Limburgsche legenden, sagen, sprookjes, en volksverhalen. Deel 1

[p. 127]

II. Sagen.

De Drususberg te Herten.

Men vindt in ons vaderland talrijke grootere en kleinere heuvels, die door menschenhanden opgeworpen zijn en den stempel van hoogen ouderdom dragen.

Jammer dat hun oorsprong meestal in 't onzekere blijft. Wat in 't bijzonder onze heuvels betreft, zij waren zeer dikwijls begraaf-plaatsen van veldoversten, van hoofden van volkstammen, soms ook van eenvoudige lieden. Niet echter al die oude verheven-heden, door menschenhanden opgeworpen, zijn grafheuvels of ‘tumuli’.

Hier of daar zal eene hoogte zijn aangebracht, om tot toevluchtsoord bij overstroomingen te dienen; elders zal zij misschien een uitkijk geweest zijn voor den ouden burcht, die in de nabijheid ligt; hier zal zij een verdedigingspunt gevormd hebben tegen de vijandelijke horden; ginds zal de romeinsche soldaat onder het uitspreken van de prozaïsche spreuk van den hedendaagsche belgischen solidair: ‘de aarde zij u ligt!’ zijn strijdschild vol aarde op de lijkbus van zijn makker hebben omgeschud, of wel de Menapier of Batavier of Fries zal er eene offerplaats hebben gewijd, of ....... ja, wie zal alles kunnen uitleggen, wie het ‘waarom’ beantwoorden, dat den mensch hier of elders deed handelen?

Is het niet soms een gril van het brein, die de handeling van den mensch bestuurde? Wie geeft dan eene verstandige of beredeneerde uitlegging van den zin en de beteekenis dier gril? En onze Drususberg dan, die kleimassa van 10 el hoogte, 20 el

[p. 128]

lengte en 14 el breedte, wat was die dan wel in zijn oorsprong? .... De sage zegt, dat daar, onder die zware massa, de Komeinsche veldheer Drusus, die tien jaren vóór onze tijdrekening deze streken bezocht, begraven ligt. Zeker schrijver heeft zelfs een anoniem brochuurtje gewijd aan de waarschijnlijkheid dier sage. Die schrijver ziet daarenboven in eene nabijliggende ruïne van een middeleeuwsch ridderslot der heeren van Cuyck en Mirlaer een altaar der druïden, de bekende offeraars der Galliërs.... Na die brochure en na die onderstellingen moge iedereen van den Drususberg denken en oordeelen wat bij wil, en zelfs vertellen dat Drusus op het kasteel gewoond en de druïden op den berg geofferd hebben, niemand zal zulks ten kwade duiden. Wat met zekerheid van den Drususberg te vermelden valt, is, dat reeds sedert jaren de taaie klei, waaruit de heuvel is opgeworpen, wordt verwerkt tot tichelsteenen, en dat zoodoende allengskens ten toon komt, wat de kleine berg sedert eeuwen in zijn binnenste verscholen hield.

Waartoe werd nu de Drususberg opgeworpen, door wie, wanneer? Was hij een toevluchtsoord tijdens overstroomingen?

Schoon hij in eene lage weide ligt, die jaarlijks door de Maas overstroomd wordt, is dit niet waarschijnlijk, want in de nabijheid bevindt zich een uitgestrekt plateau, dat toevlucht verleenen kon. Was hij een verdedigingspunt in den oorlog? Och neen, want de omliggende diepten, die dit konden doen veronderstellen, ontstonden waarschijnlijk slechts uit de ontgravingen, ten behoeve van den berg. Was hij dan eene begraafplaats? Wellicht ja, want de urnen, asch en andere voorwerpen duiden iets dergelijks aan. Of was hij veeleer eene offerplaats? Wellicht ook dit nog, en dan zal het eene offerplaats der Franken geweest zijn, en dan waren de beenderen, in de noordzijde des heuvels gevonden, zeker overblijfselen van geofferde koeien en varkens.

En wanneer werd die heuvel opgeworpen? Misschien vóór onze jaartelling, maar meer waarschijnlijk, naar de gekleurde urnen en ijzeren voorwerpen aldaar gevonden te oordeelen, in lateren en wel in den Frankischen tijd, tusschen de zesde en negende eeuw, zoodat hier mogelijk de laatste stuiptrekkingen der Frankische afgoderij op Limburgschen bodem gezien werden. Wie weet, hier mogen wellicht de Linner-heidenen hunne bijeen-komsten gehouden hebben, die, zooals de sage zegt, het langst

[p. 129]

weerstand boden aan de prediking van het Evangelie, dat hun door de HH. Wiro, Plechelmus en Odgerus van uit het nabijgelegen St. Odiliënberg in het begin der achtste eeuw werd verkondigd.

Wij vernemen, te goeder ure, dat staat en gemeente den Drususberg in bescherming hebben genomen.

Albert Wolters.