Verzamelde gedichten

[p. 1564]

Bilderdijks demonie

*

Voor 't krijgmanschap mislukt, koos Bilderdijk 't bezwerend
Geweld van rijm en maat. Uit grijze aloudheid lerend,
Herschiep hij woord en klank tot harnas, norslijk, noest,
Ombeukende op 't metaal, en schurende aan de roest;
Vereenzaamd, schuw en trots, in sombre gloed verterend,
Begerend, gram en fel, zich onverzoenbaar kerend
Van wie door eendre wrok zijn onschuld had verwoest,
Van haar die hij verfoeide, en moeder noemen móést.

Soms heidens priester, die vermomd als toornend Christen,
Druïdische offers eiste, en broedde op toverlisten.
‘De Dichtkunst, heerseres der mensheid, nacht en dag
Beluisterd, spelde uw les! Bewijs wat zij vermag!’
Toen de omkeer. 't Vlijmend mes, welks krassen dreigend glisten

Aan ceder en cipres; 't getier der vrijheidstwisten
Dat huilde om 't steil bordes van 't waglend staatsgezag,
En de onherstelbre bres, na de eerste mokerslag.

't Was hem tot heimlijk feest: alarm voor strijd en weerwraak
Waar waan van adeldom toe noopte als uiterste eerzaak,
't Gegrom ontveinzend van 't verholen driftgedrocht
Wijl 't immer loenste en loerde in diepste schaduwkrocht.
Voorspellingsgave ontwaakte en spookte en flitste als 't poollicht.
Weerbarstig, bruisend slaakte opnieuw 't Pindarisch dooldicht

Zijn kluisters: ijs dat kraakte om de onweerstaanbre tocht
Eens bergstrooms, die weer 't bed van rots- tot rotsblok zocht

[p. 1565]

 

Langs naakte steilten, dol, door eigen kracht verbijsterd,

 

Bij sneeuw en regen zwol, en donderde op 't ontheisterd

 

Gebied van bos en beemd. - In 't lied ‘Napoleon’,

 

In 't epos ‘De Ondergang der Eerste Wareld’, won

 

Zijn duistre scheppingsdrang 't groots heil waar 't kind naar haakte:

 

 

 

Triomfen! Die hij ruw ontmaakte of blind verzaakte.

 

De rijzende oceaan zwolg Segols wereldrijk

 

En Arbal, bergland van de Reuzen. Bilderdijk

 

Versplinterde eigen roem. De Corsicaan gelijk,

 

Met zijn geroofd bewind, was 't moedwil wat hem blaakte,

 

Was 't chaos wat hij wrocht. Een razende, een geraakte.