Belgisch museum voor de Nederduitsche tael- en letterkunde en de geschiedenis des vaderlands. Deel 7

[p. 266]

Proeven van Nederduitsche dialecten.
Dialect van Utrecht.

De'r was is en zékere maen die twe zeuns¹ 'ad, en de jonkste van 'em zei teugen zen vaar: vajer, gift men me goed dat men 'oort; en 'i gaf 'em zen erfporsie.

En wittie², zo gouw asti kon, is de jonkste zeun heel veer weggegaon³; in die vremde polders 'eit i zen duiten er gouw deurgelapt; 'i ging an den tril, en assi sen arremoedje met Wyntie en Tryntie⁴ verzwynt 'ad, isser zon dure tyd gekomme in dat vremde laend⁵ datti van den 'onger rammelde. En toe poetste die de plaot, en ging⁶ diene by iemand in die contrye, en die stuerden 'em op zen boere 'ofstee om de varrekes te 'eujen. En da'r een mins geen 'aenden of voeten ken ete, mosttie sen murf wel vol stoppen met de varrekeskost, om datti van niemand wat anders te buffelen kreeg.

1 De h vóór aen een woord is gewoonlyk by het vorige woord ingesmolten. Zy wordt niet dan in enkele gevallen uitgesproken. Ik heb dit met een' aengewezen.

2 Weet gy, zeer algemeen stopwoord.

3 ao, wordt byna uitgesproken als oo.

4 Het onderschrapte zyn volks spreekwoorden.

5 ae, gelyk aen de duitsche ä, doch eenigzins meer verlengd.

6 De g aen het einde van een woord wordt niet in den gewoonen klank uitgesproken: zy is tusschen de g en k en klinkt in jongen, gingen, enz., als in het fransche oignon.

[p. 267]

Ik bin toch gek, dochti in zen eige, men vaar 'eit so veul knechts en meide, die so veul ase ze lusten te bikken 'ebben, en ik mot 'ier van 'onger krepéren¹! dat gaet niet; ik wil men vaar weer op gaon zeuken en zel 'em zeggen: Vajer, 'k 'eb jou en 'onze lieven 'emel te kort gedaon, en bin niet weert onder je oge te komme. Mok me as een van je volk. Zo gedocht zo gedaen: i stong op en gong na zen vaar. En doe die nog veer daor van daon was, 'eit 'em zen vaar gezien, en 'eit méelijen met den arme bloed gekrege, die die in zen arme genome en gekust en gelikt 'eit, dat 'et zon aart 'ad; en zen zeun zei teugen 'em: vajer, ik 'eef² onse lieven 'eertje en jou kwaot gemaokt, ik wit 'eel goed dat je me nou niet laenger je zeun kent 'ieten. En de vaar sei toe an zen knechts: kom jonges, breng gouw 't beste plunje en trek 'em die an, en gif 'em een ring om an zen vinger te steken, en schoene in plos van verslete klompe³; en slacht gouw het vette kallef, dan selle we is lekker buffele. Want deuse zeun was kapot, en in eens is tie weer levendig geworden: i was na de maan, maar is nouw terug gekomme.

Toe gingen ze an tafel om is frisch te schransen; maar zen ouwste zeun, die in 't laend was en na 'uis kwam, 'oorde in de veerte zon gelol en gedaens, worom datti an een van de knechts vroeg, wat dut te beduijen 'ad. Deuze vertelden 'em dat zen breur gekomme was, en dat zen vaar 't beste kallef geslacht 'ad, om dat zen kijnt gesont van lijf en leëen⁴ weerom gekomme was.

1 Verbasterd van het fransche crèver.

2 De derde persoon tegenw. tyd van het w.w. hebben wordt gewoonlyk voor den eersten persoon gebezigd: zelfs in het meervoud zegt het volk wy heeven: dan gelooven zy fatsoenlyk te spreken.

3 Holblokken, sabots.

4 Leden.

[p. 268]

Toe issi erg kwaod geworden, en wou niet binnen gaen. Zen vaar gong zelfs na 'em toe en het 'em er om gebid en gesmeekt, maor i zei teugen 'em: 'k 'eb jouw al zon heele tijd gedient, en noyt bin ik jouw ongehoorzaom gewist, en jy 'ebt me noyt een bok gegeven om myn vrienden te traktéren. - maer, O Krémeni¹, nouw myn breur, die as een schandael al sen goed mit 'oeren en snoeren opgemaokt 'eit, zoo kaol als een rot weerom komt, slaggie veur 'em dat gemeste kallef.

Toe zei zen vaar weerom: zeun, jy bint ommers altyd by myn, en al myn goed is het jouwe. We motte nouw vrolik zyn en maer braof smullen; want jouw breur, die so doot as een pier was, is levendig geworden; we zynne zoo laeng zonder 'em gewist; maor nouw hebbe w'em weerom.

Utrecht, july 1843.

N. VANDER MONDE.

1 Voor Jemeni.