Limburgsche legenden, sagen, sprookjes, en volksverhalen. Deel 1

De zeven schepenen van Eis.

In zeer oude tijden waren in de rijksheerlijkheid Eis, bij Wittem, zeven schepenen, zeven wonderen van wijsheid en voorzichtigheid. Wanneer zij onder den grooten lindeboom des dorps hunne vergaderingen hielden, werd deze, zooals het eene hooge vergadering betaamt, ingeleid met de opsomming der leden.

De oude Seholtis echter, die als voorzitter fungeerde, kon nooit tot het getal van zeven komen. Ofwel, hij telde zich zelven tweemaal, en kreeg de som van acht, ofwel hij telde zich niet en kreeg het getal van zes. Om allen twijfel te doen ophouden, werd toen besloten, dat voortaan bij het openen van de vergadering, ieder schepen zijne vuist in den muilen grond zou steken, en men. alsdan, tot meerdere zekerheid, de gaten zou tellen.

De burgervaderen van Eis hebben dit gebruik sedert dien tijd bijgehouden; zij hadden hetzelve gemeen met de senatoren van het oude Rome, die elk consulaatjaar door het inslaan van eenen spijker op het Capitolium vereeuwigden.

Ook waren zij gelijk de afstammelingen van Romulus zeer ondernemend.

De kerk van het dorp lag op eene hoogte, en was door oude lieden moeielijk te bereiken. Om dit ongemak te verhelpen, werd eene plechtige vergadering uitgeschreven, waarin veel getwist, gewikt en gewogen werd.

Eindelijk kwam men tot het besluit om de kerk naar beneden

[p. 221]

te schuiven, voor oogen houdende de machtspreuk van den profeet van Mekka, die zeide: ‘Wanneer de bergen niet tot ons komen, moeten wij naar de bergen gaan en omgekeerd’.

In deze vergadering waren zij gelijk altoos op den grond gezeten, en de vermoeienis der urenlange beraadslagingen had ten gevolge dat er eenigen hunner meenden, dat hunne beenen waren zoek geraakt, waarover een nieuw geschil ontstond. Hieraan maakte een varkenshoeder, die in de nabijheid zijne kudde hoedde, een einde, terwijl hij met zijne zweep geduchtig onder de wijze mannen sloeg. Deze sprongen verschrikt omhoog en vonden hunne beenen terug.

Nu begon eindelijk het groote werk der kerkverschuiving. Het zevental plaatste zich met groote krachtinspanning tegen het kerkgebouw en poogde bij middel hunner forsche schouderen den tempel van plaats te schuiven.

Lang hadden zij gewerkt en er was geene plaatsverandering te ontdekken, alhoewel eenigen onder hen meenden, dat de kerk wel degelijk aan het schuiven was.

Om zich van de daad te verzekeren, kwam men op eenen nieuwen inval. Zij ontdeden zich van hunne wambuizen, legden die aan den overkant des gebouws om te zien of de kerk werkelijk vooruitschoof. Dan liervatt’en zij hunnen arbeid op nieuw, langzaam en aanhoudend. Maar het toeval wilde dat juist een dief voorbijkwam. Deze stal de wambuizen en zette het op een loopen.

Na veel persen en zwoegen ging men wederom zien of hunne poging gelukt was; hunne wambuizen niet meer vindende, riepen zij: ‘Hoezee! Wilhelmus van Nassouwen!’ en meenden dat de kerk over de wambuizen was heengeschoven.

De avond was ondertusschen gedaald; het was een koud herfstweder, de maan schitterde in vollen glans aan het firmament.

Vroolijk en opgeruimd over den verrichten Hercules-arbeid gingen de zeven wijzen neuriënd langs den oever der beek, toen een hunner in het heldere vlietwater het volle, ronde aangezicht der maan zag spiegelen. Verbaasd riep hij zijne makkers toe: ‘Ziet eens hier, burgervaders, wat schoone, vette Hollandsche kaas ligt daar in het water! 't zou jammer wrezen, dat die de prooi werd van kreeften en visschen; wij moeten die hebben’. Er werd dan ook dadelijk tot het uithalen van dezen schat besloten.

[p. 222]

Maar de beek was diep, de oever steil; niemand wilde zich in het water wagen. Deze kleine tegenspoed wekte misnoegdheid, want zij hadden tot nog toe nooit iets zonder goed gevolg ondernomen.

‘Het zou ongehoord zijn, zeide de schout, dat een nietige Hollaudsche kaas aan het vindingrijk beleid der zeven schepenen van Eis zou wederstaan. Mijne hueren, ik doe u een flink voorstel dat gewis uwen bijval verdient; ziet hier boven de beek dien kromgebogen wilgeboom; wij zullen alle zeven daaraan gaan hangen, in diervoege, dat Jan de smid zich boven aan de takken zal vasthouden, Pieter de barbier klemt zich aan diens beenen en zoo voorts, alle zeven vormen eenen ketting; ik, als schout, zal het onderste lid wezen en ‘ons is de kaas’.

Zoo gezegd, zoo gedaan. In een oogenblik hing het geheele schependom van Eis, van a tot zaan den wilg.

Maar ongelukkig riep Jan de smid in een oogenblik van verstrooiing uit: ‘wacht eens, makkers, ik kan het slecht meer houden, laat mij eens even in de hand spuwen!’

Dit zeggende, liet hij den boomstam los, en! de zeven wijzen ploften in het water. Zij liggen er nog, zegt men, en wanneer bij heldere lucht de volle, maan aan den hemel verschijnt, ziet men hen nog steeds in de beek spartelen en als even zoo vele Tantalussen naar de kaas grijpen, die hun eeuwig ontwijkt.

De Limburger, die dit leest, zal de bemerking doen, dat deze geschiedenis te Eis niet gebeurd is, omdat hij te Bis geene schepenen kent! Inderdaad, er bestaan te Eis geene schepenen meer.... sedert ze verdronken zijn.

Jos. Habets.