De werken van Vondel. Deel 9. 1660-1663

De gestuite Minnegodt.aant.^*

Op de hofstede van de Hinlopens buiten Naerden.

De fiere Venus sprack

Tot haeren kleenen dwergh:²

Ga heen bestorm het dack

Van 't forsse Rustenbergh,⁴

Dat met ons torts en wapens schimpt,⁵
Zoo trots, dat my 'er 't hart af krimpt.⁶

* Van of vóór 1660. - Volgens de tekst in de Hollantsche Parnas, blz. 6. Zeer bevriend was Vondel met de regentenfamilie Hinlopen, die hij bezocht op haar hofstede Eickhof (zie deel 4, blz. 602 en deel 5, blz. 160 en 500) en later op hun buitenverblijf Rustenbergh bij Naarden. Dit behoorde omstreeks 1660 aan Jacob Jacobsz. Hinlopen (1621-1679), zoon van Jacob Jacobsz. Hinlopen en Sara de Wale, wier huwelik Vondel in 1618 had bezongen, zie deel I, blz. 781. De zoon, evenals zijn vader lakenkoper, trouwde in 1642 met Anna Tholincx. Hun drie dochters en de zoon waarvan in dit gedicht sprake is, waren dus nog heel jong.

2 haeren kleenen dwergh: Cupido (vgl. vs. 7).

4 forsse: versterkte, weerstand biedende.

5 ons torts en wapens: onze toorts en pijlen; schimpt: de spot drijft.

6 af: van.

[p. 278]

 

Cupido schoot en toogh

 

Zijn snelle vleugels aen:^7-8

 

Hy nam zijn' taeien boogh

10

  En koker, zwaer gelaên

 

Van pijlen, scherp gewet, en gladt,

 

En daerme hene op 't luchtigh padt.¹²

 

 

 

In 't vliegen zagh de Godt,

 

Die al de werelt toomt,¹⁴

15

De toppen van het slot

 

Van verre door 't geboomt

 

Uitsteecken, en hy streeck 'er in.¹⁷

 

Wat slot, wat sterckte keert de min!

 

 

 

Doch 't ging hem in dit perck¹⁹

20

  Uit zijne gissing: want²⁰

 

Een ieder op zijn werck²¹

 

Boodt rustigh wederstant,²²

 

Zoo ras hy toeley om terstont²³

 

Te treffen wat hy bezigh vont.

 

 

25

De voorste klonck de scheer²⁵

 

Met yver hem naer 't hooft;

 

Een zorghelijck geweer.²⁷

 

Hoe stont de Min verdooft!²⁸

 

Een andre smeet met kracht en stijf,²⁹

30

Den looden inckpot hem naer 't lijf.

 

 

 

De derde kerft en kruist,³¹

 

En snijt en steeckt te fel.

 

Het snoeimes in de vuist

 

[Al naem de Min de Hel

35

Te baet] ontzagh noch pees noch schicht.^34-35

 

De looze Schutter viel te licht.³⁶

 

 

 

De vierde sufte niet,³⁷

 

Maer greep het lange roer,

7-8 toogh aen: trok aan.

12 't luchtigh padt: zijn weg door de lucht.

14 toomt: bedwingt.

17 streeck: vloog omlaag.

19 perck: terrein.

20 Uit zijne gissing: buiten zijn berekening.

21 op zijn werck: aan zijn arbeid.

22 rustigh: krachtig.

23 toeley: het er op toelegde.

25 klonck: wierp; scheer: schaar (van haar naaigerei).

27 zorghelijck geweer: een angstwekkend wapen.

28 verdooft: versuft.

29 stijf: stevig, met forse zwaai.

31 kruist: waarschijnlik is hier bedoeld: het kruisen bij het kweken van planten; te fel: zeer bedrijvig.

34-35 Al zou Cupido de hel te hulp genomen hebben, (het had niet gebaat).

36 viel te licht: schoot te kort.

37 sufte: draalde. De vierde was de enige zoon, Jacob Jacobsz. Hinlopen (1644-1705), zie Elias.

[p. 279]

 

Dat menigh vogel schiet.

40

  Hy mickte, en dreighde, en zwoer

 

Den schutter in een omzien ras

 

Te steken in zijn vogeltas.⁴²

 

 

 

De Minnegodt, in 't endt

 

Gekeert van daer hy quam,

45

Zijn moeder heeft bekent⁴⁵

 

Dat pijl noch minnevlam

 

Niet hechten kan op dit geslacht,⁴⁷

 

Dat bezigh ledigheit veracht.⁴⁸

42 vogeltas: de tas voor het gedode gevogelte.

45 bekent: meegedeeld.

47 Niet hechten kan: geen vat kan krijgen.

48 bezigh: steeds bezigheid zoekende.