affectien. | |
| |
Dese affectien, sijn medelijden, berouw van sonden, haet van sy-selven, vreese van Godt noch te vergrammen, naer Godt verlanghen, betrouwen op sijn onsprekelijcke bermhertigheydt, blijschap in 't aenmercken sijnder goedtheydt, waer door de ziele onsteken wordt om hem te loven ende te dancken, haer selven hem op te offeren, ende boven al om hem altoos lief te hebben ende te beminnen, welcke affectien te beter vloeyen, ale wy te voren in ons hebben ghehadt een groote verwonderinghe, waer door wy oock ghemeynelijck verweckt worden om ghetrouwelijck naer te volghen de deughden die meest blincken in het mysterie dat wy voor handen hebben, ende tot dien eynde maecktmen die goede opsetten ende proposten om de selve te werck te stellen. Een iegelijck mach blijven langer tijt in die affectien, die hem proffijtelijckste duncken; een beghinnende mensch in die van 't medelijden ende berouw van sonden; als hy nu wat gevoordert is, sal hy hem oeffenen inde naevolginge der deuchden Christi, ende principaelijck inde liefde. Nochtans moet boven al waer-nemen waer toe dat hem Godt meest treckt, want dat is hem altoos het beste, ende daer-om moet-men leeren alle sijn gebet doen son- | |
| |
der eyghendom, altoos bereet zijnde om van Godt gheleydt te worden; ende hierop moet wel ghelet zijn.
Maer door dien sommige menschen nauwelijcx en weten wat de meditatie is, oft hoe sy die doen moeten, daerom sal ick de maniere in't besonder beschrijven, ende hoe wel de maniere die hier naervolcht seer werckelijck ende driftich is, sy is nochtans gemeynlijck van noode, namentlijck in het eerste, hem ghetrouwelijck daer toe te beweghen: anders gaet het den mensch seer weynich ter herten, om dat hy noch teenemael caut ende ongeoeffent is. Nochtans moet weten naederhandt, dat het beste is, hem te houden in de affectie met meerdere eenvoudicheyt, stillicheydt ende innicheydt; want dan is den mensch bequaemst om van Godt besocht te worden, wiens rustplaetse is den vrede onser zielen.
Ende want een goede orden te houden in alle saecken brengt meerder claerheyt, ghemack ende proffijt, soo moetmen dit principaelijck sien te doen in 't ghebedt, 'twelck de edelste ende oock de swaerste saecke vande werelt is, op dat gelijck alle de crachten vanden mensch hier t'saemen besich zijn, d'een niet en come te beletten d'ander, maer d'een d'ander mach helpen om te vercrijgen de vrucht des gebets.
| |
| |
Om dan te weten hoe wy dit best mochten doen, soo en isser niet beters, dan letten op de orden die de natuer ons ghegheven heeft, de welcke ontwijffelijck de beste is. Laet ons dan eens besien hoe wy daer mede te werck souden gaen, waer het saecken dat ons iet sulcx ghebeurde als 'tghene wy mediteren, hoe wy door de consideratie souden comen tot de affectie, ende wat orden wy in die souden houden.
Het exempel dat ons inde materie vande passie best soude te passe comen, is dit: Daer is eenen persoon den welcken met opset oft oock by geval comt op de marckt oft op de plaetse daer-men iemant door de justitie sal brenghen ter doodt. Hy siet in't eerste curieuselijck aen den patient die daer wort ghebrocht, ende voort al het ghene datmen met hem gaet doen: hy blijft dat altemael aendachtelijck ten eynde toe aensiende. Dit houdt hem soo besich, dat hy noch niet en vraeght wat het voor een is, oft waerom men hem soo pijnight, maer dit doet hy naderhant, daer toe beweeght zijnde door de groote ongewoonlijcke tormenten, die hy siet datmen sulcken persoon is aendoende. Hy sal dan vraeghen van iemandt die hy meynt dat hem hier op antwoorden can, wat desen mensch voor eenen is. Men sal ter avontuere segghen | |
| |
dat het is den Coninck van 'tLant; waer door hy teenemael verslaeghen wesende, sal vraeghen met corte woorden, hoe dat can gheschieden dat dit ghebeurt aenden Coninck: men sal hem noch segghen dat hy hem ghewillich dat laet aendoen om sijne ondersaeten, de welcke verdient hadden van hem aldus ghestraft te worden. Den anderen noch meer verbaest van te hooren sulck-een reden, vraeght noch met meerder begheerte ende verlanghen, wat hem daertoe heeft gemoveert. Hem wort geantwoort; Niet anders dan de liefde die hy was tot hen draeghende, de welcke niet toe en liet dat hy sijne rebelle ondersaeten soude vonnissen naer hunne verdiensten.
Tot hier toe soudemen sien den voorseyden persoon niet doen van vraegen met meerder ende meerder verwonderinghe, sonder in hem te hebben eenighe particuliere affectie, niet wetende waer het noch eynden sal; maer als hy siet dat daer geen reden meer te verwachten en is, sal vol van affectien aensien, niet meer eenen quaetdoender, noch eenen ghemeynen mensch, maer met groote aendachticheyt den persoon van sijnen Coninck, ende in het eerste en sal niet weten wat segghen van verwonderinghe ende beschaemte, de | |
| |
welcke eenighsins ghestilt zijnde, sal comen te ghevoelen een groot medelijden van te sien die schroomelijcke tormenten die daer lijdt sijnen Coninck.
Als hy hier oock een wijle mede besich gheweest heeft, ende de reden nu beghint wat meer plaetse te grijpen, siende dat hy sijnen Heere daer mede niet verlossen en can, begint in sy-selven te ghevoelen een groote affectie van liefde, ende hier is hem hertelijck leet dat hy door sijn rebellicheyt hier toe oorsaecke ghegeven heeft; in hem rust een begeerte om oock te doen ter eeren van sijnen Coninck al dat hem aengenaem mocht wesen; hy is te vreden hem in alle pijnen en versmaetheydt naer te volghen.
Als dese affectien aldus voor ghegaen zijn, soo ist dat den vrijen wille beghint proposten te maecken van te volbrenghen het gene hem de reden overtuyght behoorlijck te zijne, ende daer hy hem toe beweeght vindt: bedanckt den ghenen, die hem sulcke weldaet betoont, offert hem selven tot sijnen dienst, etc.
Siet aldus sonde natuerlijck een iegelijck van ons sulck een historie handelen, ende dese orden moeten wy oock houden in onse meditatie, eerst teenemael af-loopende de Historie die wy voor handen hebben, daer naer door ondersoeckinghe oft | |
| |
consideratie des verstants overleyt ende gheweeght hebbende de principaelste circonstantien oft gewichtichste punten, ten eynde blijven inde affectien vallende van het een in het ander, sonder te behoeven weder te keeren tot de consideratie, want al het proffijt in d'affectie gheleghen is, inde welcke wy ons sullen connen langhe ghehouden, in soo verre dat de representatie meer met een levendicheydt des gheloofs dan met een stercke imaginatie voort-gaet, gheloovende dat dien armen verworpen mensch is sekerlijck Godt onsen Coninck, etc. soo dat het niet van noode en soude zijn ons eenighe maniere daer toe te gheven, ghelijck in het voorgaende exempel sulck eenen persoon van selfs ghenoech te voren comt, wat hy segghen en doen moet, in soo verre dat hy maer de reden ghehoor en gheeft. Nochtans om ons groote flauwicheydt beter te verwinnen ende om dat wy hier in ongheoeffent zijn, soo volght hier, hoe wy ons in elcke affectie sullen connen onsteken, ende daerin blijven, ende uyt dese maniere moghen wy veel andere formeren, ende inde plaetse van consideratie, ons selven oock toespreken inde presentie van onsen Salichmaecker.
|
|
Auteursrechtvrij