Hekeldichten

Met de aantekeningen der ‘Amersfoortsche’ uitgave

[p. 91]

tekstkritische noten

Eerste uitg.: Begraefnis van den hond van Schout Bont, Aen alle enz.

Aen alle Hondeslagers aant. en Hondebeuls, Bontgenooten van 't hondekot &c.
Liefhebbers van de vrye Hondejaght.

Schout aant. Bondt ^a, op 't hondekot gezeten,
Laet alle hondemelkers weten,
Dat Tijter moet begraven zijn;
Dat hij zal schenken koek en wijn,

a Hier ziet de dichter op Mr. Willem de Bondt aant., Schout der Stadt Leiden, en beschempt hem over 't begraven van zijn hond Tijter, op den 20 Januari 1634. Deze datum ook als kantt. in tekst 1682.
Hier van is mij 't volgende bericht ter hand gekomen: de hond Tijter werd gelegt op een schabel aant. in een matje; zeker hondeken en ettelijke kinderen werden ter begravenisse versogt, en quamen in den rouwe; hunne namen werden opgelesen. Twee jonge honden van Tijters maegschap, met rouwhalsbanden, van de dienstmaegt gedragen, met een lange sluijer over 't hoofd hadden den voorrouw. Daer na volgde de hondt van zekeren Professor, die ook van 't maegschap was, insgelijks in den rouw. De zoon van zekeren Advokaet droeg 't hondeken statelijk met een zwart kleed bedekt. Maar de kat, die mede te groef was genoot, wilde niet volgen, en nam de vlucht. In deze orde ging men driemaal om 't bleikvelt, tot dat men eindelijck bij 't graf quam, 't welk de Cipier onder den peereboom hadt gemaekt. Ondertusschen trok de Schout de bel, en beluidde den dooden aant.; elk stont met blooten hoofde, tot dat men den hondt met aarde bedekt hadt. Toen ging men naer 't huis, schonk wijn, onthaelde de kinderen met rijstenbrij, pannekoeken en andere lekkernij, en liet ze elk met een koek beschonken weêr hene gaen. (Sommige van des Schouts vrienden, die de begraeffenis hadden gesien, bleven 's avondts met hunne vrouwen op 't roumaal. Men hadt zedert van die hondenbegravenisse veel praets; iemant zeide: ‘hebben die van Leiden eertijds een misslag begaen, dat ze een hond ophingen, nu hebben zij hem weêr eerlijk aant. begraven’). Dit verhael is getrokken uit een brief, te dier tijt aen den Raedtsheer Mr. Renier Persijn (in sommige uitgaven: Heer Kornelis van der Myle aant. geschreven. Ziet oock C. Barl. Epist. lib. Ep. 234 pag. 500, 501.
Men vindt in eenen brief van Barleus aant. aen Joachim van Wickefort, geschreven den 4 van Maert 1634, wegens deeze fraeie historie noch dit volgende:
‘Ik heb de historie van des Schouts hond geleezen. Hier wordt den dichteren een ruim veld tot bijschriften gegeven. 't Komt mij niet gelegen, myne goede uuren aen zulke beuzelingen te kost te leggen. Deze vaersjes zijn mij van iemant ter hand gekomen. (De Lat. gedichten, die telkens aan de Nederl. vertaling voorafgegaan, zijn hier weggelaten):

Schout Bont bemint, betreurt, begraeft zijn vuile beest,
En kermt: mijn Tijtertje gij zijt 'er dan geweest!
Terwijl de Schrokker(t), stout op 't strenge burgerhoofd,
T' onrecht gedoemden plaegt, en hunne goed'ren rooft.

Dit heb ik noch van iemand anders gezien:

Ik was geen stomme hond. als dieven ons genaekten,
Maer sweeg als zulken, die in geile liefde blaekten,
Ons huis bezochten; dus in mijnen plicht getrou
Behaegde ik aan myn' Heer, 'k behaegde ook aen Mevrou.

Ook heb ik dit geleesen:

De waerde Themis zag den Schout, die 't recht bewaert,
Zijn afgestorven hond bedelven onder d'aerd:
‘Ach, waer vervaltge toe, o Nederlandsch gebied?’
Zoo sprakze: ‘dat een hond eens menschen eer geniet.’

Deze vaersjes zwerven ook onder de hand:

Verdiende een Ennius, uit Rudie gesprooten,
Vermaerde Scipio, naest u in 't graf geslooten;
Het voegde Tyter oock, een hond van 't Leidsche ras,
Dat hij, o wreede Schout, in 't graf uw nabuur was.

Vaar wel, zeer groote Man: doodt deeze kinders der stekelige Poëten alsze u ter hand gekoomen zijn. Voor mij ik heb met die belachelijke dingen weinig op.

[p. 92]

5

En met zijn rekels aant. en zijn fielen aant.,

 

Begieten 't graf der hondezielen,

 

En sloberen aant. uit het rijnsche vat,

 

En slaen een oxhooft wijns in 't gat.

 

De naeste Bloethondt aant. wort gebeden aant.

[p. 93]

10

Met rouwbandt achter 't lijk te treden,

 

Daer Spier en Bout ^a toe is verplicht,

 

Al zou het Kerkhof zijn ontsticht.

 

Ook zal men in de deur opknoopen

 

Die ongelezen aant. meê durf aant. loopen.

15

Wie eerst komt ter begraffenis,

 

En krijgt van rouw de kouwe aant. pis,

 

Dien zullen de Hontgravers Heeren

 

Het aldervetste kalf vereeren,

 

Gespoogen met den meesten schandt

20

Van 't aldergrootste beest van 't landt,

 

't Welk zoo beslobt aant., beslikt aant. gaet strijken,

 

Dat het geen mensch meer magh gelijken.

 

Nu leit Bont

 

Als een hondt

25

Kort in 't kot gebonden,

 

Kleyn en groot

 

Doopt hem ‘doot-

 

Graever van de honden.’

 

 

 

Saxo aant. Grammaticus.

 

 

 

Gedrukt by Joseph van der Nave,

30

Verlooren drukker van Schouts Hondt,

 

Die geen goê muts aant. en heeft op Bont,

 

Om dat hy niet moght gaen te grave,

 

En zetten 't kruixken aen de mondt,

 

En drinken mee zijn buixken rondt.

 

 

 

mdcxxxiv.

a Spier en Bout zijn oom en neef, en naeste Bloedthonden van Tyterken, het uitverkooren troetelhondeken van Schout Bont. (Kantteek. van de uitg. van 1682.)

Uitg. van 1647: 16 begraeffenis. Onderschrift: Dit heeft onsen Poët gemaakt ten tijde van Tyters begraaffenis.