Anatomia. Dat is ontledinghe van den geestelycken mensch
(1622)–Frederik de Vry–
Auteursrechtvrij
[pagina 137]
| |
Het xxx. Capittel.
| |
[pagina 138]
| |
Ten derden, dat daer niet en zy, dat wy so seer,
Of meer en Vreesen als dat wy ons God en Heer,
Die onsen Vader ons, barmhertigh en genadigh,
Die met veel gaven groot ons overschut wel-dadigh,
Vergrammen; door te doen van't geen wat hy ver biet,
Sijn oordeel over ons rechtveerdigh halen niet.
Tot dese Vreese goet, die kinderlijcke Vrese,
Ons eerst bewegen moet, 't vermaen Ga naar margenoota dat ons tot dese
Doet Godes heylig woordt: gelijck ons David leert,
Als Salomon vermaent, als de Propheet begeert
Dat elck een God den Heer sal Vreesen, dienen, eeren,
Goet doen, af staen van't quaet, en sich tot God bekeeren.
Tot dese Vreese goet ons moeten porren voort,
De eygenschappen Gods. 1. Want ons leert Godes woort
Dat Ga naar margenootb God is over al: dat Godes oogen dringen
Door alle plaetsen heen: dat voor den Heer geen dingen
Verborgen zijn: dat God alles weet, hoort en siet;
Dat geen dingh so secreet ter Werelt en geschiet,
Dat Godt niet zy bekent: Dat God oock de gedachten
Der menschen weet: dat God, hert, nieren ende krachten
Der menschen al door-grond: Dat in het aerdsche dal,
Niet is geweest, en oock niet is, noch wesen sal,
Of God weet dat altijd: Dat voor God niet kan wesen
Verborgen: In Gods woord wy oock wel klaerlijck lesen,
Dat God Ga naar margenootc almachtigh is, Ga naar margenootd rechtveerdigh, Ga naar margenoote heyligh, Ga naar margenootf goet:
Het welck' al, als een mensch in zijn hert en gemoet
Met aen-dacht over-denckt; behoort hem dat niet krachtigh
Te porren; om oprecht te Vreesen God almachtigh?
Ja voor waer: want die mensch moet wesen wel ontbloot
Van ware liefde Gods, en zijn in sonden doot,
Die daer door niet en word beweeght om God te Vreesen
Met kinderlijcke Vrees. Daerom laet ons niet wesen
| |
[pagina 139]
| |
So sonder liefde Gods, maer laet ons God den Heer
Met kinderlijcke Vrees, op-recht, ootmoedigh seer,
Wel Vreesen na zijn woordt. Want God de Heer gepresen
Ga naar margenootgGenadigh haer siet aen, die hem ootmoedigh Vreesen,
En dienen na sijn woord. De Vreese Godes Ga naar margenooth goet
Den menschen t'aller tijdt nut en profijt oock doet:
Die kinderlijck God Vreest verrijckt de Heer seer goedigh
Met veel weldaden schoon, en gaven over-vloedigh.
Hy die den Heere vreest, die wordt van Godt ge-eert,
Hem Godes gunste volght, en van hem word geweert
Ongeval, al het geen sijn salicheyd mocht schaden.
De Vreese Godes is een schat vol veel weldaden.
Want sy is een begin der ware wijsheyd goet, Ga naar margenoot+
Voorsichtigh voor het quaet. die God Vreest wort behoet,
Verhoet voor sonden swaer, en leert God-saligh leven.
Dit goet, en noch veel meer, dien God Vreest, God sal geven.
Tegen de Vreese Gods, de quade Vreese strijt,
Als een verkeerde Vrees, die heel moet zijn vermijd;
Waer door God word gevreest, doch niet na sijn begeren.
De ware Vrees haer moet na Gods woord reguleren.
Tegen de ware Vrees strijd oock de ydelheyd,
Van ongegronde Vrees, de welcke wort bereydt
Door't gene dat een mensch niet en behoeft te Vresen;
Door't gene niet en mach oorsaeck van Vreese wesen.
Het welck door waen-geloof ongefondeert geschied,
Als men het gene Vreest dat men moet Vreesen niet.
Gelijck als wordt gedaen in't Pausdom, daer de lieden
Bevreest sijn, als zy niet na-komen het gebieden
Van den Paus; zijn Bevreest de traditien dwaes
Te schenden, welcke zyn verdicht door het geraes
Van den geschoren hoop: aen menschelijcke vonden
's Menschen gemoet met Vrees in't Pausdom wort gebonden.
| |
[pagina 140]
| |
Maer daer ontsiet men niet hertneckigh voor te staen
Afgoderyen veel: men vreest daer niet te staen
Met het swaert, water, vier, te dooden, te verjaghen
Onnoos'le menschen die God vreesen, God behaghen.
Desen gewaenden Vrees met vlijt moet zijn vermijd,
De ware Vrees die moet geschickt zijn t'aller tijd
Alleen na Godes woord; alleen na Gods begeeren
Men Godt den Heer oprecht moet vreesen, dienen, eeren.
De knechtelijcke Vrees hier teghen word gestelt,
Die 't herte van een mensch godloos ontstelt en quelt,
Waer door hy is bevreest, van weghen zyne sonden;
Voor het streng oordeel Gods, en vliedet t'allen stonden
Met schrick van God den Heer, zijnde geheel ontbloot
Van liefde teghen God; is met een haet seer groot
Bevangen teghen God; tot wanhoop hem gaet keeren,
En vreeset Godes straf met sondigh murmureren.
Die knechtelijcke Vrees men nimmermeer en vint
In een God-vreesend hert: hoe wel, dit wel versint,
Dat oock uyt swackheyd groot de vrome dickwijl vresen,
Maer die Vrees wordet weer door Godes Geest genesen.
De knechtelijcke Vrees moet dan zijn af-geleyd,
En 't herte van den mensch tot Godes Vrees bereyd.
Die knechtelijcke Vrees verbied God, so wy lesen,
De Geestelijcke Mensch vermijt dat sondigh Vresen:
Want hy by God den Heer in zijn genade staet,
En is versoent met God, door Christi liefdes daet.
Ga naar margenoot+De oorsaeck vande Vrees is hem soo wegh genomen,
Dat hy vry onbeschroomt door hem tot God mach komen.
Hier door word oock bestraft de sorgeloosheyd groot
Der boosen, die het hert maeckt ledigh en ontbloot
Van ware Vreese Gods; en doet seer seker leven,
En sonder wroegen voort tot ondeught zich begeven.
| |
[pagina 141]
| |
Waer door dan oock de Mensch word werelds, aertsch gesint;
In vleesschelycke lust dat hy vernoeghen vint:
So dat hy God vergeet, en Gods woort niet betrachtet:
Ja Godes oordeel streng en gramschap niet en achtet.
Nu dese, seyt de Schrift, dat zijn dol, dwaes en sot, Ga naar margenoot+
Als die God vreesen niet, versuymen 't hooghste lot.
't Is waer, dat al-te-met de Nieuwe Mensch vertraget,
Wort slap, en seer verkout, en weynigh sorge draget:
Want aengesien het vleesch noch altijd in hem blijft,
Is dat de voor-spoed hem wel tot sorgloosheyt drijft,
Ja menigh-mael verstijft, door veel weeldige daghen,
Dat in hem Godes Vrees geheel schijnt te vertraghen:
En besigh word, gelijck des werelts kind'ren doen,
Om zijn vleesch met gemack in weelde wel te voen:
Vergeet soo zijn beroep; het welck is te beklagen!
Maer Godt, die hem bemint, die komt door Vaders slagen
Hem wecken uyt dien Slaep, om weder op te staen
Wt die sorgloosheyd quaet, om heylighlyck te gaen
Met ijver, boven al, om Godt den Heer te leeren
Na zijn Godlycke woord te vreesen, dienen, eeren.
So dat de tegen-spoed en 't cruyce hem word soet,
Als 't welck hem voor't verderf behoed en groot goet doet:
Want zijnde op-geweckt, gebruyckt hy recht Gods gaven;
En leert met yver groot nae't Hemelsche goet draven:
Dan komt oock Godes Geest, die hem verstercket voort,
Geeft hem den rechten smaeck van Godts Vrees, van Godts woort:
Versekert zijn gemoed dat God by hem wil blyven,
Om de sorgloosheyd quaet te helpen voort verdryven.
En also wort de Mensch God-saligh meer en meer,
En krijght de vreese Gods oprecht in't herte weer.
Voor die sorgloosheyd quaed elck hem dan wel moet wachten.
De ware Vreese Gods groot achten en betrachten.
| |
[pagina 142]
| |
Ga naar margenoot+Noch word hier door bestraft die Vreese onbedacht,
Waer door men meer den mensch als God vreest, meerder wacht
Te doen het gene dat den menschen mocht mishagen,
Als 't gene God verbied: men vreest meer menschen slagen
Als Godes plagen swaer: 't welck is een sonde groot,
Een dwaesheyt die den mensch rechtveerdigh brengt in noot.
Maer yemant sal misschien dit schynen vreemt te wesen,
Dat yemand meer den mensch als God self soude Vresen;
En seggen dat elck een God Vreeset boven al:
De mond seyd dat altijd, maer als men mercken sal
Op onse wercken al, die uyt het herte komen,
Men sal bevinden dat Gods Vrees ons is benomen.
Want om dat men den Heer met oogen sien niet kan,
Men weynigh denckt op God, so dwaes is alle man.
Aen-merckt ons woorden eens, hoe licht dat men sal lieghen,
Hoe veerdigh dat men is tot loosheyd, tot bedrieghen.
So men eens wil door-sien ons wercken in't gemeen,
Die roepen over-luyd, daer is in't herte geen
Oprechte Vreese Gods: want 't herte sal beweghen
Veel meer het geen men siet voor oogen, op ons weghen,
Als Gods woord, dat ons leert, dat God wel hoort en ziet
Al 't gene wat by ons gedaen word, en geschiet.
Aen-mercket eens waer toe de menschen haer gewennen,
Sy sullen menigh-mael, uyt menschen Vrees, ontkennen
't Geen by haer is gedaen; en dencken niet op Godt,
Die tegen-woordigh is, veel min op Gods gebodt:
Men soeckt niet Godt, maer wel den menschen te behaghen,
Als 't menschen maer behaeght, na God men niet ziet vraghen.
Men buyght des Heeren woord na 's menschen appetijt:
Men acht Gods woord niet veel als 't met ons wille strijt:
Men leeft na eygen wil, na des vleessches begeeren:
Elck hem na Godes Wet niet wel wil reguleren.
| |
[pagina 143]
| |
De ware Vreese Gods is onder ons seer kleen:
Men eert de Magistraet met oogen-dienst alleen.
Schijn-deught by velen woont, elck een hem wel sal schamen
Voor een eerlijck persoon; maer weynigh, nae't betamen,
Haer schamen voor den Heer de sonden te begaen;
En nochtans weet men dat het Godt de Heer ziet aen.
Elck die sorgloosheyd quaet behoort dan af te snoeyen,
Op dat de Vreese Gods in't herte recht mach groeyen.
Want daer de Vreese Gods woont in een oprecht hert,
De sorgloosheyd quaet daer uyt verdreven wert.
Die Godt den Heere vreest, oprechtigheyd sal pleghen
In al zijn doen, en zijn tot schijn-deught niet geneghen.
|
|